1. Âm nhạc và ngành âm nhạc

1.1. Âm nhạc

Âm nhạc là cách thể hiện cơ bản về hoạt động sáng tạo của con người. Âm nhạc ăn sâu vào đời sống và luôn ở quanh chúng ta, là một phần cơ bản trong nguồn gốc của con người. Đây cũng là ngành phát triển đại chúng trên toàn cầu, tạo các giá trị kinh tế ổn định.

Như vậy, âm nhạc là một phần của các ngành công nghiệp sáng tạo. Âm nhạc là khởi nguồn của thông tin kỹ thuật số và là yếu tố định hướng chính cho sự chuyển đổi sang một nền kinh tế kỹ thuật số. Từ những đổi mới trong công nghệ ngang hàng đến ảnh hưởng mang tính đột phá của thời đại iPod và iTunes, âm nhạc đang dẫn đầu trong ngành thông tin kỹ thuật số. Ngành công nghiệp âm nhạc xoay quanh IP (tái sản trí tuệ) và là ngành giàu có IP, ngành kinh tế tri thức. Vì vậy, các ngành công nghiệp sáng tạo mang đến các cơ hội thực sự cho các nền kinh tế phát triển nhất trong tăng cường tính cạnh tranh dựa trên khả năng sáng tạo và hoạt động nâng cao giá trị.

Âm nhạc cũng là yếu tố định hướng chính cho ngành du lịch. Các du khách đến với âm nhạc tại Bắc Ailen (NI) chi phí ít nhất 25 triệu bảng mỗi năm và âm nhạc đóng vai trò quan trọng hơn trong tạo dựng hình ảnh tích cực về các địa điểm.

Vì vậy cơ sở về mặt kinh tế và văn hóa cho sự hỗ trợ âm nhạc và khuyến khích phát triển một ngành công nghiệp âm nhạc năng động như một phần trong định hướng của NI trở thành một khu vực sáng tạo hiện đại.

1.2. Ngành âm nhạc

Ngành âm nhạc chủ yếu liên quan đến sản xuất và khai thác các hoạt động sáng tác âm nhạc, ghi hình, thu băng và các buổi biểu diễn. Có hai lĩnh vực chính trong ngành âm nhạc: ngành thu âm và buổi biểu diễn âm nhạc trực tiếp.

Ngành thu âm bao gồm các nhà sáng tác bài hát, các nghệ sĩ thu âm, các nhà kinh doanh nhãn hiệu thu âm, nhà xuất bản và nhà phân phối.

Ngành thu âm xoay quanh IP như được thể hiện trong các hoạt động sáng tác. Tuy nhiên, các nhà kinh doanh nhãn hiệu âm nhạc và các nhà xuất bản lại là người làm chủ và khai thác IP với yêu cầu đặc biệt mang lại nguồn lợi kinh tế lớn nhất. Khi hoạt động phân phối âm nhạc ngày càng được số hóa, các cơ hội khai thác âm nhạc trên các kênh khác ngày càng tăng, IP trở nên quan trọng hơn. Đặc biệt, các nhà xuất bản đóng vai trò ngày càng trung tâm trong hoạt động kinh tế của ngành bởi vì họ chịu trách nhiệm về tiếp tục khai thác IP.

Vai trò quan trọng của Hiệp hội Quyền biểu diễn âm nhạc (PRS) và Liên minh giữa Hiệp hội bảo vệ bản quyền kỹ thuật - Hiệp hội Quyền biểu diễn âm nhạc (Liên minh MCPS-PRS) với nhiệm vụ thay mặt cho các nhà làm nhãn hiệu thu âm và các nhà xuất bản về bản quyền kỹ thuật (nhạc được thu âm) và quyền biểu diễn (nơi âm nhạc được biểu diễn trước công chúng).

Ngành biểu diễn âm nhạc trực tiếp liên quan trực tiếp đến ngành thu âm và đang phát triển mạnh trong thời gian gần đây. Các nhà tổ chức ở vị trí trung tâm của ngành biểu diễn âm nhạc trực tiếp, lên kế hoạch cách thức biểu diễn, làm việc với các nghệ sĩ, giám đốc các chuyến lưu diễn, các nhà quản lý nghệ sĩ và các trung tâm biểu diễn. Chuỗi cung cấp của ngành biểu diễn nhạc trực tiếp bắt đầu từ các nghệ sĩ, các nhà quản lý nghệ sĩ, các nhà quản lý chuyến lưu diễn, các nhà tổ chức, các khu vực tổ chức và khán giả.

Cả hai ngành này đều phụ thuộc vào sự hỗ trợ của nhiều cơ sở hạ tầng bao gồm các nhà quản lý nghệ sĩ, các trường quay thu âm, các kỹ sư, nhà sản xuất, các nhà quảng cáo trên đài truyền thanh cũng như các dịch vụ chuyên nghiệp trên các lĩnh vực như quan hệ công chúng và các dịch vụ pháp lý.

2. Ngành âm nhạc Bắc Ailen

Bức tranh toàn cảnh ở đây là một ngành quy mô nhỏ và manh mún đang phải đối mặt với sự thiếu quy mô và các khoảng trống lớn trong cơ sở chuỗi cung cấp. Thực tế, nhiều tư vấn viên chú ý rằng một phần lớn các nghệ sĩ trong ngành âm nhạc NI không tạo thu nhập cơ bản từ âm nhạc. Thực tế cho thấy 52% các nghệ sĩ tham gia cuộc khảo sát của ngành không coi âm nhạc là nguồn thu nhập chính.

Nhiều người cũng cảm thấy rằng ngành âm nhạc có thể quá tập trung vào thị trường trong nước và thiếu sự liên kết và hợp tác với các trung tâm lớn tại London, thậm chí tại Dublin. Điều này không tạo cho chúng ta cảm giác rằng NI bản thân nó được biết đến như ngoại vi của ngành mà tập trung chủ yếu tại các trung tâm đô thị.

Sự tư vấn cho ngành âm nhạc tại NI xác định những thế mạnh chính, yếu kém, cơ hội và nguy cơ (SWOT) đối với ngành.

a. Thế mạnh:

- Tài năng

- Thương hiệu âm nhạc Ailen

- Các ngành công nghiệp sáng tạo được xác định là ưu tiên phát triển kinh tế

- Số liệu làm sáng hồ sơ Ailen

- Ý thức ngày càng tăng về phát triển đối tác

- Bối cảnh âm nhạc sống động

b. Yếu kém

- Chuỗi cung cấp không hoàn chỉnh và thiếu sự kết nối

- Thiếu tài năng quản lý

- Trình độ doanh nghiệp thấp

- Thiếu quy mô và thiếu các công ty có quy mô kinh doanh lớn

- Sự ngoại biên và kém liên kết với các thị trường quốc tế

- Thị trường nội địa quy mô nhỏ

c. Cơ hội

- Kĩ thuật số

- Nước cộng hòa Ailen

- Xuất bản sách chuyên ngành

- Âm nhạc truyền thống

- Hành lang liên kết

- Hợp tác quốc tế

- Tiếp cận dễ dàng với phần còn lại của thị trường Vương Quốc Anh

- Các mô hình phát triển đối tác

d. Nguy cơ

- Sự ra đi của các tài năng sang London và nơi khác

- Khủng hoảng chi phí ngành kinh tế công

- Sự quá phụ thuộc vào công việc bán thời gian và lực lượng lao động tình nguyện

- Sự tan vỡ mộng và sự manh mún

- Chủ nghĩa địa phương

- Sự giảm trong hỗ trợ/sự quan tâm về mặt chính trị

Tài năng, sự nổi tiếng quốc tế của thương hiệu âm nhạc NI và không gian âm nhạc sống động là tất cả những thế mạnh chính cùng với ý thức ngày càng nhiều về sự hợp tác giữa các tổ chức công cùng quan tâm đến các ngành công nghiệp âm nhạc và sáng tạo.

Tuy nhiên, ngành công nghiệp này cũng khá yếu kém do sự thiếu quy mô và các công ty kinh doanh lớn cũng như nhiều khoảng trống lớn trong các chuỗi cung cấp đặc biệt trong xuất bản và phân phối. Sự thiếu các tài năng trong lĩnh vực kinh doanh và quản lý cũng thể hiện rất rõ tại khu vực này và vị trí địa lý ngoại vi của khu vực đã ngăn cản tiếp cận với các trung tâm lớn toàn cầu và các thị trường quốc tế.

Dù còn nhiều vấn đề bất cập những cơ hội phát triển trong tương lai vẫn được tạo ra cho khu vực này với sự thể hiện rõ nhất qua kênh phân phối kỹ thuật số, các thị trường quốc tế, xuất bản sách chuyên ngành và khám phá hành lang liên kết của âm nhạc IP. Âm nhạc truyền thống cũng là một lĩnh vực có thế mạnh nhưng không phải lúc nào cũng được công nhận và các mối liên kết chặt chẽ hơn và hợp tác tăng cường với ngành âm nhạc tại Dublin cũng là một cơ hội khác cho NI.

Về mặt nguy cơ đối với ngành, sự ra đi của các tài năng âm nhạc tới London và nơi khác là một vấn đề nan giải và cuộc khủng hoảng ngân sách ngành kinh tế công cũng có nguy cơ hạn chế nguồn lực sẵn có để hỗ trợ sự phát triển của ngành âm nhạc NI. Kinh nghiệm tham gia vào hoạt động hỗ trợ cho ngành âm nhạc tại NI cũng khiến cho nhiều người trong ngành nhận thấy bản chất nhỏ lẻ và manh mún của ngành âm nhạc. Đây thực sự là rào cản cho sự phát triển. Cần phải đảm bảo chống lại chủ nghĩa địa phương và sự tập trung quá mức vào thị trường nội địa quy mô nhỏ.

3. Các yếu tố định hướng chính

Âm nhạc là ngành công nghiệp quốc tế tạo doanh thu lớn. Một ước tính gần đây cho thấy rằng doanh số bán hàng từ các loại hình âm nhạc trên toàn cầu (trực tiếp hoặc qua kỹ thuật số) ở mức khoảng 16 tỷ đô la vào năm 2010. Nét đặc trưng của ngành âm nhạc trên phạm vi toàn cầu chính là cơ hội thực sự đặc biệt với các thị trường quan trọng như Brazil và Australia nhưng cũng tiếp tục cho thấy những thách thức về hoạt động phạm pháp trong ngành âm nhạc phải đối mặt sẽ ngày càng tăng.

Ngoài các cơ hội mang tính quốc tế, định hướng lớn nhất và rõ ràng nhất của ngành âm nhạc là cuộc diễn tập không ngừng nghỉ của ngành kỹ thuật số. Doanh số bán hàng từ nhạc số tăng trên 9% tương đương 4,3 tỷ đô la vào năm 2009, gấp mười lần so với năm 2004. Sự phát triển của mạng thông tin xã hội cũng ảnh hưởng đến ngành âm nhạc, tăng cơ hội cho quảng bá, cấp phép và tăng doanh số bán hàng. Tuy nhiên, sự phát triển của công nghệ kỹ thuật số cũng tạo hai thách thức lớn cho âm nhạc:

- Sự sao chụp, phát thanh bất hợp pháp

- Sự sụp đổ của các mô hình kinh doanh

Mặc dù việc sao chụp, phát thanh bất hợp pháp là vấn đề nan giải trong nhiều ngành sáng tạo, âm nhạc là ngành đầu tiên chịu ảnh hưởng của các hoạt động chia sẻ dữ liệu và tải dữ liệu bất hợp pháp, những vấn đề tiếp tục còn hạn chế doanh thu mặc dù đã có những nỗ lực của ngành âm nhạc và chính phủ quốc gia hạn chế hoạt động này thông qua các biện pháp bắt buộc đăng ký bản quyền.

Đồng thời, sự gia tăng của các định dạng kỹ thuật số cũng tạo thách thức cho các mô hình kinh doanh đã được xây dựng từ rất lâu và chuỗi cung cấp trong ngành âm nhạc với cách tiếp cận thị trường mới mang đến những ý tưởng mới, tạo ảnh hưởng sâu rộng.

Đây là một bức tranh phức tạp và với các công ty kinh doanh âm nhạc quy mô nhỏ, đây là môi trường tạo cả cơ hội và thách thức ít nhất trong đàm phán với các nhà cung cấp kỹ thuật trên quy mô lớn hơn. Sự gia tăng trong thời đại thông tin xã hội cũng tạo cơ hội cho các nhà tổ chức sự kiện âm nhạc trên quy mô lớn hơn và tiết kiệm chi phí hơn.

Hiện nay cũng có nhiều cơ hội trong khai thác âm nhạc trên các lĩnh vực khác xét về mặt nội dung - hầu hết trên truyền hình, điện ảnh, trò chơi và quảng cáo. Tại UK, doanh số bán hàng trong lĩnh vực này tăng 6,5% vào năm 2009 tương đương 193,5 triệu bảng, nhấn mạnh cơ hội liên tục phát triển khi các lĩnh vực khác của ngành công nghiệp sáng tạo tiếp tục mở rộng quy mô.

Nhân tố quan trọng khác ảnh hưởng đến sự thành công của các công ty kinh doanh âm nhạc là cách thức tiếp cận nguồn tài chính. Sự giảm doanh số bán hàng băng đĩa nhạc được thu âm đã tạo áp lực ngày càng tăng về tài chính cho các nhà làm nhãn hiệu âm nhạc và các nhà xuất bản, hạn chế khả năng của họ trong đầu tư vào phát triển tài năng mới. Ngoài ra, các công ty âm nhạc liên tục phàn nàn rằng họ không tiếp cận với nguồn đầu tư thậm chí đơn giản nhất và nghiên cứu đã chỉ ra rằng các công ty âm nhạc ít khi nhận được lợi ích từ các dự án hiện nay của chính phủ như Đảm bảo nguồn tài chính kinh doanh. Đây cũng chính là lý do Âm nhạc UK đã kêu gọi nguồn đầu tư mới cho âm nhạc với sự hỗ trợ của các nguồn tài chính trong ngành và kinh nghiệm chuyên môn.

4. Các vấn đề chiến lược

Các hoạt động tư vấn xác định một loạt các vấn đề chiến lược cho ngành âm nhạc NI.

- Cần xây dựng một ngành có quy mô lớn hơn xét về cả số lượng các doanh nghiệp phát triển ổn định và số lượng các doanh nghiệp có quy mô lớn và hoài bão cạnh tranh thành công ở UK và các thị trường quốc tế. Đặc biệt, xây dựng cơ sở vững chắc hơn cho các công ty kinh doanh nhãn hiệu âm nhạc và các nhà xuất bản sẽ đóng vai trò quan trọng duy trì tài năng và IP trong nền kinh tế NI.

- Các kỹ năng kinh doanh là khoảng trống lớn và ngành cần nhiều tài năng trong kinh doanh và quản lý hơn với sự hiểu biết sâu rộng về cách thức thành công trong ngành âm nhạc.

- Cần phải nằm lấy cơ hội trong phân phối nguồn tin kỹ thuật số và khai thác liên ngành đối với IP âm nhạc (tính đồng bộ).

- Phát triển tài năng vẫn đóng vai trò quan trọng, tuy nhiên cũng cần đảm bảo rằng nhiều tài năng hơn nữa cần được duy trì trong ngành âm nhạc NI.

- Tiếp cận với nguồn tài chính là vấn đề trọng yếu đối với các công ty kinh doanh âm nhạc trên toàn UK nói chung và NI nói riêng.

- Quốc tế hóa là chìa khóa cho sự phát triển trong tương lai và mối liên kết bền vững hơn với các trung tâm lớn tại Dublin và London cũng đóng vai trò quan trọng.

Trong cuộc khảo sát về ngành, các lĩnh vực được xác định ở mức độ thường xuyên nhất cần phải được hỗ trợ bao gồm:

- Ngân sách hoạt động (55%) đặc biệt dành cho nghệ sĩ và ban nhạc trẻ nhằm hỗ trợ họ phát triển và cung cấp các thiết bị thu âm.

- Cơ quan phát triển âm nhạc cung cấp sự hỗ trợ trong lĩnh vực may mặc (41%) thông qua các mối quan hệ đối tác giữa chính quyền quốc gia/địa phương, các cơ quan ban ngành khác và một tổ chức chuyên hỗ trợ về âm nhạc.

- Quảng bá ngành trên phạm vi quốc gia và quốc tế (22%).

- Phát triển và hỗ trợ hoạt động kinh doanh (21%) bao gồm quản lý tài chính, lập kế hoạch kinh doanh, tiếp cận các mối liên kết chính trong ngành (các nhà báo, nhà quảng cáo, nhà sản xuất và nhà phân phối).

5. Sự hỗ trợ cho ngành âm nhạc NI

Ngành âm nhạc NI đã có lịch sử hỗ trợ và cần phải phản ánh sự hỗ trợ này trong một số sáng kiến khi phát triển một chiến lược hoài bão trong tương lai. Các yếu tố hỗ trợ chính cho âm nhạc NI bao gồm:

- ACNI cung cấp cho các tổ chức âm nhạc các khoản trợ cấp và tập trung chủ yếu cho Dàn nhạc giao hưởng Ulster (khách hàng lớn nhất), hát kịch, âm nhạc truyền thống và các lễ hội cũng như các cơ sở sinh hoạt cộng đồng.

- Cơ quan Đầu tư NI cung cấp sự hỗ trợ cho thực hiện nhiệm vụ thương mại đặc biệt đối với Lễ hội âm nhạc điện ảnh thường niên (SxSW) tại Austin, Taxas thông qua sự hỗ trợ cho dự án hỗ trợ kinh doanh âm nhạc Hướng tới sự phát triển nhanh chóng. Dự án này cũng được tài trợ bởi DCAL thông qua ACNI.

- DCAL thành lập Quỹ đổi mới các doanh nghiệp sáng tạo nhằm hỗ trợ sự phát triển các ngành công nghiệp sáng tạo tại NI. Dưới sự điều hành của ACNI, Quỹ được sự hỗ trợ của Trung tâm truyền hình và kỹ thuật số NI (tổ chức liên kết đa ngành trong lĩnh vực thông tin số tại NI). Hội đồng thành phố Belfast là nhà tài trợ tích cực cho âm nhạc thông qua cung cấp sự hỗ trợ cho các ban nhạc, công ty kinh doanh âm nhạc và các sự kiện.

- Dự án Hướng tới sự phát triển nhanh chóng được xây dựng như một chương trình kéo dài một năm nhằm cung cấp sự hỗ trợ cho các công ty kinh doanh trong lĩnh vực liên quan đến âm nhạc tại NI. Dự án nhận được nguồn tài trợ từ NI và DCAL, đồng thời gần đây đã chấm dứt thời kỳ cung cấp vốn trong thời hạn một năm. Dự án cung cấp cho các sự kiện, hỗ trợ quản lý, thực hiện các nhiệm vụ thương mại quốc tế đối với các sự kiện âm nhạc khác nhau.

Sự ý thức về mối quan hệ đối tác giữa các cơ quan hành chính công với sự quan tâm chung đến âm nhạc ngày càng được tăng cường và Chiến lược phát triển nội dung thông tin số đã tạo cơ hội tích cực để liên kết các sáng kiến và hoạt động của ngành công nghiệp sáng tạo trên quy mô lớn hơn. Tuy nhiên, cần phải xác định rõ vai trò của ngành kinh tế công trong tham gia vào ngành âm nhạc, đặc biệt đối với quảng bá các lễ hội và buổi biểu diễn trực tiếp nơi sự tham gia của công chúng có thể tạo ảnh hưởng sai lệnh đến thị trường./.