Cùng tham dự chương trình có Chủ tịch Tổng Liên đoàn Lao động Việt Nam Nguyễn Đình Khang; Thứ trưởng Bộ VHTTDL Hoàng Đạo Cương; Bí thư Thường trực Trung ương Đoàn Thanh niên Cộng sản Hồ Chí Minh Bùi Quang Huy; Bí thư Tỉnh uỷ Hòa Bình Nguyễn Phi Long; Chủ tịch UBND tỉnh Hòa Bình Bùi Văn Khánh cùng lãnh đạo các ban, ngành Trung ương; Đại sứ quán nước Cộng hòa dân chủ nhân dân Lào; lãnh đạo một số tỉnh, thành phố.

Phát biểu tại chương trình, Phó Chủ tịch nước Võ Thị Ánh Xuân ghi nhận và chúc mừng Đảng bộ, chính quyền và nhân dân tỉnh Hòa Bình về những kết quả đạt được trong phát triển kinh tế - xã hội, bảo tồn và phát huy hiệu quả giá trị di sản văn hóa của các dân tộc thời gian qua. Đồng thời đánh giá cao những nỗ lực của Bộ VHTTDL, các nhà khoa học, nhà nghiên cứu trong quá trình lập hồ sơ đề cử, xem xét, đánh giá, công nhận 2 Di sản văn hóa phi vật thể quốc gia. Phó Chủ tịch nước cho rằng, tỉnh Hoà Bình là cửa ngõ vùng Tây Bắc của Tổ quốc, có vị trí chiến lược quan trọng, được mệnh danh là "miền đất sử thi", nơi lưu giữ nhiều giá trị văn hóa đặc sắc của đồng bào các dân tộc, với gần 800 di sản văn hóa phi vật thể và trên 18 nghìn hiện vật có giá trị. Trong đó, tiêu biểu nhất là dân tộc Mường với các di sản văn hóa nổi tiếng như Mo Mường, Sử thi Đẻ đất đẻ nước... Với lịch sử sinh sống lâu đời ở Hòa Bình, người Mường đã sáng tạo ra nhiều di sản văn hóa vật thể và phi vật thể đặc sắc, góp phần làm giàu thêm kho tàng văn hóa của 54 dân tộc anh em.

Phó Chủ tịch nước nhấn mạnh: Tri thức dân gian Lịch tre và Lễ hội truyền thống Khai Hạ được vinh danh Di sản văn hóa phi vật thể quốc gia gắn liền với nền sản xuất nông nghiệp lúa nước, thể hiện trình độ phát triển cao, không chỉ là niềm tự hào của dân tộc Mường ở khắp mọi miền đất nước, mà còn là niềm vui chung của các dân tộc tỉnh Hòa Bình. Những giá trị văn hóa đặc sắc này chính là sợi dây cố kết cộng đồng, là cội nguồn sức mạnh được gìn giữ, bồi đắp, trao truyền từ đời này qua đời khác, giúp cho người dân ở mảnh đất này vượt qua mọi khó khăn, thử thách để vững bước đi lên, xây dựng và phát triển quê hương ngày càng giàu đẹp.

Phát huy truyền thống lịch sử, văn hóa và cách mạng, trong những năm qua, Đảng bộ, chính quyền và nhân dân các dân tộc tỉnh Hòa Bình đã nêu cao tinh thần đoàn kết, chủ động, sáng tạo, phấn đấu vươn lên, tiến hành đổi mới trên mọi lĩnh vực và thu được nhiều kết quả khá toàn diện: Kinh tế tăng trưởng khá; kết cấu hạ tầng được đầu tư nâng cấp; văn hóa – xã hội có nhiều tiến bộ; công tác phòng, chống dịch bệnh Covid-19 vừa qua đạt kết quả tốt; đời sống vật chất, tinh thần của nhân dân được nâng lên; quốc phòng – an ninh được giữ vững; công tác xây dựng Đảng được chú trọng, hệ thống chính trị được củng cố và ngày càng vững mạnh.

Với bề dày lịch sử, truyền thống cách mạng và những giá trị văn hóa đa dạng, giàu bản sắc, Phó Chủ tịch nước tin tưởng rằng, trong thời gian tới, tỉnh Hòa Bình tiếp tục phát huy những kết quả rất đáng tự hào, khắc phục các tồn tại, hạn chế; quán triệt và triển khai thực hiện tốt Nghị quyết Đại hội 13 của Đảng, nhất là ý kiến chỉ đạo rất quan trọng của Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng tại Hội nghị Văn hóa toàn quốc vào tháng 11 năm 2021. Phát huy hơn nữa các tiềm năng, lợi thế, huy động tối đa các nguồn lực để thực hiện thắng lợi Nghị quyết Đại hội Đảng bộ tỉnh lần thứ 17.

Phó Chủ tịch nước mong rằng, 2 Di sản văn hóa phi vật thể quốc gia được vinh danh hôm nay, cùng hệ thống di sản văn hóa vật thể, phi vật thể phong phú của tỉnh Hòa Bình sẽ tiếp tục được cấp ủy, chính quyền, các ban, ngành, đoàn thể, nhân dân các dân tộc tỉnh Hòa Bình giữ gìn, bồi đắp, trở thành động lực và nguồn lực quan trọng để phát triển kinh tế - xã hội, góp phần xây dựng nền văn hóa Việt Nam tiên tiến, đậm đà bản sắc dân tộc, để văn hóa thực sự trở thành sức mạnh nội sinh, động lực xây dựng và bảo vệ Tổ quốc Việt Nam xã hội chủ nghĩa.

Tại chương trình, Thứ trưởng Bộ VHTTDL Hoàng Đạo Cương, đã công bố và trao bằng chứng nhận di sản văn hoá phi vật thể quốc gia cho tỉnh Hoà Bình là: Tri thức dân gian Lịch tre (Lịch Đoi/Roi) theo Quyết định số 1756/QĐ – BVHTTDL ngày 26/7/2022 của Bộ VHTTDL và di sản văn hoá Lễ hội Khai hạ của người Mường các huyện Tân Lạc, Lạc Sơn, Cao Phong, Kim Bôi, tỉnh Hoà Bình theo Quyết định số 1757/QĐ – BVHTTDL ngày 26/7/2022 của Bộ VHTTDL. 

Lễ hội truyền thống Khai Hạ và Tri thức dân gian Lịch Đoi/Roi (Lịch tre) của người Mường chứa đựng những nét văn hoá độc đáo, lâu đời mang đậm bản sắc văn hóa của người Mường tỉnh Hoà Bình. Lễ hội Khai Hạ còn gọi là lễ xuống đồng, lễ mở cửa rừng, đây là lễ hội dân gian gắn với nền nông nghiệp lúa nước, mang dấu ấn văn minh của người Việt cổ và đã trở thành hoạt động văn hóa, tín ngưỡng không thể thiếu trong đời sống sinh hoạt văn hóa của đồng bào người Mường ở Hòa Bình, đặc biệt là ở bốn vùng mường lớn của tỉnh Hòa Bình: Bi, Vang, Thàng, Động. Đây là lễ hội có lịch sử lâu đời, là nơi kết tinh, hội tụ nhiều di sản văn hóa, lịch sử. Tri thức dân gian lịch tre của người Mường, được làm từ 12 thanh tre tương ứng với 12 tháng. Người Mường gọi là "Lịch Đoi/Roi" bởi lịch này được phân chia ngày tháng trong năm theo sự vận hành của sao Đoi/Roi – còn gọi là sao Tua Rua – chòm sao có 7 ngôi vận hành theo chiều từ Đông sang Tây. Theo Lịch Đoi/Roi, dân tộc Mường tỉnh Hòa Bình tính ngày Âm lịch không chỉ theo sự vận hành của Mặt Trăng, song nó còn lồng ghép yếu tố thời tiết vào chu kỳ vận hành của sao Đoi/Roi. Đây chính là điểm đặc biệt nhất của lịch tre dân tộc Mường mà các hệ lịch khác trên thế giới không có.

Tại chương trình, Chủ tịch UBND tỉnh Hòa Bình Bùi Văn Khánh nhấn mạnh, Hòa Bình là vùng đất có truyền thống lịch sử văn hóa lâu đời, mang đậm bản sắc văn hóa các dân tộc: Mường, Thái, Tày, Dao, Mông, là cái nôi của nền "Văn hóa Hòa Bình" nổi tiếng. 

Hòa Bình còn được thiên nhiên ban tặng cho nhiều cảnh quan hùng vĩ, tươi đẹp làm say đắm lòng người. Đặc biệt, hồ Hòa Bình với phong cảnh non nước hữu tình đang là điểm đến của nhiều nhà đầu tư phát triển loại hình du lịch sinh thái nghỉ dưỡng, thể thao, giải trí... Những tiềm năng, thế mạnh đó đã được tỉnh Hòa Bình tập trung khơi dậy và phát huy một cách mạnh mẽ, tạo động lực quan trọng, góp phần thúc đẩy phát triển kinh tế - xã hội, nâng cao đời sống vật chất, tinh thần cho nhân dân các dân tộc trong tỉnh. Tỉnh Hoà Bình đặc biệt chú trọng đến việc thu hút nguồn lực đầu tư vào hạ tầng du lịch, đảm bảo kết nối với hạ tầng giao thông và thiết chế văn hóa để ngành du lịch tỉnh Hòa Bình phát triển nhanh, trở thành ngành kinh tế mũi nhọn, phấn đấu xây dựng tỉnh Hòa Bình là tỉnh tăng trưởng xanh, là trung tâm du lịch văn hóa, nghỉ dưỡng và trải nghiệm chất lượng cao của khu vực và thế giới. 

Chương trình nghệ thuật "Hòa Bình – Thanh âm xứ Mường" và Carnival năm 2022 được tổ chức lần đầu tiên tại tỉnh Hòa Bình. Đây là sự kiện văn hóa được dàn dựng và tổ chức công phu, hoành tráng, có sự kết hợp hài hòa giữa yếu tố văn hóa truyền thống và hiện đại, góp phần giới thiệu, quảng bá những hình ảnh về đất nước, con người cũng như tiềm năng, thế mạnh của tỉnh tới đông đảo người dân, bạn bè quốc tế và du khách gần xa.

Chương trình nghệ thuật đặc sắc theo 3 trục nội dung chính là: Miền đất cổ; Bản hoà ca xứ Mường; Vang xa thanh âm xứ Mường. Miền đất cổ nhằm khắc hoạ vai trò quan trọng của nền văn hoá Hoà Bình cổ đại trong thời kỳ đồ đá mới. Giới thiệu nhân sinh quan… qua những tiết mục ca múa nhạc được lấy cảm hứng từ Sử thi Đẻ đất đẻ nước của người Mường Hoà Bình và sự đoàn kết giao hoà giữa đồng bào Mường và các dân tộc khác trong sự phát triển.Bản hoà ca xứ Mường thể hiện những nét văn hoá đặc sắc của văn hoá Hoà Bình giao hoà với các dân tộc vùng Tây Bắc. Điểm nhất của bản hoà ca xứ Mường là hoạt cảnh Lễ hội Khai Hạ 4 Mường tại Hoà Bình. Vang xa âm thanh xứ Mường thể hiện sự hoà quện, hội tụ tinh hoa các dân tộc Hoà Bình dệt nên một bức tranh tổng quan của văn hoá Hoà Bình rực rõ tinh hoa, đầy bản sắc và căng tràn sức sống.

Chiều cùng ngày, trên các trục đường chính của thành phố Hòa Bình đã diễn ra chương trình Carnival Hòa Bình với màn diễu hành đường phố gồm 6 xe mô hình biểu tượng Sun Group và nhiều nghệ sĩ, diễn viên trong nước và nước ngoài đến từ các quốc gia Ukraine, Cu Ba, Brazil, Belarus, Uzbekistan, Colombia và Argentina, được chia thành 3 đoàn; các đoàn diễu hành đường phố tái hiện một số nghi thức lễ hội, trò chơi dân gian của 6 dân tộc chính đang sinh sống tại Hòa Bình, đồng thời thể hiện một số các bài vũ dân gian hiện đại của các quốc gia Ukraine, Cu Ba, Brazil, Belarus, Uzbekistan, Colombia và Argentina.