Bia Ngự Chế nằm ở phía nam núi Phia Tém, được vua Lê Thái Tổ (Lê Lợi) cho khắc trên vách đá ở độ cao 12 m so với mặt đất vào năm 1431, trên bia là bài thơ “Ngự Chế” bằng chữ Hán do ông sáng tác sau lần cầm quân dẹp loạn tại Cao Bằng. Bài thơ mang ý nghĩa như chân lý, một nguyên tắc xử sự của vị quân vương đã lãnh đạo nhân dân tiến hành cuộc kháng chiến trường kỳ 10  năm chống quân Minh xâm lược, bảo vệ toàn  vẹn nền độc lập và thống  nhất đất nước. Đồng thời, Bia Ngự Chế còn được xem như là một di sản vô giá, khẳng định dấu tích của vua Lê Thái Tổ tại Cao Bằng nơi địa đầu biên cương Tổ quốc.

Bia Câu Thủy nằm ở phía tây núi Phia Tém, được khắc trên vách đá vào năm 1702 với nội dung nói về cảnh đẹp và các công trình làm thủy lợi hồi bấy giờ. Ngoài ra, Bia còn ghi tên, chức sắc các vị có công đốc thúc, trông nom dân 18 xã quanh vùng đắp đập, đào mương.

Việc xếp hạng di tích lịch sử quốc gia đối với Bia Ngự Chế và Bia Câu Thủy có ý nghĩa đặc biệt quan trọng, tạo điều kiện thuận lợi trong việc nâng cao trách nhiệm gìn giữ, bảo tồn phát huy giá trị các di tích cả nươc nói chung và tỉnh Cao Bằng nói riêng.

HCTC
(Nguồn Quyết định số 2124/QĐ-BVHTTDL)