Từng bước xây dựng thương hiệu

Đến nay, trên địa bàn tỉnh đã có 3 buôn chính thức được công nhận là buôn DLCĐ, bao gồm: buôn Ako Dhong (phường Tân Lợi, TP. Buôn Ma Thuột), buôn Kuốp (xã Dray Sáp, huyện Krông Ana) và buôn Trí (xã Krông Na, huyện Buôn Đôn).

Buôn Kuốp hiện còn lưu giữ khoảng 50 nhà dài truyền thống cùng nhiều giá trị văn hóa của người Êđê và M’nông như: diễn tấu cồng chiêng, hát Ay ray, múa xoang; các nghề thủ công như đan lát, dệt thổ cẩm, nấu rượu cần, chế tác nhạc cụ... Giao thông thuận lợi, cách TP. Buôn Ma Thuột chỉ 21 km, nằm trên cung đường từ thác Dray Nur đi thác Dray Sáp thượng cũng là một trong những lợi thế giúp buôn Kuốp phát triển DLCĐ.

Với sự hỗ trợ của Nhà nước, người dân buôn Kuốp đang bắt tay vào làm DLCĐ theo hướng chuyên nghiệp. Bà H Lát Niê chia sẻ, trước đây cứ nghĩ đến làm DLCĐ là ngại ngùng, lo sợ không làm được, không hiệu quả… Sau khi được tham gia nhiều lớp tập huấn về DLCĐ, đặc biệt là chuyến đi học hỏi các mô hình DLCĐ ở phía Bắc do Sở Văn hóa - Thể thao và Du lịch (VH - TT&DL) tổ chức, bà đã cảm thấy tự tin hơn để bắt tay vào phát triển DLCĐ ở buôn, đồng thời kêu gọi người thân cùng tham gia.

Bà H Nó Hđơk, Trưởng buôn Kuốp cho hay, buôn đã thành lập Ban quản lý DLCĐ và định hướng các hộ gia đình xây dựng sản phẩm du lịch gắn với bản sắc văn hoá dân tộc. Cùng với đó, buôn Kuốp còn được Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn phê duyệt mô hình thí điểm “Phát triển sản phẩm OCOP về DLCĐ gắn với phát huy giá trị văn hóa và nghề truyền thống” thuộc Chương trình mỗi xã một sản phẩm giai đoạn 2021 - 2025. Điều này giúp gợi mở thêm hướng đi để DLCĐ ở đây có thể nhanh chóng bắt nhịp với các buôn DLCĐ khác.

Hiện nay, các buôn DLCĐ đang hoạt động thường xuyên tổ chức các hoạt động trải nghiệm, giao lưu lễ hội văn hóa truyền thống, ẩm thực; cung ứng các dịch vụ du lịch; các cấp, ngành chức năng tích cực phổ biến thông tin giới thiệu, xây dựng các tour, tuyến về DLCĐ... Nhờ đó, loại hình du lịch này bước đầu đã thu hút được sự quan tâm của khách du lịch.

Tạo sức hút từ nét đặc thù của mỗi điểm đến

Việc phát triển mô hình DLCĐ trên địa bàn tỉnh đã góp phần giải quyết việc làm, sinh kế cho một bộ phận người dân, đóng góp vào phát triển kinh tế - xã hội của địa phương. Tuy nhiên, so với  tiềm năng, lợi thế của các địa phương thì việc phát triển và hoạt động khai thác DLCĐ chưa được tương xứng. Tại Hội thảo khoa học “Thúc đẩy phát triển du lịch cộng đồng bền vững ở Đắk Lắk” do Liên hiệp các Hội Khoa học và Kỹ thuật tỉnh phối hợp với Sở VH - TT&DL, UBND huyện Buôn Đôn tổ chức vào cuối tháng 5 vừa qua, các chuyên gia về du lịch đã chỉ rõ thực trạng này để cùng nhau tìm hướng khắc phục.

Theo ông Nguyễn Sơn Hưng, Trưởng Phòng Quản lý du lịch (Sở VH - TT&DL), việc phát triển loại hình DLCĐ tuy đã được chính quyền địa phương các cấp quan tâm, nhưng vẫn còn mang tính tự phát, thiếu sự gắn kết các hoạt động sản xuất; cơ sở vật chất du lịch, các hoạt động, dịch vụ ăn, nghỉ phục vụ khách đang còn yếu, chưa chuyên nghiệp; những vấn đề về trật tự an toàn xã hội, vệ sinh môi trường, an toàn thực phẩm, phòng cháy chữa cháy còn tiềm ẩn những yếu tố rủi ro. Bên cạnh đó, vấn đề đầu tư cho giữ gìn, bảo tồn văn hóa chưa đồng bộ như: xây dựng đường giao thông theo tiêu chí nông thôn mới không phù hợp với phát triển DLCĐ; đầu tư xây dựng nhà văn hóa nhưng việc phát huy hiệu quả sử dụng trong phát triển du lịch chưa cao.

Theo nhà nghiên cứu văn hóa Linh Nga Niê Kdăm, du lịch Đắk Lắk nói chung và DLCĐ nói riêng mặc dù có nhiều thế mạnh, nhưng vẫn chưa trở thành một mũi nhọn kinh tế, văn hóa truyền thống; không được phát huy hết tiềm năng là do chưa có nhiều sự cải tiến trong hoạt động du lịch, không tạo được điểm nhấn riêng nên sản phẩm du lịch na ná nhau, không gian bó hẹp trong một vài địa chỉ quen thuộc tại Buôn Ma Thuột, Buôn Đôn… Các địa phương mặc dù có tiềm năng lớn nhưng vẫn chờ đợi vào sự phân bổ, hỗ trợ kinh phí, sự kết nối của ngành du lịch cấp tỉnh, không chủ động xây dựng chiến lược, phát huy nội lực, thế mạnh của mình.

Bà Lâm Thị Thanh Diệu, Phó Giám đốc Công ty Vietravel chi nhánh Đắk Lắk cũng từng chia sẻ rằng, các buôn DLCĐ trên địa bàn tỉnh vẫn cần điều chỉnh và đầu tư thêm về nhân lực, trang thiết bị, cơ sở vật chất, thể hiện được nét đặc sắc riêng biệt của cộng đồng dân tộc, tạo ra điểm nhấn khác biệt. Bởi đây là yếu tố thu hút và giữ chân du khách ở lại, trải nghiệm, khám phá và sử dụng các dịch vụ.

Phát huy vai trò chủ thể của người dân

Bà Nguyễn Thụy Phương Hiếu, Phó Giám đốc Sở VH - TT&DL nhấn mạnh, phát triển DLCĐ góp phần đem lại hiệu quả kinh tế, xã hội cho địa phương, giúp chuyển đổi hình thức làm kinh tế, tạo sinh kế, tăng thu nhập cho cộng đồng tham gia vào các chuỗi du lịch. Đồng thời, góp phần nâng cao ý thức gìn giữ, phát huy, quảng bá giá trị văn hóa truyền thống đặc sắc của bà con gắn với phát triển du lịch. Chính vì vậy, phải làm sao để cộng đồng hiểu rõ và tích cực tham gia vào làm du lịch một cách chủ động thì mới tạo được “sức sống” cho DLCĐ.

Trước mắt, Sở VH - TT&DL sẽ kiến nghị tỉnh bổ sung thêm nội dung, hỗ trợ một phần trang thiết bị bên trong các ngôi nhà, homestay theo định hướng là bảo tồn văn hóa của buôn thông qua các hoạt động du lịch.

Bà Nguyễn Thị Ngọc Lan, Trưởng buôn Trí (xã Krông Na, huyện Buôn Đôn) chia sẻ kinh nghiệm từ thực tế, muốn phát triển DLCĐ cần sự chung tay, góp sức và huy động cả hệ thống chính trị ở địa phương, đặc biệt là sự tham gia tích cực của các tổ chức như: Hội Cựu chiến binh trồng cây, trồng hoa, chăm sóc và tôn tạo cảnh quan các buôn, làng; Hội Liên hiệp Phụ nữ, Đoàn Thanh niên vận động, khuyến khích hội viên tham gia các câu lạc bộ văn nghệ, các đội cồng chiêng múa xoang phục vụ du khách; Hội Nông dân hướng dẫn hội viên tăng gia sản xuất giỏi, nghiên cứu các giống cây trồng phù hợp với đất đai, thổ nhưỡng, khí hậu của địa phương để ứng dụng cho khách tham quan, cùng trải nghiệm các hoạt động làm nông nghiệp, nương rẫy; huy động sức dân tự nguyện làm du lịch để tăng thu nhập của mình, góp phần xây dựng nông thôn mới, xóa đói giảm nghèo.

Bên cạnh đó, việc nâng cao chất lượng nguồn nhân lực phục vụ du lịch, đặc biệt là lực lượng người dân tộc thiểu số tại các điểm du lịch là rất cần thiết; trong đó vai trò của Ban quản lý DLCĐ cần được phát huy tối đa để có thể tận dụng hết nội lực của địa phương, vừa liên kết với đơn vị lữ hành, công ty du lịch trong và ngoài tỉnh để duy trì và từng bước mở rộng các tour du lịch.