Do đó, việc đầu tư cho các hoạt động sáng tác, biểu diễn và quảng bá nghệ thuật được xem là bước đi quan trọng để hình thành nền tảng tinh thần vững chắc, khơi dậy khát vọng cống hiến của người dân thành phố.

Định hình diện mạo văn hóa mới

Trong giai đoạn 2020 - 2025, Thành phố Hồ Chí Minh không ngừng mở rộng các hoạt động sáng tác, quảng bá và biểu diễn nghệ thuật, đưa đời sống văn hóa đến gần hơn với công chúng. Hàng trăm chương trình nghệ thuật được Sở Văn hóa và Thể thao Thành phố chỉ đạo dàn dựng, trong đó có nhiều chương trình quy mô lớn, mang dấu ấn riêng của đô thị như "Thành phố nghĩa tình - Khát vọng vươn xa", "Tự hào Tổ quốc tôi", "Dấu ấn Thành phố mang tên Bác"… Các chương trình này không chỉ phục vụ nhiệm vụ chính trị mà còn góp phần nuôi dưỡng đời sống tinh thần, khơi gợi niềm tự hào và tình yêu quê hương trong mỗi người dân.

Cùng với đó, nhiều lễ hội và sự kiện văn hóa thường niên tiếp tục được duy trì, đầu tư, trở thành thương hiệu đặc trưng của Thành phố như: "Lễ hội Nghinh Ông Cần Giờ", "Liên hoan Âm nhạc Quốc tế Hòzô", "Liên hoan Đờn ca tài tử Nam Bộ", "Liên hoan Nghệ thuật hàn lâm Giai điệu Mùa thu"… Mỗi chương trình đều mang sắc thái riêng, vừa tôn vinh giá trị truyền thống, vừa thể hiện khát vọng sáng tạo, khẳng định hình ảnh Thành phố năng động, thân thiện, nghĩa tình.

Đặc biệt, lĩnh vực điện ảnh tiếp tục ghi dấu ấn rõ nét trong những năm qua. Thành phố Hồ Chí Minh hiện là trung tâm sản xuất và phát hành phim lớn nhất cả nước, chiếm khoảng 40% thị phần điện ảnh Việt Nam. Năm 2023, Liên hoan phim ngắn Thành phố Hồ Chí Minh lần thứ nhất đã thu hút 96 tác phẩm dự thi, gồm 60 phim truyện, 23 phim tài liệu và 13 phim hoạt hình. Sự kiện không chỉ tôn vinh những nhà làm phim trẻ mà còn khẳng định sức sáng tạo mạnh mẽ của thế hệ mới trong việc phản ánh đời sống đô thị và con người Thành phố.

Tiếp nối thành công đó, tháng 4/2024, Liên hoan phim quốc tế Thành phố Hồ Chí Minh lần thứ nhất (HIFF 2024) được tổ chức, quy tụ hơn 400 phim dự thi, 87 kịch bản tham gia Vườn ươm kịch bản Việt và thu hút hơn 250.000 lượt khán giả tham dự các hoạt động bên lề. Đây là cột mốc quan trọng, đánh dấu bước tiến trong mục tiêu đưa Thành phố trở thành "Thành phố sáng tạo trong lĩnh vực điện ảnh", góp phần xây dựng công nghiệp văn hóa hiện đại, hội nhập quốc tế.

Theo ông Công Hậu, Phó Chủ tịch Hội Điện ảnh Thành phố Hồ Chí Minh, chính môi trường sáng tạo cởi mở đã giúp điện ảnh Thành phố phát triển mạnh mẽ. Những năm qua, Thành phố luôn tiên phong trong việc phản ánh hơi thở cuộc sống bằng ngôn ngữ điện ảnh hiện đại. Việc tổ chức các liên hoan phim, hỗ trợ sản xuất, quảng bá tác phẩm đã tạo điều kiện cho nghệ sĩ khẳng định tên tuổi, góp phần nâng tầm hình ảnh Thành phố trên bản đồ điện ảnh khu vực.

Tương tự, theo Nghệ sĩ Nhân dân Mỹ Uyên, Thành phố Hồ Chí Minh không chỉ là "cái nôi" của những thử nghiệm nghệ thuật mới mà còn là nơi kết nối các dòng chảy sáng tạo trên cả nước. Chính sự đồng hành của chính quyền và công chúng đã tạo môi trường thuận lợi để văn nghệ sĩ mạnh dạn sáng tạo, góp phần định hình diện mạo văn hóa hiện đại của Thành phố.

Đồng hành cùng sự phát triển của Thành phố

Cùng với phát triển các loại hình nghệ thuật, Thành phố Hồ Chí Minh luôn xác định văn học là nền tảng tinh thần của xã hội, là động lực phát triển con người và cộng đồng. Để duy trì mục tiêu đó, các hội văn học đã luôn nỗ lực đổi mới hoạt động, hướng đến những đề tài gắn bó với đời sống hiện đại, phản ánh hơi thở đô thị và tấm lòng nhân ái của người dân Thành phố.

Theo nhà văn Trầm Hương, Phó Chủ tịch Hội Nhà văn Thành phố, 5 năm qua, Hội đã tổ chức nhiều cuộc vận động sáng tác về đề tài Thành phố Hồ Chí Minh, thu hút hàng trăm tác giả thuộc nhiều thế hệ. Hội cũng chú trọng bồi dưỡng nhiều cây bút trẻ, xuất bản tuyển tập giới thiệu tác phẩm mới, tạo môi trường sáng tác năng động và gần gũi với công chúng. "Chúng tôi mong muốn mỗi tác phẩm đều góp phần lan tỏa những câu chuyện đẹp, nuôi dưỡng niềm tin và khát vọng về một thành phố văn minh, hiện đại, nghĩa tình", nhà văn Trầm Hương chia sẻ.

Ở lĩnh vực âm nhạc, sân khấu, nhiếp ảnh, mỹ thuật…, các hội chuyên ngành tích cực đổi mới phương thức sáng tác, tổ chức triển lãm, công bố tác phẩm theo hướng chuyên nghiệp, gắn kết hơn với công chúng. Nhiều tác phẩm đi sâu phản ánh công cuộc đổi mới, đô thị hóa, bảo tồn di sản, phát triển con người và khát vọng xây dựng Thành phố đáng sống.

Bà Nguyễn Thị Thanh Thúy, Phó Giám đốc Sở Văn hóa và Thể thao Thành phố Hồ Chí Minh cho rằng, giai đoạn vừa qua, văn học - nghệ thuật Thành phố đã có bước phát triển rõ nét cả về nội dung và hình thức. Các văn nghệ sĩ đã thể hiện tinh thần trách nhiệm xã hội, khát vọng sáng tạo, góp phần lan tỏa giá trị văn hóa, xây dựng con người Thành phố năng động, nhân ái, nghĩa tình. Giai đoạn tới, Sở sẽ tiếp tục phối hợp với các hội, đơn vị nghệ thuật để xây dựng cơ chế khuyến khích sáng tác, quảng bá và phát triển các không gian văn hóa mới, phù hợp với đời sống hiện đại.

Theo thống kê của Sở Văn hóa và Thể thao Thành phố Hồ Chí Minh, trong giai đoạn 2020 - 2025, các đơn vị nghệ thuật đã tổ chức hơn 2.500 suất diễn, hàng chục triển lãm, trại sáng tác và chương trình nghệ thuật lớn nhỏ phục vụ công chúng. Đây là minh chứng rõ nét cho sự quan tâm, đầu tư đúng hướng của Đảng bộ và chính quyền Thành phố đối với lĩnh vực văn học - nghệ thuật. Những thành quả này cũng cho thấy văn học - nghệ thuật của Thành phố đã và đang phát huy vai trò đồng hành cùng sự phát triển của xã hội, góp phần bồi đắp đời sống tinh thần, định hướng giá trị thẩm mỹ và khơi dậy khát vọng sáng tạo trong nhân dân.

Bước vào nhiệm kỳ 2025 - 2030, giới văn nghệ sĩ kỳ vọng, Thành phố Hồ Chí Minh tiếp tục đặt trọng tâm xây dựng môi trường sáng tạo cởi mở, tăng cường đầu tư cho các thiết chế văn hóa, hỗ trợ văn nghệ sĩ sáng tác, quảng bá và phổ biến tác phẩm có giá trị tư tưởng, nghệ thuật cao. Cùng với đó, đẩy mạnh ứng dụng công nghệ trong biểu diễn, xuất bản và giao lưu quốc tế, để văn học - nghệ thuật Thành phố không chỉ là tiếng nói của cảm xúc, mà còn là sức mạnh lan tỏa bản sắc và niềm tự hào của người dân thành phố mang tên Bác.