Hội thảo do Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch tỉnh Hà Nam phối hợp với Viện Văn hóa, Nghệ thuật, Thể thao và Du lịch Việt Nam (Bộ VHTTDL) và UBND huyện Lý Nhân tổ chức, trong không khí hướng tới kỷ niệm 110 năm ngày sinh nhà văn Nam Cao (29/10/1915 – 29/10/2025).

Với gần 50 tham luận của các chuyên gia, nhà khoa học, nhà quản lý, hội thảo đã tập trung làm rõ vai trò, giá trị và tiềm năng của di sản văn hóa gắn liền với tên tuổi nhà văn Nam Cao – người được coi là tượng đài của văn học hiện thực phê phán Việt Nam. Đồng thời, các đại biểu cũng đưa ra nhiều đề xuất thiết thực nhằm phát triển du lịch văn hóa – văn học theo hướng bền vững, sáng tạo và gắn với cộng đồng.

Nam Cao, tên thật là Trần Hữu Tri, sinh ra tại làng Đại Hoàng (nay là xã Hòa Hậu, huyện Lý Nhân). Ông không chỉ nổi danh với những tác phẩm kinh điển như: Chí Phèo, Sống mòn, Đôi mắt..., mà còn là một chiến sĩ Cách mạng kiên trung, một nhà báo tận tụy, người đã hy sinh trong kháng chiến chống Pháp. Ông đã được Nhà nước truy tặng Giải thưởng Hồ Chí Minh về văn học - nghệ thuật (đợt I - năm 1996).

Trải qua nhiều biến đổi, quê hương Nam Cao – xã Hòa Hậu, huyện Lý Nhân – đang dần trở thành một không gian di sản văn hóa sống động. Từ khu mộ và nhà tưởng niệm được công nhận là Di tích quốc gia năm 2023, làng nghề cá kho Đại Hoàng, đến hệ thống lễ hội truyền thống và phong tục dân gian đặc sắc… tất cả đang tạo nên một hệ sinh thái di sản đa tầng – nơi bản sắc truyền thống được gìn giữ, đồng thời mở ra những cơ hội sáng tạo trong bối cảnh hiện đại.

Phát biểu tại hội thảo, ông Ngô Thanh Tuân, Phó Giám đốc Sở VHTTDL tỉnh Hà Nam, khẳng định: “Việc tôn vinh nhà văn - liệt sĩ Nam Cao không chỉ là sự kiện có ý nghĩa đối với văn hóa tỉnh Hà Nam, mà còn là dịp để khẳng định vị thế của di sản văn hóa Việt Nam trong dòng chảy hội nhập toàn cầu".

Hội thảo được chia làm hai phiên làm việc chính. Phiên thứ nhất tập trung nhận diện thực trạng bảo vệ và phát huy giá trị di sản văn hóa trên quê hương Nam Cao, trong đó có cả các vấn đề về quản lý, đầu tư, nhận thức cộng đồng. Phiên thứ hai là nơi các nhà khoa học và đại diện địa phương đề xuất giải pháp – từ xây dựng mô hình du lịch gắn với văn học, ứng dụng công nghệ số đến phát triển nguồn nhân lực và chính sách liên kết ba bên: Nhà nước – doanh nghiệp – cộng đồng.

TS.KTS Nguyễn Thu Hạnh – Chủ tịch Liên hiệp Khoa học Phát triển Du lịch bền vững – đã trình bày một tham luận đáng chú ý, giới thiệu sáng kiến “Khu du lịch Làng Vũ Đại ngày ấy” – mô hình du lịch văn hóa đầu tiên tại Việt Nam khai thác giá trị di sản văn học. Đây cũng là công trình từng giành nhiều giải thưởng về kiến trúc và quy hoạch, được đánh giá cao về tính sáng tạo trong bảo tồn và phát huy di sản gắn với phát triển du lịch bền vững.

PGS.TS Nguyễn Thị Thu Phương – Viện trưởng Viện Văn hoá, Nghệ thuật, Thể thao và Du lịch Việt Nam khẳng định: "Nơi đây sẽ không chỉ trở thành một điểm đến hấp dẫn du khách trong nước và quốc tế mà còn từng bước hiện thực hóa tầm nhìn trở thành “điểm đến văn hóa địa phương hàng đầu thế giới” như một số nhà nghiên cứu và báo chí đã kỳ vọng”.

Hội thảo cũng là dịp kết nối giữa giới nghiên cứu, cơ quan quản lý, doanh nghiệp du lịch và cộng đồng cư dân – những chủ thể trực tiếp tham gia vào việc gìn giữ và khai thác di sản. Đây cũng là bước đi cụ thể hóa các chủ trương lớn của Đảng, Nhà nước về phát triển văn hóa gắn với du lịch bền vững trong giai đoạn hiện nay./.