Đề án khó, chưa từng có tiền lệ

Phát biểu khai mạc Hội thảo, Phó Chủ tịch Hội đồng Dân tộc Quàng Văn Hương cho biết, đây là Đề án rất khó, chưa từng có tiền lệ, phạm vi, đối tượng nghiên cứu rộng, phức tạp liên quan đến nhiều cấp, nhiều ngành. Quá trình chuẩn bị cho Hội thảo gặp nhiều khó khăn, nhất là tổng hợp, thu thập, phân loại tài liệu liên quan đến chính sách dân tộc. 

Việc xác định tên gọi, phạm vi, đối tượng, nội dung của Đề án có nhiều cách hiểu, chính sách dân tộc trong hệ thống chính sách pháp luật gồm những gì, xác định đúng nội hàm khái niệm “chính sách dân tộc” làm căn cứ nhận diện các văn bản quy định liên quan chính sách dân tộc….

Theo Phó Chủ tịch Hội đồng Dân tộc Quàng Văn Hương, mục tiêu xây dựng Đề án nhằm khắc phục tình trạng manh mún, phân tán về chính sách dân tộc, hệ thống hóa các chính sách dân tộc để tiếp tục hệ thống hóa nội dung còn thiếu, còn chưa đầy đủ, làm cơ sở định hướng để xây dựng Luật Dân tộc và ban hành các chính sách dân tộc trong thời gian tới. 

Ông mong muốn thống nhất về nhận thức, cách làm, phát huy trí tuệ của các cơ quan, đơn vị, bộ ngành và các chuyên gia để xây dựng Đề án có chất lượng. Đồng thời đề nghị các bộ ngành, đơn vị phối hợp với Hội đồng Dân tộc để xây dựng báo cáo chuyên đề của Đề án, hoàn thành đúng tiến độ, đảm bảo chất lượng, báo cáo Đảng đoàn Quốc hội vào tháng 12 năm 2022.

Tại Hội thảo, các đại biểu tập trung thảo luận về nội dung nghiên cứu “đồng bộ hóa” chính sách dân tộc trong hệ thống chính sách, pháp luật đã ban hành theo Nghị quyết của Đảng và Hiến pháp năm 2013. Trong đó, góp ý, thảo luận về khái niêm “đồng bộ hóa”, sự giống nhau và khác nhau giữa “đồng bộ hóa” với “hệ thống hóa”; nội dung nhiệm vụ “đồng bộ hóa” chính sách dân tộc trong hệ thống chính sách, pháp luật đã ban hành gồm những nhiệm vụ gì, so sánh nhiệm vụ “đồng bộ hóa” với “hệ thống hóa”, “pháp điển hóa” chính sách dân tộc trong hệ thống chính sách, pháp luật đã ban hành.

Đồng thời, các đại biểu cũng thảo luận, trao đổi về khái niệm “chính sách dân tộc” và cách xác định văn bản có quy định liên quan đến chính sách dân tộc, về danh mục các chuyên đề của Đề án, về đề cương Đề án, đề cương báo cáo chuyên đề.

Cần chính sách đa mục tiêu, đa lĩnh vực

Trình bày về thực trạng chính sách dân tộc trong hệ thống chính sách, pháp luật đã ban hành, Theo ông Nguyễn Cao Thịnh, Phó Vụ trưởng Vụ Tổng hợp của Ủy ban Dân tộc đặt ra sự cần thiết đồng bộ hóa chính sách dân tộc trong hệ thống chính sách, pháp luật theo các Nghị quyết của Đảng và Hiến pháp năm 2013. 

Từ năm 2011 đến nay, chủ trương, đường lối của Đảng về công tác dân tộc được thể hiện rất cơ bản trong Nghị quyết các kỳ Đại hội, bên cạnh đó còn có Kết luận số 65KL/TW, ngày 30/10/2014 của Bộ Chính trị về tiếp tục thực hiện Nghị quyết số 24-NQ/TW của BCH Trung ương Đảng khoá IX về Công tác dân tộc trong tình hình mới.

Nhìn chung, hệ thống chính sách, pháp luật về công tác dân tộc đa dạng về chủ thể ban hành; đa dạng về mục tiêu, nội dung, lĩnh vực; đa dạng về hình thức văn bản; đa dạng về đối tượng chính sách; đa dạng về các cơ quan chủ trì, tổ chức thực hiện chính sách và đa dạng về thời điểm, thời gian thực hiện…

Đồng bộ hóa chính sách dân tộc trong hệ thống chính sách, pháp luật theo các nghị quyết của Đảng, Hiến pháp năm 2013 là dựa trên nền tảng lý luận, manh tính tất yếu khách quan trong xây dựng và hoàn thiện hệ thống pháp luật của các quốc gia. Đây cũng là yêu cầu, nhiệm vụ phải được thực hiện nhằm triển khai chủ trương, đường lối của Đảng, pháp luật của Nhà nước.

Ông Nguyễn Cao Thịnh cũng chỉ ra những tồn tại, hạn chế trong chính sách dân tộc hiện nay như thực trạng đời sống chính trị, kinh tế, văn hoá, xã hội, môi trường vùng DTTS&MN đang đối mặt với nhiều khó khăn thách thức (nghèo nhất, cơ sở hạ tầng kém nhất; nguồn nhân lực thấp nhất, văn hoá mai một, đứt gãy; đội ngũ cán bộ dân tộc thiểu số chưa đáp ứng yêu cầu về chất lượng, số lượng, môi trường suy thoái...). Do đó, chính sách pháp luật để giải quyết các vấn đề trên cần phải đồng thời đa mục tiêu, đa lĩnh vực, dẫn đến yêu cầu đồng bộ là bắt buộc, nếu không đồng bộ thì khó tạo ra động lực tốt nhất để phát triển.

Kết luận Hội thảo, Phó Chủ tịch Hội đồng Dân tộc Nguyễn Lâm Thành cho biết, các ý kiến đóng góp của các đại biểu, các chuyên gia rất tâm huyết, sâu sắc và xác đáng. Nhiều vấn đề đã được thống nhất, cách tiếp cận đã rõ. Về tên gọi, Phó Chủ tịch Hội đồng Dân tộc Nguyễn Lâm Thành thống nhất vẫn giữ tên Đề án như hiện tại là “nghiên cứu, đồng bộ hóa chính sách dân tộc trong hệ thống chính sách, pháp luật theo các nghị quyết của Đảng và Hiến pháp 2013”, bảo đảm theo tinh thần Nghị quyết của Đảng và Hiến pháp năm 2013. 

Phó Chủ tịch Hội đồng Dân tộc Nguyễn Lâm Thành cho biết, Ban soạn thảo sẽ nghiêm túc tiếp thu các ý kiến đóng góp, giới hạn lại phạm vi của Đề án và danh mục chuyên đề cần cụ thể hơn để triển khai trong bối cảnh thời gian không còn nhiều. Đồng thời đề nghị bổ sung thêm định hướng chính sách dân tộc trong thời gian tới vào đề cương Đề án./.