Trong quá trình tái cơ cấu nông nghiệp, mô hình liên kết giữa Nông dân - hợp tác xã - doanh nghiệp đã tạo nên sự thay đổi rõ rệt. Đây là hướng đi giúp nông sản Lào Cai không chỉ khẳng định vị thế trên thị trường mà còn mang lại thu nhập ổn định cho người dân.

Nhờ sự bắt tay giữa các hợp tác xã và doanh nghiệp, vùng nguyên liệu là chuỗi giá trị tre măng Bát độ tại các xã Hưng Khánh, Lương Thịnh, Trấn Yên hơn 2.000 ha đã hình thành, với 14 điểm thu mua và hơn 1.000 tấn sản phẩm chế biến, xuất khẩu mỗi năm, doanh thu trên 50 tỷ đồng. Mô hình này tạo việc làm ổn định cho hàng trăm lao động, thu nhập bình quân 6 triệu đồng/tháng. 

Hợp tác xã vừa hỗ trợ phân bón, cây giống, kỹ thuật, vừa bao tiêu sản phẩm cho bà con. Nhờ đó, người dân yên tâm trồng tre và gắn bó lâu dài với cây trồng chủ lực tại địa phương.

Hiện Hưng Khánh có 14 hợp tác xã, 23 tổ hợp tác với hơn 2.000 thành viên, nhiều sản phẩm OCOP đạt 3 - 4 sao, góp phần đưa địa phương trở thành vùng nông thôn mới kiểu mẫu về phát triển kinh tế hợp tác.

Sau thiên tai do hoàn lưu bão số 3 năm 2024, xã Cốc Lầu từng bị ảnh hưởng nặng nề. Song nhờ sự đồng hành của các hợp tác xã, người dân nơi đây đã tìm lại sinh kế, biến khó khăn thành cơ hội làm giàu. 

Anh Nguyễn Tiến Sơn, hộ dân thôn Làng Mới, đã mạnh dạn phát triển mô hình kinh tế tổng hợp gồm trồng quế, chăn nuôi và nuôi cá. Mỗi năm, anh thu lãi 100–120 triệu đồng. "Trước đây chỉ nuôi lợn, thu nhập bấp bênh. Nay nhờ hợp tác xã hỗ trợ kỹ thuật và đầu ra, gia đình tôi không chỉ thoát nghèo mà còn có tích lũy để mở rộng sản xuất," anh Nguyễn Tiến Sơn chia sẻ.

Cũng tại Cốc Lầu, chị Lý Thị Mai - thôn Hà Tiên - đã sáng tạo nên sản phẩm hương quế và nụ trầm quế, vừa giữ gìn văn hóa bản địa, vừa mang lại thu nhập hơn 100 triệu đồng/năm. Nhờ được hợp tác xã hỗ trợ máy móc và hướng dẫn bán hàng online, sản phẩm của chị được tiêu thụ rộng khắp, tạo thêm việc làm thời vụ cho 5 - 7 lao động địa phương. Hiện toàn xã có 4.300 ha quế, trong đó 1.800 ha đạt chuẩn hữu cơ, là nguồn thu chính của hơn 600 hộ dân, góp phần giảm nghèo bền vững và thay đổi diện mạo vùng cao.

Toàn tỉnh Lào Cai hiện có 1.429 hợp tác xã với gần 42.000 thành viên, trong đó hơn 800 hợp tác xã nông nghiệp. Đây là lực lượng nòng cốt giúp tổ chức sản xuất theo hướng VietGAP, hữu cơ, xây dựng thương hiệu cho nhiều sản phẩm đặc trưng như quế, chè Shan tuyết, cá hồi, mật ong, sơn tra, dược liệu…

Hơn 50% sản phẩm OCOP của tỉnh xuất phát từ các hợp tác xã và tổ hợp tác. Thu nhập bình quân của người lao động trong hợp tác xã đạt gần 60 triệu đồng/năm, và mục tiêu đến năm 2026 là thành lập thêm 120 HTX, 405 tổ hợp tác, tạo việc làm mới cho khoảng 20.000 lao động.

Thành công của các hợp tác xã tại Lào Cai còn đến từ việc ứng dụng công nghệ và thương mại điện tử. Tiêu biểu là hợp tác xã Trà Shan tuyết Phình Hồ, nhờ tham gia Dự án SPRINT do Chính phủ Canada tài trợ, được đào tạo kỹ năng tiếp thị và bán hàng trực tuyến. Sản phẩm Trà Shan tuyết TDG nay đã có mặt trên các sàn Shopee, Lazada, TikTok Shop, và thậm chí vươn tới Nhật Bản, Mỹ, châu Âu.

Hay như hợp tác xã Nông nghiệp sạch T&D xã Lao Chải cũng chuyển đổi số thành công, đưa đặc sản vùng cao như su su, sơn tra, đào, gà bản vào các siêu thị lớn và kênh online.

Liên minh hợp tác xã tỉnh Lào Cai, các chương trình hỗ trợ hiện tập trung vào ba trụ cột: nâng cao năng lực quản trị, chuyển đổi số và đầu tư công nghệ chế biến. Dự án SPRINT đã tổ chức 34 lớp tập huấn với hơn 1.400 lượt người, giúp các hợp tác xã thích ứng với biến đổi khí hậu và mở rộng kinh doanh trên nền tảng số.

Cùng với sự đồng hành của Liên minh hợp tác xã Việt Nam, nhiều hợp tác xã tại Lào Cai đã được hỗ trợ vốn vay ưu đãi, xây dựng thương hiệu, xúc tiến thương mại và kết nối hợp tác quốc tế. Nhờ đó, các mô hình kinh tế tập thể ngày càng chuyên nghiệp, đóng góp thiết thực vào chương trình xóa đói giảm nghèo, xây dựng nông thôn mới. 

Từ vùng đất khó, Lào Cai đang chứng minh một hướng đi đúng: khi nông dân, hợp tác xã và doanh nghiệp cùng chung tay, "cái bắt tay ba bên" ấy sẽ mở ra tương lai thịnh vượng cho kinh tế nông thôn miền núi - nơi giấc mơ no ấm đang dần trở thành hiện thực.