Điện ảnh: kết nối và lan tỏa

Mỗi một nền điện ảnh, dù tự bó hẹp trong khuôn khổ một quốc gia hay có định hướng, chiến lược vươn tầm ra khu vực và thế giới thì cũng luôn được xem như một trong những phương tiện để kết nối, truyền tải và gửi đi thông điệp.

Còn nhớ nền điện ảnh cách mạng Việt Nam từng là nguồn khích lệ, động viên, hiệu triệu, kết nối hàng triệu người dân, lớp lớp thanh niên trong hai cuộc kháng chiến chống Pháp và chống Mỹ. Cũng nhờ có phim ảnh mà thế giới thêm hiểu về cuộc chiến tại Việt Nam cũng như những con người ở dải đất hình chữ S với hai cuộc chiến tranh lật đổ thực dân Pháp và đế quốc Mỹ. Thời bình lập lại sau chiến tranh, khi xóa bỏ bao cấp bước vào cơ chế thị trường, rồi mở cửa, hội nhập… nhiều bộ phim  đã phản ánh được không khí thời cuộc. Từ một đất nước đi ra từ chiến tranh, Việt Nam dần được thế giới biết tới như một dân tộc yêu chuộng hòa bình, muốn làm bạn cùng năm châu bốn bể. Thông điệp đó ngoài những kênh ngoại giao, các hiệp định, ký kết về kinh tế… có sự đóng góp không nhỏ của nghệ thuật trong đó có phim ảnh. Qua những hình ảnh trên phim, cuộc sống, sự thay da đổi thịt của đất nước qua cơ sở hạ tầng, kiến trúc,  suy nghĩ của một lớp người mới đã mang tới một cảm nhận khác về  Việt Nam trong khán giả, bạn bè quốc tế. Bằng ngôn ngữ, thủ pháp của riêng mình, điện ảnh đã, đang và sẽ là cầu nối để kết nối, lan tỏa những nền văn hóa theo nhiều cách.

Phim Em bé Hà Nội

Từng có thời, trong điện ảnh, những nghệ sĩ thừa hưởng nền giáo dục và các kỹ thuật điện ảnh tiên tiến xứ cờ hoa ào ạt về nước tham gia vào các hoạt động, dự án sản xuất phim. Chính họ, độc lập hoặc liên kết đã tạo nên một dòng chảy mới trong điện ảnh Việt Nam, định hình nên dòng phim của các đạo diễn Việt kiều. Có thêm họ, điện ảnh Việt Nam có thêm tiếng nói, những góc nhìn phong phú và tất cả cùng hợp sức, đem đến một cảm nhận mới về Việt Nam đến với khán giả, với bạn bè quốc tế.

Cho đến nay, vẫn luôn có những lớp nghệ sĩ trẻ tiếp nối các đàn anh đi trước về nước làm phim, dùng điện ảnh để kết nối và lan tỏa những giá trị, nghệ thuật của Việt Nam đến với khu vực và thế giới. Bên cạnh đó, nhiều dự án phim là kết quả của những liên kết, hợp tác giữa hai hoặc nhiều quốc gia  nhằm chia sẻ kinh phí, bối cảnh, nhân lực và cả sự thu hút công chúng  cũng làm nên các kết nối giúp điện ảnh lan tỏa và rộng khắp.

Phim Dòng máu anh hùng

Những cơ hội vàng

Bên cạnh những tác phẩm, cơ hội nhỏ lẻ, hàng năm, trên thế giới có hàng ngàn Liên hoan, các tuần phim lớn nhỏ. Ngoài những Liên hoan Phim danh tiếng như Cannes, Berlin, Venice… nhiều nước cũng bắt đầu mở những Liên hoan Phim quốc tế để quảng bá và kết nối với khu vực và với thế giới. Thông qua phim ảnh, một đất nước có thể mở cửa, giới thiệu với cả thế giới về đất nước, thiên nhiên, phong cảnh cùng các tập tục, nét văn hóa, bản sắc của riêng mình. Thông qua phim ảnh, họ cũng muốn khu vực và thế giới có thể nhận thấy những đổi thay theo thời gian, theo thể chế và mong muốn của chính quyền, người dân… Với những hình ảnh sống động, phim ảnh là cách quảng bá, giới thiệu tốt nhất về một đất nước, một dân tộc và theo thời gian những hình ảnh, các thay đổi cũng theo phim ảnh mà lan tỏa.

Phim Cô Ba Sài Gòn

Với các Liên hoan Phim, các khởi động trước đó  thông qua nhiều con đường từ gửi giấy mời, mở trang web quảng bá, chọn lựa hay mời đích danh… thì phim luôn là đích ngắm đầu tiên. Các nước cũng tùy liên hoan mà gửi phim tham dự. Có không ít bộ phim, ngay từ lúc khởi động thì đích đến đã là các Liên hoan Phim quốc tế. Ngoài những phim tranh giải, tại nhiều Liên hoan Phim còn có các tiêu điểm, chùm phim giới thiệu về một đất nước, một giai đoạn qua các bộ phim được làm trong nhiều thời kỳ khác nhau.

Thông qua các bộ phim, hình ảnh về đất nước, con người, về tập tục, sinh hoạt, các giá trị tinh thần được quảng bá, chia sẻ tới thế giới giúp hiểu hơn về đất nước, con người và văn hóa của từng vùng đất. Việc giới thiệu phim theo cụm, theo chủ đề, theo quốc gia cũng giúp khán giả hiểu hơn về lịch sử, sự phát triển, những biến cố và  bước ngoặt của từng đất nước, dân tộc hay khu vực được phân theo địa chính trị.  Ngoài các Liên hoan Phim, hàng năm, nhân những lễ kỷ niệm, các trao đổi về văn hóa, nhiều tuần phim đã được giới thiệu nhằm quảng bá sâu hơn về văn hóa, nếp sống, những thay đổi của một đất nước này tới các nghệ sĩ và công chúng của một đất nước khác. Nhờ có sự quảng bá mà hàng năm luôn có những những du khách lựa chọn điểm đến để du lịch, khám phá, tìm hiểu từ chính những gợi ý từ phim ảnh. Có thể nói, từ khi phim ảnh ra đời, thế giới có thêm một công cụ để giao lưu, tìm hiểu và kết nối. Cùng với thời gian, sự tham gia, hỗ trợ không ngừng của kỹ thuật, công nghệ  những kết nối qua phim ảnh ngày càng mạnh mẽ qua đó giúp lan tỏa, gửi đi những thông điệp, những giá trị tinh thần.

Phim Lật mặt 4: Nhà có khách

Điện ảnh Việt Nam, từ những giải cánh Diều, bông sen Vàng, bông sen Bạc bó hẹp trong nước cũng dần mở thêm những kênh khác để đi ra quốc tế. Ngoài các tuần, các liên hoan nhỏ lẻ liên kết các nền điện ảnh thì Liên hoan Phim quốc tế Hà Nội cũng là kênh thu hút và quảng bá quan trọng. Thay đổi qua mỗi kỳ tổ chức, Liên hoan Phim quốc tế Hà Nội đã mở rộng đối tượng tham dự, tranh giải ra thế giới và quảng bá cho điện ảnh Việt Nam tới bạn bè quốc tế. Thông qua các bộ  phim, các hoạt động từ trại sáng tác, chợ phim… hình ảnh đất nước, con người Việt Nam ngày một được biết đến rộng rãi hơn với nhận diện nhiều chiều. Với tác động toàn diện, phim ảnh đã, đang và chắc chắn sẽ là một phương tiện tích cực để kết nối và lan tỏa trong một thế giới phẳng và hội nhập mạnh mẽ.