Đến nay, Quảng Ninh có 641 di tích lịch sử - văn hóa, danh thắng được xếp hạng, trong đó có 8 di tích quốc gia đặc biệt, 57 di tích quốc gia và 102 di tích cấp tỉnh, 474 di tích được kiểm kê phân loại. Tỉnh đã hoàn thành số hóa toàn diện 17 di sản văn hóa vật thể, 7 di sản phi vật thể; cập nhật, bổ sung thông tin hồ sơ lý lịch của 2 di tích quốc gia đặc biệt, 1 di tích quốc gia, 8 di tích cấp tỉnh và 28 di tích kiểm kê phân loại. Tại 370/370 địa chỉ đỏ và di tích lịch sử, mã QR được gắn đồng bộ giúp người dân và du khách tiếp cận thông tin nhanh chóng, trực quan, mở ra cách tiếp cận mới cho công tác quảng bá.

Song song với đó, Bảo tàng tỉnh và Thư viện tỉnh được đẩy mạnh ứng dụng công nghệ thông tin, số hóa không gian trưng bày, di vật, hiện vật, nâng cao tính tương tác và trải nghiệm của người xem.

Công tác tu bổ, tôn tạo và quản lý di tích tiếp tục được triển khai mạnh. 100% các di tích đã được xếp hạng đều được quan tâm bảo tồn và phát huy giá trị; toàn bộ các di tích quốc gia đặc biệt được kiểm tra, tu bổ thường xuyên, chống xuống cấp. Việc thực hiện Đề án bảo tồn, tôn tạo và phát huy hệ thống di tích lịch sử - văn hóa và danh lam thắng cảnh năm 2024 đã tạo bước chuyển tích cực, đưa hoạt động quản lý di sản đi vào chiều sâu, gắn với phát triển cộng đồng và xây dựng môi trường văn hóa.

Trong bảo tồn giá trị văn hóa truyền thống, tỉnh chú trọng bảo vệ không gian văn hóa dân tộc; duy trì, phục hồi và tổ chức lễ hội đặc sắc tại các địa phương. Nhiều xã, phường, đặc khu chủ động khôi phục di sản văn hóa như lễ cấp sắc, hát then - đàn tính của người Tày, Soóng cọ của người Sán Chỉ; Lễ hội đua thuyền ở Tiên Yên; Lễ hội Nàng Sảng ở Đường Hoa; Lễ hội Kiêng Gió, Lễ Đại Phan ở Quảng Tân... Trong đó, nhiều loại hình diễn xướng và nghi lễ được cộng đồng gìn giữ bền bỉ và truyền dạy cho thế hệ trẻ.

Công tác phối hợp đề nghị các di sản văn hóa thể giới được đẩy mạnh. Quảng Ninh phối hợp với Bắc Ninh và Hải Phòng hoàn thiện hồ sơ cụm di tích Yên Tử - Vĩnh Nghiêm - Côn Sơn, Kiếp Bạc. Nhờ đó, cụm di tích này được công nhận là Di sản Văn hóa Thế giới vào ngày 12/7/2025, tại kỳ họp thứ 47 của UNESCO.

Bên cạnh đó, các hồ sơ về Nghệ thuật chèo, Trang phục truyền thống dân tộc Dao Thanh Phán tỉnh Quảng Ninh; Trang phục truyền thống dân tộc Sán Chỉ tỉnh Quảng Ninh; Lễ cầu Mùa dân tộc Sán Chỉ tỉnh Quảng Ninh; Hát đối, hát giao duyên vùng biển tỉnh Quảng Ninh... cũng được triển khai khoa học, đáp ứng yêu cầu đề ra. Hệ thống cây di sản trên địa bàn tỉnh có 175 cây được công nhận, minh chứng cho sự kết hợp hài hòa giữa bảo tồn văn hóa vật thể và bảo tồn giá trị tự nhiên.

Ở cấp cơ sở, công tác bảo tồn ngày càng gắn chặt với phát triển cộng đồng và tạo sinh kế cho người dân. Các mô hình làng văn hóa - du lịch cộng đồng tại đặc khu Vân Đồn, không gian văn hóa Dao Thanh Y ở Yên Tử, hay Lễ hội Mùa vàng miền Soóng cọ ở Đông Ngũ… đang trở thành điểm nhấn văn hóa - du lịch hấp dẫn, thu hút du khách, góp phần lan tỏa vẻ đẹp truyền thống của mỗi tộc người…

Có thể khẳng định, bảo tồn và phát huy giá trị di sản văn hóa đang trở thành điểm tựa quan trọng trong phát triển bền vững của Quảng Ninh. Những nỗ lực không ngừng nghỉ từ tỉnh đến cơ sở đã góp phần làm giàu thêm “bản đồ di sản” của địa phương, đưa văn hóa thực sự trở thành nền tảng tinh thần của xã hội và là động lực thúc đẩy du lịch, kinh tế địa phương phát triển.