Giáo sư Vargyas Gábor phát biểu tại sự kiện khai mạc. Ảnh: VTV.vn

Từ ngày 12/10 đến ngày 31/1/2019, Đại sứ quán Hungary tại Hà Nội phối hợp với Bảo tàng Dân tộc học Việt Nam tổ chức Trưng bày “Thần linh, tổ tiên và thầy cúng: Người Bru-Vân Kiều ở dãy Trường Sơn”. Tại triển lãm có khoảng 70 bức ảnh về cuộc sống và tín ngưỡng của người Bru-Vân Kiều do Giáo sư Vargyas Gábor, nhà nhân học văn hóa - xã hội người Hungary thực hiện.

Chia sẻ tại Trưng bày, giáo sư Vargyas Gábor kể lại mình đặt chân đến Việt Nam lần đầu tiên trong đời vào năm 1985 và dành hơn một năm rưỡi trong khoảng thời gian từ năm 1985 đến 1989 để ở Tây Nguyên tại một ngôi làng của người Bru/Vân Kiều quanh khu vực Hướng Hóa/Khe Sanh ở Quảng Trị trong một năm rưỡi.

Giáo sư người Hungary nhớ lại: Hoàn cảnh lúc đó rất lãng mạn. Tôi chuyển đến nhà của một gia đình người Bru/Vân Kiều, những người đã giúp tôi trở thành thành viên của gia đình họ. Tôi đã sống, ngủ, ăn và làm việc với họ, chia sẻ cùng họ niềm vui và nỗi buồn; học ngôn ngữ của họ và dành tất cả thời gian và năng lượng để tìm hiểu về văn hóa Bru/Vân Kiều với góc nhìn của người trong cuộc.

 Sự kiện triển lãm thu hút rất nhiều sự quan tâm của công chúng. Ảnh: VTV.vn

Để đến được ngôi làng, phải đi bộ cả ngày trên đường rừng và vượt qua sông trên những chiếc cầu treo; ở đó không có điện, cửa hàng, đài hay ti vi, điện thoại, bưu điện hoặc trạm y tế; và nếu có tiền cũng hầu như không sử dụng được. Trong chuyến thực địa này, tôi đã làm việc 14-16 giờ và đi bộ trung bình 5-10 km mỗi ngày, sụt hơn 20kg, và tôi cũng không rời khỏi làng trong vòng 10 tháng, tôi cũng chỉ nhận được 2 lá thư từ gia đình mình…

“Và giờ tôi đang ở đây, 30 năm sau, kể lại những gì tôi đã làm trong những năm đó và sau đó. Hiếm khi có một dịp đặc biệt như vậy trong cuộc đời của một nhà khoa học xã hội hay nhà nghiên cứu: trưng bày ảnh về những bức ảnh thực địa của tôi được thực hiện ở Bảo tàng Dân tộc học có lẽ là uy tín nhất ở Đông Nam Á; và một tập hợp các bài viết khoa học của tôi về văn hóa và tín ngưỡng của người Bru/Vân Kiều bằng tiếng Việt được xuất bản thông qua đơn vị xuất bản nổi tiếng của Việt Nam, Đông Tây.

Nhiệm vụ của tôi không phải là đánh giá tất cả những điều này có ý nghĩa gì đối với dân tộc học hay khoa học xã hội Việt Nam. Nhưng điều đó có ý nghĩa gì đối với tôi, tôi đã nhận thức được: đó là sự trân trọng đối với sự nghiệp khoa học của tôi ở Việt Nam và tôi có thể trở về quê hương sau một thời gian dài vắng mặt” – Giáo sư Vargyas Gábor chia sẻ.

Nhân dịp khai mạc trưng bày, cuốn sách "Bất chấp định mệnh: Văn hóa và phong tục người Bru-Vân Kiều" của Giáo sư Vargyas Gábor ra mắt bạn đọc. Đây là công trình khảo cứu thứ nhất của ông về người Bru-Vân Kiều được xuất bản bằng tiếng Việt.

GS Vargyas Gábor ký tặng sách "Bất chấp định mệnh: Văn hóa và phong tục người Bru-Vân Kiều". Ảnh: giaoducthoidai.vn

Các bài viết trong sách đề cập đến các khía cạnh khác nhau như lịch sử dân tộc, liên kết dân tộc, shaman và nghi lễ, tang lễ, các khía cạnh của văn hóa dân gian... Cuốn sách đầu tiên ông viết về tộc người này có tựa đề A la recherche des Brou perdus, population montagnarde du Centre Indochinois, do Nhà xuất bản Olizane Genf, Paris phát hành (2010).

Hiền Lê (t/h)