Đoàn thể thao Ấn Độ đã giành thành tích huy chương tốt nhất tại Đại hội thể thao châu Á lần thứ 19 vừa kết thúc đã khơi dậy niềm phấn khích trên khắp quốc gia này. Sự gia tăng thành công trong thể thao của Ấn Độ không chỉ là sự may mắn mà là thành quả của một chính sách phát triển thể thao được hoạch định tỉ mỉ.

Để đạt được sự xuất sắc trong thể thao không chỉ đòi hỏi sự tiến bộ kinh tế xã hội đáng kể mà còn cần một đội ngũ nhân tài lớn có khả năng tiếp cận cơ sở hạ tầng và tài nguyên thể thao chất lượng cao. Ấn Độ, được thúc đẩy nhờ tăng trưởng kinh tế xã hội đáng kể và các sáng kiến chính sách được thiết kế tốt, đã nuôi dưỡng thành công cả hai yếu tố quan trọng này. 

Thay vì tổng quy mô dân số, chính “dân số tham gia hiệu quả” (Anirudh Krishna và Eric Haglund, 2008) mới là vấn đề quan trọng trong việc liệu việc lên bục vinh quang có xảy ra hay không. Điều này giải thích tại sao các quốc gia có dân số thấp như Nhật Bản và Úc luôn đạt thành tích tốt trong các sự kiện thể thao đa môn. Về cơ bản, người dân chỉ có thể tích cực tham gia thể thao khi các nhu cầu cơ bản như chăm sóc sức khỏe, giáo dục, dinh dưỡng, v.v. được đáp ứng đầy đủ. Tuy nhiên, ngay cả một nhóm dân cư có điều kiện sang trọng để đam mê thể thao cũng có thể phải đối mặt với những rào cản đáng kể nếu không thể tiếp cận được cơ sở hạ tầng cần thiết. Vì vậy, điều này đòi hỏi phải huy động đủ dài hạn chi tiêu công và các nguồn lực để giúp người dân có thể tiếp cận việc tham gia thể thao.

Đảm bảo việc tham gia các môn thể thao dễ tiếp cận và đào tạo các tài năng thể thao đạt trình độ Olympic là những nỗ lực đầy thách thức đối với tiểu bang. Nhà nước không chỉ phải chịu chi phí một lần để thiết lập cơ sở hạ tầng chuyên dụng mà còn phải chịu các chi phí định kỳ liên quan đến việc duy trì bộ máy quản lý và thực hiện cần thiết. Đây là một trở ngại đáng kể đối với các quốc gia có nguồn lực hạn chế. Ví dụ, nghiên cứu cho thấy rằng các quốc gia đang phát triển như Argentina và Brazil, những quốc gia xuất sắc trong các môn thể thao đồng đội, lại tụt hậu trong các sự kiện thể thao và bơi cá nhân - những hạng mục góp phần đáng kể vào số huy chương trong các sự kiện như Thế vận hội Olympic do họ không có khả năng huy động các nguồn lực cần thiết.

Mặt khác, gần đây Ấn Độ đã thể hiện phong độ mạnh mẽ ở các môn thể thao khác nhau. Điều này được xác lập tại Đại hội thể thao Khối thịnh vượng chung năm 2022, nơi Ấn Độ giành được vị trí thứ tư, mặc dù thiếu một số môn thể thao có tiềm năng huy chương cao. Trên thực tế, Ấn Độ cũng đã thể hiện rất tốt tại Deaflympics mùa hè 2021, đảm bảo thành tích tốt nhất từ trước đến nay trong sự kiện thể thao đa môn. Tương tự, Ấn Độ cũng đạt thành tích cực tốt ở các giải đấu quan trọng của các môn thể thao khác như khúc côn cầu nữ, ném lao, chạy tiếp sức, bóng quần và cầu lông.

Một trong những chỉ số hữu hình nhất của kế hoạch tỉ mỉ này có thể được thấy trong việc phân bổ ngân sách cho Bộ Thanh niên và Thể thao Liên minh, đã tăng gần gấp đôi từ năm 2014 - 2015 đến năm 2023 - 2024, đạt khoảng 3.400 Rs crores. Hơn hai phần ba số phân bổ ngân sách này được dành cho Sở Thể thao. Việc phân bổ này phản ánh cam kết của chính phủ trong việc thiết lập cơ sở hạ tầng nhận dạng nhân tài đẳng cấp thế giới. Một sáng kiến đáng chú ý về vấn đề này là Đề án Khelo Ấn Độ, đã nhận được sự hỗ trợ tài chính đáng kể. Chương trình này đã đóng một vai trò quan trọng trong việc tạo cơ hội cho khoảng 23 vạn học sinh, xác định những tài năng tiềm năng có thể được nuôi dưỡng và phát triển hơn nữa.

Cách tiếp cận chính sách thể thao hiện nay đang trao quyền và dân chủ hóa cơ hội cho các cá nhân trẻ tham gia thể thao. Ví dụ, việc thành lập hơn 1.000 Trung tâm Khelo Ấn Độ tại các quận nhằm mục đích củng cố cơ sở hạ tầng thể thao cấp cơ sở. Đồng thời, nó mang lại nguồn thu nhập cho các tài năng thể thao địa phương bằng cách mời họ làm HLV thể thao.

Hơn nữa, còn có những nỗ lực phối hợp để thấm nhuần văn hóa thể thao và thể dục ngay từ khi còn nhỏ, được minh chứng bằng những nỗ lực như Phong trào FIT Ấn Độ và việc kết hợp các môn thể thao trong Chính sách Giáo dục Quốc gia mang tính bước ngoặt năm 2020. Có sự hỗ trợ tận tình cho những tài năng có năng khiếu đặc biệt thông qua Chương trình Sơ đồ bục Olympic mục tiêu (TOPS). Chương trình này cung cấp cho các VĐV ưu tú sự hỗ trợ toàn diện, bao gồm tài trợ, thiết bị chuyên dụng, tiếp xúc quốc tế, huấn luyện hàng đầu và trợ cấp hàng tháng 50.000 Rs cho VĐV nhóm cốt lõi và 25.000 Rs cho VĐV Nhóm Phát triển. Trong những năm qua, TOPS đã đóng góp đáng kể vào thành công của Ấn Độ trong nhiều sự kiện thể thao đa dạng khác nhau, bao gồm Đại hội thể thao Khối thịnh vượng chung, Đại hội thể thao châu Á, Đại hội thể thao người khuyết tật châu Á và Thế vận hội trẻ. Các VĐV vô địch như PV Sindhu và Sakshi Malik là những người được hưởng lợi từ chương trình này.

Tuy nhiên, hiệu quả của các chính sách này không được khiến chúng ta bỏ qua những khoảng trống vẫn cần được quan tâm. Mặc dù cơ sở hạ tầng thể thao ngày càng gia tăng, thường phù hợp với tiêu chuẩn quốc tế, nhưng nó chủ yếu tập trung ở một số bang như Haryana, Punjab và Karnataka. Các bang kém phát triển như Bihar, Jharkhand và Odisha thì cơ sở hạ tầng thể thao vẫn còn rất hạn chế. Hơn nữa, vấn đề sử dụng không đúng mức nguồn lực và cơ sở hạ tầng vẫn còn tồn tại. Chẳng hạn, Ủy ban Thường vụ về Phát triển Nguồn Nhân lực đã lưu ý vào năm 2019 rằng, mặc dù đã phân bổ đáng kể lần lượt là 520 crore Rs và 500 crore Rs cho chương trình Khelo Ấn Độ trong các năm 2018 - 2019 và 2019 - 2020, nhưng chi tiêu thực tế chỉ là 324 crore Rs và tương ứng là 318 Rs crore. Những thách thức khác bao gồm thiếu đội ngũ huấn luyện, chênh lệch giới tính và khó khăn trong việc thu hút sự hỗ trợ từ khu vực tư nhân. Rõ ràng là vẫn còn nhiều việc phải làm.

Sự trỗi dậy của thể thao ở Ấn Độ đang phát triển đồng thời với sự gia tăng quyền lực mềm của nước này. Từ việc đăng cai FIFA U-17 World Cup 2017, Giải khúc côn cầu thế giới FIH năm 2023 đến Giải vô địch cricket thế giới ODI 2023, Ấn Độ đang phát huy tầm ảnh hưởng của mình một cách toàn diện. Ở trong nước, thành tích thể thao xuất sắc có những hệ quả quan trọng. Một quốc gia có thể giành được nhiều huy chương thể thao hơn cũng có thể nuôi dưỡng tài năng trong các lĩnh vực khác, tạo điều kiện cho sự dịch chuyển xã hội. Điều này có thể thấy rõ trong trường hợp của Ấn Độ. Khả năng nâng cao sự tập trung vào thể thao, đặc biệt là những môn thường không được coi là “chính thống”, là sự khẳng định về tốc độ nhanh chóng của Ấn Độ trong việc hoàn thành các mục tiêu phát triển.

Từng bị thách thức trong việc đáp ứng mọi nhu cầu cơ bản, Ấn Độ giờ đây tự hào có nguồn lực dư thừa cần thiết để đầu tư vào phát triển thể thao và tạo dựng mạng lưới rộng khắp để khai thác nguồn nhân tài tiềm năng. Tuy nhiên, cần có nhiều nỗ lực phối hợp hơn để biến thể thao thành một phong trào quần chúng. Khi chúng ta hướng tới Thế vận hội Olympic mùa hè Paris 2024, mặc dù có nhiều hạng mục thể thao khác nhau, sẽ không có gì ngạc nhiên nếu Ấn Độ tiếp tục tỏa sáng rực rỡ trên sân khấu thể thao toàn cầu.