Dưới sự lãnh, chỉ đạo của Đảng bộ Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch (VHTTDL) Lâm Đồng, những năm qua, đời sống văn hóa của Nhân dân ngày càng phong phú, nhiều giá trị văn hóa truyền thống của các dân tộc được phát huy, nhiều chuẩn mực văn hóa, đạo đức mới được hình thành, sản phẩm văn hóa ngày càng phong phú, đa dạng, bám sát thực tiễn, nhiều phong trào, hoạt động văn hóa phục vụ thiết thực, hiệu quả cho sản xuất và đời sống.

Bảo tồn và phát huy các giá trị di sản văn hóa 

Nhất quán quan điểm của Tỉnh ủy Lâm Đồng qua các nhiệm kỳ Đại hội Đảng bộ tỉnh "Tập trung bảo tồn và phát triển văn hóa, di sản văn hóa các dân tộc trên địa bàn; trong đó, chú trọng phát huy giá trị văn hóa truyền thống tốt đẹp của đồng bào các dân tộc thiểu số; đồng thời, gắn phát triển văn hóa với phát triển du lịch", Sở VHTTDL luôn chủ động phối hợp với chính quyền các địa phương bảo tồn và phát huy các giá trị văn hóa truyền thống, gìn giữ di sản "Không gian văn hóa cồng chiêng Tây Nguyên", phục dựng các lễ hội tiêu biểu của đồng bào các dân tộc thiểu số bị mai một; khôi phục một số làng nghề và nghề truyền thống bị thất truyền; lấy phát triển văn hóa làm nền tảng, sức mạnh nội sinh để đẩy mạnh phát triển kinh tế - xã hội, đảm bảo quốc phòng, an ninh...

Bà Nguyễn Thị Bích Ngọc - Bí thư Đảng ủy, Giám đốc Sở VHTTDL Lâm Đồng cho biết: Toàn tỉnh hiện có 36 di tích được đưa vào danh mục đã được công nhận (20 di tích cấp quốc gia và 16 di tích cấp tỉnh). 20 di tích cấp quốc gia, gồm: 2 di tích quốc gia đặc biệt là Vườn Quốc gia Cát Tiên và Khảo cổ Cát Tiên; 2 di tích kiến trúc; 14 di tích danh lam thắng cảnh và 2 di tích lịch sử cách mạng. Sở VHTTDL đã quan tâm bảo tồn, gìn giữ, tôn tạo các di tích lịch sử, văn hóa, các danh lam thắng cảnh, các công trình kiến trúc để các di tích không ngừng phát huy giá trị. Đa số di tích danh lam thắng cảnh được giao cho các doanh nghiệp khai thác phục vụ du lịch, tạo những "điểm đến" hấp dẫn du khách. Các di sản văn hóa truyền thống các dân tộc thiểu số đặc biệt được chú trọng, quan tâm bảo tồn. Đề án "Bảo tồn và phát triển không gian văn hóa cồng chiêng Tây Nguyên các dân tộc tỉnh Lâm Đồng đến năm 2020"; Đề án "Bảo tồn, phát huy bản sắc văn hóa các dân tộc bản địa, khôi phục và phát triển các làng nghề truyền thống gắn với hoạt động du lịch trên địa bàn tỉnh Lâm Đồng giai đoạn 2018 - 2020 và định hướng đến năm 2030" được triển khai thực hiện có hiệu quả. 

Hàng năm, Sở tổ chức Ngày hội Văn hóa, thể thao các xã vùng đồng bào dân tộc thiểu số, tổ chức nhiều lớp truyền dạy cồng chiêng tạo môi trường để thế hệ nghệ nhân đi trước trao truyền văn hóa cho lớp người kế cận. 

Xác định văn hóa phải đi trước một bước cổ vũ, động viên Nhân dân các dân tộc trong tỉnh thực hiện thắng lợi mọi nhiệm vụ chính trị, Sở VHTTDL đã nâng tầm phong trào "Toàn dân đoàn kết xây dựng đời sống văn hóa" ở cả bề rộng lẫn chiều sâu bằng những tiêu chí cụ thể gắn với xây dựng nông thôn mới, đô thị văn minh. 

100% buôn làng đã có Câu lạc bộ (CLB) cồng chiêng. Tổ chức 2 đợt xét tặng danh hiệu Nghệ nhân Ưu tú cho 19 lượt nghệ nhân, 9 nghệ nhân đã được phong tặng danh hiệu Nghệ nhân Ưu tú, 8 nghệ nhân đang đề nghị phong tặng. Công trình "Làng dân tộc Churu" (tại xã Próh - huyện Đơn Dương); Di tích lịch sử cách mạng Nhà lao Thiếu nhi Đà Lạt được phục dựng, nhằm lưu giữ những giá trị văn hóa, lịch sử. Đã đầu tư phục dựng hơn 10 lễ hội tiêu biểu của các dân tộc thiểu số bản địa như: Lễ Pơthi (của người Chu Ru và nhóm Kơ Ho ở thôn K'Long - huyện Đức Trọng), lễ Nhô Wèr (của người Kơ Ho Srê ở huyện Di Linh), lễ Bok Chu-bur (của cộng đồng Churu ở huyện Đức Trọng), các nghi thức cúng lúa rẫy (của người Mạ ở huyện Bảo Lâm), lễ đưa lúa về kho (dân tộc Kơ Ho huyện Lâm Hà)... Sở đã chú trọng đầu tư khôi phục, phát triển các làng nghề và các nghề truyền thống của đồng bào các dân tộc thiểu số như: nghề đúc nhẫn bạc của người Churu ở Tu Tra (Đơn Dương), nghề gốm Krăng Gọ (Đơn Dương), đan lát, làm rượu cần, nghề rèn, nghề dệt thổ cẩm... 33 làng nghề đã được UBND tỉnh công nhận là làng nghề truyền thống, thu hút đông đảo du khách tham quan, trải nghiệm, tìm hiểu nét đẹp văn hóa. 

Xây dựng đời sống văn hóa đậm đà bản sắc dân tộc

Các thiết chế văn hóa ngày càng được hoàn thiện; đến nay, toàn tỉnh có 142/142 xã, phường, thị trấn có nhà văn hóa (đạt 100%); 906 thôn có nhà sinh hoạt cộng đồng (đạt 94%) phục vụ đời sống tinh thần của Nhân dân. Hàng năm, Bảo tàng Lâm Đồng phục vụ trên 50 ngàn lượt khách tham quan; Thư viện tỉnh phục vụ hơn 900 ngàn lượt bạn đọc; tổ chức hơn 40 lễ hội, sự kiện nhân các ngày lễ trọng đại; tổ chức 80 buổi biểu diễn nghệ thuật phục vụ hơn 200 ngàn lượt người xem; thực hiện 553 buổi chiếu bóng lưu động phục vụ hơn 100 ngàn đồng bào nhân dân các dân tộc; nhân bản, phát hành 8 phim truyện, 43 phim tài liệu, 6 phim phóng sự, 3 phim thiếu nhi; kẻ vẽ 191 m2 pano cổ động, 45 tài liệu tuyên truyền xe loa, 30 tiểu phẩm tình huống an toàn giao thông. Tuyên truyền xây dựng gia đình ấm no, bình đẳng, tiến bộ, hạnh phúc bằng nhiều hoạt động như: Hội thi "Bữa cơm gia đình ấm áp yêu thương", truyền thông về bình đẳng giới, phòng, chống bạo lực gia đình, triển khai thí điểm "Bộ tiêu chí ứng xử trong gia đình".

Xác định văn hóa phải đi trước một bước cổ vũ, động viên Nhân dân các dân tộc trong tỉnh thực hiện thắng lợi mọi nhiệm vụ chính trị, Sở VHTTDL đã nâng tầm phong trào "Toàn dân đoàn kết xây dựng đời sống văn hóa" ở cả bề rộng lẫn chiều sâu bằng những tiêu chí cụ thể gắn với xây dựng nông thôn mới, đô thị văn minh. 

Trong nhiều năm qua, ngành đã tập trung tuyên truyền, vận động Nhân dân thực hiện tốt các cuộc vận động; các quy ước, hương ước xây dựng đời sống văn hóa cơ sở; thực hiện nếp sống văn minh trong việc cưới, việc tang, lễ hội; phát triển văn hóa nông thôn mới. Toàn tỉnh có 266.480 hộ gia đình được công nhận danh hiệu Gia đình văn hóa (88,5%); 1.435/1.541 thôn, buôn, tổ dân phố văn hóa (93,1%); 117/142 xã, phường, thị trấn đạt chuẩn văn hóa, văn minh (79,5%), trong đó 96/116 xã đạt chuẩn văn hóa nông thôn mới, 26/31 phường, thị trấn đạt chuẩn văn minh đô thị; 1.513/1.609 cơ quan, đơn vị, doanh nghiệp văn hóa (94%). Phong trào thể thao quần chúng phát triển mạnh mẽ, 32% người thường xuyên tập luyện thể dục thể thao, 25% gia đình thể thao, 1.119 CLB thể dục thể thao, 37 giải thể dục thể thao quần chúng được tổ chức, tạo không khí thi đua sôi nổi. Qua đó, văn hóa đã thấm sâu vào các lĩnh vực đời sống xã hội, thực sự là nền tảng tinh thần thúc đẩy sự phát triển bền vững./.