Trong 9 tháng năm 2025, tổng giá trị sản xuất toàn xã Nật Sơn ước đạt 600 tỷ đồng; riêng ngành nông - lâm - thủy sản đóng góp tới 437,4 tỷ đồng, thể hiện vai trò trụ cột của lĩnh vực nông nghiệp đối với địa phương. Sản xuất trồng trọt có nhiều chuyển biến tích cực. Tổng diện tích gieo trồng đạt 4.210,7ha, bằng 98,8% kế hoạch, trong đó, các loại cây trồng có giá trị kinh tế cao như bí xanh, bí đỏ, mướp đắng và các loại rau màu được mở rộng diện tích rõ rệt. Chỉ tính riêng vụ Mùa năm nay, nông dân toàn xã gieo cấy 689,2ha lúa, trong đó có khoảng 200ha sử dụng giống lúa chất lượng cao. Nhờ ứng dụng tiến bộ kỹ thuật, năng suất tăng thêm từ 15 - 20%; thu nhập bình quân mỗi sào tăng từ 3,5 - 4 triệu đồng lên 5 - 5,5 triệu đồng.

Hợp tác xã Nông nghiệp Xanh ở Nật Sơn đang là một trong những mô hình sản xuất hàng hóa tiêu biểu của địa phương. HTX hiện có hơn 20 thành viên, đang triển khai mô hình trồng dưa chuột Nhật và chanh leo theo chuỗi liên kết với các doanh nghiệp và HTX ở Tuyên Quang, Thanh Hóa, Ninh Bình… Nhờ sản xuất theo quy trình kỹ thuật hiện đại, bình quân mỗi ha cho thu hoạch 70 - 80 tấn/vụ. Giá bán sản phẩm được bao tiêu ổn định từ 6 - 10 nghìn đồng/kg. Sau khi trừ chi phí, người dân thu về từ 350 - 400 triệu đồng/ha/vụ, mở ra hướng phát triển sản xuất quy mô lớn gắn với thị trường tiêu thụ bền vững.

Lâm nghiệp cũng là điểm sáng trong cơ cấu nông nghiệp của xã. Công tác trồng rừng sau khai thác đạt kết quả vượt trội với 570,41ha được trồng mới, bằng 271,6% kế hoạch giao. Tỷ lệ che phủ rừng đạt mức 53,5%, góp phần ổn định môi trường sinh thái, hạn chế xói mòn đất và tạo nguồn thu bền vững cho người dân. Xã tăng cường tuần tra, ngăn chặn khai thác trái phép, đồng thời tổ chức lực lượng phòng cháy chữa cháy rừng chủ động trong mùa khô.

Các tiêu chí nông thôn mới đang được hoàn thiện, đến nay, xã đạt 7/19 tiêu chí, trong đó có các tiêu chí quan trọng như y tế, giáo dục và đào tạo, tổ chức sản xuất, hệ thống chính trị và quốc phòng - an ninh. Công tác vệ sinh môi trường được quan tâm hơn, với 677 hộ dân ở các xóm Khăm, Rường, Bờ, Tre Thị tham gia thu gom rác thải tập trung, đạt 10,9% tổng số hộ toàn xã. Việc ứng dụng khoa học kỹ thuật được xem là chìa khóa nâng cao năng suất và chất lượng nông nghiệp. Thời gian qua, xã đã phối hợp với các cơ quan chuyên môn tổ chức tập huấn cho người dân về kỹ thuật trồng trọt, chăn nuôi, quản lý dịch bệnh, sử dụng phân hữu cơ cũng như ứng dụng công nghệ tưới tiết kiệm. Nhờ vậy, nhiều hộ giảm được 10 - 15% chi phí sản xuất và tăng 12 - 20% năng suất tùy loại cây trồng, góp phần nâng cao hiệu quả sản xuất nông nghiệp.

Bên cạnh những thuận lợi và nỗ lực của chính quyền xã và nhân dân, xã Nật Sơn vẫn đối mặt với nhiều khó khăn. Hạ tầng cơ sở ở nhiều khu vực còn yếu; tỷ lệ hộ nghèo của xã vẫn ở mức khá cao (21,9%); tình trạng vứt rác bừa bãi, xả thải từ chăn nuôi ra môi trường vẫn xảy ra; hoạt động khai thác đất và san gạt trái phép xuất hiện tại một số xóm. Xã Nật Sơn định hướng phát triển nông nghiệp theo hướng bền vững, ổn định diện tích gieo trồng trên 4,1 nghìn ha theo kế hoạch, đẩy mạnh chuyển đổi cơ cấu cây trồng, nâng cao thu nhập bình quân đầu người lên 27,55 triệu đồng/người/năm và giảm tỷ lệ hộ nghèo xuống còn 11,1% vào cuối năm 2025. Xã cũng sẽ tiếp tục hoàn thiện hạ tầng phục vụ sản xuất, bảo vệ môi trường, nâng cao chất lượng nguồn lao động và đẩy mạnh ứng dụng tiến bộ kỹ thuật vào sản xuất. Xã Nật Sơn đang từng bước xây dựng một nền nông nghiệp hiện đại, hiệu quả và bền vững. Đây sẽ là nền tảng quan trọng để địa phương phấn đấu hoàn thành các tiêu chí nông thôn mới, giảm nghèo bền vững.