Không chỉ dừng lại ở những danh hiệu, phong trào này tạo ra sự chuyển biến sâu rộng trong nếp sống, nhận thức và hành vi của người dân – những yếu tố then chốt quyết định hiệu quả của công cuộc phát triển kinh tế – xã hội ở cơ sở.

"Gia đình văn hóa" – hạt nhân của cộng đồng văn minh

Phong trào “Gia đình văn hóa” được triển khai rộng rãi trên cả nước với mục tiêu xây dựng nếp sống văn minh, gia đình ấm no, bình đẳng, tiến bộ và hạnh phúc. Tiêu chí xét tặng gia đình văn hóa không chỉ dừng ở việc chấp hành pháp luật, xây dựng gia đình hòa thuận, mà còn bao gồm: Không vi phạm tệ nạn xã hội; Không sinh con thứ ba vượt quy định; Không tảo hôn, không hôn nhân cận huyết: Thực hiện tốt vệ sinh môi trường; Tham gia đầy đủ các phong trào cộng đồng; Tích cực lao động sản xuất và phát triển kinh tế; Giữ gìn bản sắc văn hóa dân tộc...

Chính sự toàn diện này giúp phong trào “Gia đình văn hóa” trở thành công cụ quan trọng trong việc nâng cao chất lượng đời sống và xóa bỏ các hủ tục lạc hậu.

Nhiều địa phương đánh giá rằng, những gia đình đạt danh hiệu “Gia đình văn hóa” thường có ý thức cao trong lao động sản xuất, biết quản lý tài chính và đầu tư vào giáo dục cho con cái. Điều này tạo ra sự phát triển bền vững hơn so với những hộ chỉ dựa vào hỗ trợ từ Nhà nước.

Khi người dân không tổ chức cưới hỏi, ma chay rườm rà, không phô trương lễ hội tốn kém, khoản chi phí dư ra được dùng để nâng cao chất lượng cuộc sống như mua con giống, cây giống, đầu tư máy móc, phân bón, sửa chữa nhà cửa, mở rộng sản xuất...

Nhiều gia đình từ nghèo vươn lên khá nhờ biết cách chi tiêu hợp lý và áp dụng tiến bộ kỹ thuật trong sản xuất.

Một gia đình văn hóa luôn gắn với nếp sống lành mạnh, tránh xa tệ nạn. Khi nhiều hộ trong thôn bản đạt danh hiệu này, cộng đồng trở nên ổn định, đoàn kết hơn, tạo điều kiện thuận lợi để liên kết phát triển sản xuất, làm dịch vụ du lịch hoặc xây dựng mô hình kinh tế tập thể.

Gia đình văn hóa – nền tảng của các mô hình kinh tế cộng đồng

Khi phong trào “Gia đình văn hóa” phát triển mạnh, nhiều mô hình kinh tế cộng đồng đã xuất hiện như: Tổ hợp tác sản xuất nông nghiệp; Làng nghề truyền thống; Du lịch cộng đồng...

Trong đó, người dân liên kết sản xuất theo hợp đồng, áp dụng phương pháp canh tác bền vững, tuân thủ quy trình vệ sinh an toàn thực phẩm. Các tổ hợp tác này thường được hình thành từ những gia đình gương mẫu, có ý thức cao trong sản xuất.

Nơi nào phong trào gia đình văn hóa phát triển tốt, nơi đó nghề truyền thống được gìn giữ hiệu quả hơn. Người dân có ý thức giữ gìn bản sắc và tạo ra sản phẩm thủ công có giá trị kinh tế lớn. Những yếu tố này chính là điều kiện quan trọng để thu hút khách du lịch, qua đó nâng cao thu nhập cho người dân.

Phong trào “Gia đình văn hóa” đã trở thành một phần của Bộ tiêu chí nông thôn mới. Khi nhiều hộ gia đình đạt danh hiệu này, cộng đồng sẽ dễ dàng hoàn thành các tiêu chí: môi trường, văn hóa, an ninh – trật tự, phát triển sản xuất, nâng cao thu nhập...

Tại nhiều xã miền núi, chính danh hiệu “Gia đình văn hóa” là thước đo quan trọng phản ánh sự thay đổi về nếp sống, từ đó giúp địa phương tiến nhanh hơn trong chương trình nông thôn mới.

Phong trào “Gia đình văn hóa” không chỉ mang ý nghĩa tinh thần mà còn góp phần tạo ra môi trường sống tốt hơn, cộng đồng đoàn kết hơn và kinh tế hộ gia đình phát triển bền vững hơn. Mỗi gia đình văn hóa chính là một viên gạch xây dựng nếp sống mới, góp phần đưa thôn bản, xã làng, vùng khó khăn thoát nghèo và phát triển.

Khi văn hóa được đặt đúng vị trí – là nền tảng của kinh tế, là động lực của sự thay đổi – thì phong trào “Gia đình văn hóa” không chỉ là danh hiệu, mà trở thành sức mạnh lan tỏa, bền vững, đưa mỗi cộng đồng hướng tới tương lai ổn định và thịnh vượng hơn.