Hai nghị quyết này cho thấy sự chuyển biến mạnh mẽ về tư duy, tạo ra hành lang pháp lý, cơ chế, chính sách đột phá, khơi thông nguồn lực, tiềm năng sáng tạo trong xã hội, góp phần thúc đẩy sự phát triển bứt phá trong lĩnh vực văn hóa.

Kiến tạo để phát triển

Nghị quyết 66 đánh dấu bước ngoặt quan trọng trong công tác xây dựng và thi hành pháp luật, chuyển từ tư duy quản lý truyền thống sang hướng tiếp cận hiện đại, lấy người dân và doanh nghiệp làm trung tâm.

Nghị quyết nhấn mạnh việc nâng cao hiệu quả thi hành pháp luật, theo đó pháp luật không chỉ đơn giản là "công cụ quản lý" mà phải là "chuẩn mực văn minh", giúp tháo gỡ các điểm nghẽn, giải phóng các nguồn lực xã hội phục vụ phát triển, tạo lợi thế cạnh tranh.

Nghị quyết 66 yêu cầu phải dứt khoát từ bỏ tư duy "không quản được thì cấm", phát huy dân chủ, khuyến khích sáng tạo, giải phóng toàn bộ sức sản xuất để phát triển.

Văn hóa là lĩnh vực có tính đặc thù, đòi hỏi sự sáng tạo, không ngừng đổi mới, do đó nội dung chỉ đạo mới này của Nghị quyết giúp nhanh chóng tháo gỡ rào cản vô hình, giải phóng nguồn lực trong xã hội, mở ra những cơ hội mới cho các văn nghệ sĩ, giúp họ mạnh dạn thử nghiệm những cái mới, đáp ứng yêu cầu, xu thế của thời đại.

Phó Giáo sư, Tiến sĩ Bùi Hoài Sơn, Ủy viên chuyên trách Ủy ban Văn hóa, Xã hội của Quốc hội đánh giá: "Việc đổi mới tư duy trong lập pháp không chỉ cần thiết, mà còn là "chìa khóa" để mở ra "cánh cửa" phát triển cho đất nước".

Song song đó, Nghị quyết 66 chỉ rõ yêu cầu "tăng cường ứng dụng công nghệ số, trí tuệ nhân tạo trong công tác pháp luật", xác định mục tiêu công tác xây dựng pháp luật phải "tạo động lực cho đổi mới sáng tạo, chuyển đổi số và phát triển kinh tế số".

Trong lĩnh vực văn hóa, việc ứng dụng công nghệ số sẽ giúp các thủ tục hành chính như cấp phép, đăng ký bản quyền,... nhanh chóng và minh bạch hơn. Mặt khác, phát triển công nghiệp văn hóa gắn liền với kinh tế số, việc sử dụng công nghệ để quản lý và bảo vệ quyền sở hữu trí tuệ sẽ là một bước tiến vượt bậc, tạo môi trường văn minh, thúc đẩy văn hóa Việt Nam hội nhập quốc tế.

Theo đó, văn hóa tuân thủ pháp luật như một hệ giá trị, chuẩn mực và thói quen tôn trọng pháp luật. Quy định này sẽ góp phần nâng cao nhận thức pháp lý trong cộng đồng, từ đây hình thành môi trường văn hóa lành mạnh.

Bà Lê Thương, Chủ tịch Tổng hội Việt Nam vùng Kansai, Nhật Bản chia sẻ: "Một hành lang pháp lý rõ ràng, minh bạch, ổn định và thân thiện với nhà đầu tư sẽ mở ra cơ hội để cộng đồng người Việt toàn cầu có thể đưa vốn, chất xám, công nghệ và kinh nghiệm về phục vụ cho công cuộc xây dựng đất nước. Môi trường pháp lý thuận lợi cũng chính là một chỉ số thể hiện trình độ phát triển thể chế của quốc gia, từ đó nâng cao vị thế Việt Nam trên trường quốc tế".

Kinh tế tư nhân tạo cú huých cho văn hóa sáng tạo

Cùng với hành lang pháp lý thông thoáng từ Nghị quyết 66, Nghị quyết 68 mở ra cơ hội, triển vọng mới cho khu vực kinh tế tư nhân. Nghị quyết tạo điều kiện thuận lợi cho doanh nghiệp tư nhân tham gia sâu rộng vào các lĩnh vực then chốt, trong đó có văn hóa.

Cụ thể, Nghị quyết đề ra nhiều điểm mới: Thứ nhất, chuyển từ nền hành chính công vụ, quản lý là chủ yếu sang phục vụ và kiến tạo phát triển, lấy người dân, doanh nghiệp làm trung tâm; hiện đại hóa quản trị công, quản trị dựa trên dữ liệu. Giảm sự can thiệp và xóa bỏ các rào cản hành chính, cơ chế "xin-cho", tư duy "không quản được thì cấm"; chuyển từ tiền kiểm sang hậu kiểm gắn với tăng cường kiểm tra, giám sát.

Trong các sự kiện văn hóa nghệ thuật, triển lãm, biểu diễn, quy định này sẽ giúp các doanh nghiệp tư nhân chủ động tạo ra giá trị văn hóa phong phú, đặc sắc hơn đáp ứng nhu cầu xã hội.

Thứ hai, xây dựng cơ chế, chính sách đột phá để khuyến khích kinh tế tư nhân phát triển trong những lĩnh vực ưu tiên, trong đó có đổi mới sáng tạo. Tạo thuận lợi cho kinh tế tư nhân tiếp cận các nguồn lực về đất đai, vốn, nhân lực chất lượng cao.

Tiêu biểu như chính sách hỗ trợ thuế ưu đãi, như miễn thuế thu nhập doanh nghiệp trong 3-5 năm đầu cho doanh nghiệp nhỏ và vừa trong lĩnh vực văn hóa; hỗ trợ thuê nhà, đất công với giá thấp, ổn định, giúp giảm chi phí vận hành, xây dựng không gian văn hóa cộng đồng, thu hút khán giả và thúc đẩy đời sống văn hóa địa phương...

Thứ ba, mở rộng sự tham gia của doanh nghiệp tư nhân vào các dự án quốc gia, đồng thời có giải pháp thúc đẩy doanh nghiệp tư nhân đầu tư mở rộng và phát triển công nghiệp văn hóa, công nghiệp giải trí; đa dạng hóa, nâng cao hiệu quả các hình thức hợp tác giữa Nhà nước và khu vực kinh tế tư nhân thông qua các mô hình hợp tác công-tư (PPP), lãnh đạo công-quản trị tư, đầu tư công-quản lý tư, đầu tư tư-sử dụng công, trong các lĩnh vực cơ sở hạ tầng kinh tế, hạ tầng văn hóa-xã hội.

Phó Thủ tướng Nguyễn Chí Dũng bình luận: Trước đây chúng ta cho rằng, khu vực kinh tế tư nhân là một bộ phận của nền kinh tế, là một bộ phận quan trọng của nền kinh tế. Nay, với Nghị quyết 68 chúng ta đã chuyển sang coi đây là một động lực quan trọng nhất của nền kinh tế quốc dân. Chúng ta mạnh dạn trao quyền cho họ bảo đảm các quyền như: Quyền sở hữu tài sản, quyền tự do kinh doanh, quyền cạnh tranh bình đẳng, tiếp cận các nguồn lực của đất nước, được đối xử một cách công bằng.

Đại biểu Quốc hội Phan Đức Hiếu, Ủy viên Thường trực Ủy ban Kinh tế của Quốc hội ghi nhận: Nghị quyết 68 đã đánh dấu sự “thay đổi về chất”, từ tư duy “chỉ được kinh doanh những ngành nghề Nhà nước cho phép” sang tư duy “được kinh doanh mọi ngành nghề mà pháp luật không cấm”.

Đây là một bước ngoặt lớn trong bảo đảm quyền kinh doanh của người dân và doanh nghiệp, đồng thời tạo động lực mạnh mẽ để khu vực tư nhân phát triển, trong đó lĩnh vực văn hóa đang chứng kiến sự tham gia sôi động của khối tư nhân, với vai trò ngày càng quan trọng.

Đồng thời, Nghị quyết 68 tiến thêm bước mới, đó là bảo đảm quyền kinh doanh đa dạng, tăng cường mức độ bảo vệ khu vực kinh tế tư nhân, thiết lập cơ chế bảo vệ, khuyến khích và hỗ trợ cụ thể như cho phép doanh nghiệp "chủ động khắc phục hậu quả trước, sau đó mới xem xét xử lý".

Tiến sĩ Mạc Quốc Anh, Viện trưởng Viện Kinh tế và Phát triển doanh nghiệp, Phó Chủ tịch kiêm Tổng Thư ký Hiệp hội Doanh nghiệp nhỏ và vừa Hà Nội (HanoiSME), đánh giá: "Nghị quyết 68 không chỉ tháo gỡ những "chiếc khóa" thể chế mà còn đặt lên vai doanh nhân trách nhiệm lớn lao trong việc trở thành kiến trúc sư của mô hình tăng trưởng mới".

Để Nghị quyết 66 và Nghị quyết 68 thực sự chuyển hóa thành động lực mạnh mẽ cho phát triển văn hóa, theo các chuyên gia, cơ quan liên quan cần sớm ban hành đồng bộ các văn bản hướng dẫn thi hành thống nhất, nhằm tránh khoảng trống pháp lý và sự ứng xử không đồng bộ giữa các địa phương, cơ quan.

Thực tế cho thấy, những chỉ hướng quan trọng từ các Nghị quyết mới ban hành đã nhanh chóng đi vào cuộc sống, tạo thời cơ vàng cho kinh tế tư nhân trong phát triển công nghiệp văn hóa.

Nhiều startup văn hóa sáng tạo tại các thành phố lớn đã có cơ hội tiếp cận nguồn vốn ưu đãi, chủ động tham gia các sự kiện văn hóa ý nghĩa như các concert nghệ thuật chính luận, các dự án nghệ thuật đương đại…, góp phần nâng tầm công nghiệp văn hóa.

"Bệ phóng" từ những Nghị quyết mới ban hành sẽ không chỉ giúp huy động nguồn lực tài chính mà còn khơi dậy tinh thần khởi nghiệp, thúc đẩy nâng tầm văn hóa quốc gia và định vị thương hiệu văn hóa Việt Nam trên trường quốc tế.

Điều này phù hợp với chủ trương của Đảng về phát huy vai trò văn hóa là nguồn lực nội sinh và trở thành ngành kinh tế mũi nhọn, đóng góp vào sự phát triển của đất nước trong kỷ nguyên mới.