Gắn bảo tồn với kinh tế

Chiến lược đột phá của Gia Lai nằm ở việc gắn kết bảo tồn văn hóa với hoạt động kinh tế cụ thể: biến di sản thành sản phẩm du lịch và hàng hóa. Đây là cách thức để bảo tồn không còn là gánh nặng ngân sách, mà trở thành động lực tự sinh lời cho buôn làng.

Mô hình bảo tồn gắn với phát triển làng Văn hóa - Du lịch được ưu tiên. Gia Lai tập trung vào việc điều tra, sưu tầm, tư liệu hóa các di sản văn hóa phi vật thể tiêu biểu của các dân tộc thiểu số. Việc hệ thống hóa này là cơ sở để phát triển các tour, tuyến du lịch chuyên đề, tạo chiều sâu cho sản phẩm du lịch Tây Nguyên.

Gia Lai tập trung vào việc phục dựng, bảo tồn 01 lễ hội truyền thống tiêu biểu tại địa phương có nguy cơ mai một. Lễ hội này sẽ được khai thác để xây dựng thành sản phẩm phục vụ phát triển du lịch. Để lễ hội sống lại, tỉnh hỗ trợ trang phục, đạo cụ, nhạc cụ, lễ vật phục vụ nghi lễ cho nghệ nhân.

Điểm mấu chốt là vai trò của nghệ nhân được đề cao. Tỉnh hỗ trợ kinh phí cho 06 Nghệ nhân nhân dân, Nghệ nhân ưu tú người dân tộc thiểu số trong việc truyền dạy văn hóa phi vật thể và đào tạo những người kế cận. Mô hình này đảm bảo sự kế thừa bền vững, giúp kiến thức văn hóa được lưu truyền, đồng thời tạo nguồn thu nhập chính đáng cho những người giữ lửa di sản.

Tỉnh Gia Lai đặt mục tiêu xây dựng 02 câu lạc bộ sinh hoạt văn hóa dân gian và hỗ trợ 25 đội văn nghệ truyền thống duy trì hoạt động thường xuyên. Các đội văn nghệ này được hỗ trợ mua sắm trang phục, đạo cụ, nhạc cụ, thuê hoặc mua sắm thiết bị âm thanh, ánh sáng và chi phí luyện tập, biểu diễn; được tạo điều kiện để tổ chức biểu diễn phục vụ khách du lịch, biến các làn điệu dân ca, dân vũ, đặc biệt là nghệ thuật cồng chiêng, thành dịch vụ thu hút du khách, mang lại nguồn thu trực tiếp cho cộng đồng.

Tỉnh cũng thực hiện hỗ trợ phục hồi, bảo tồn các nghề truyền thống như dệt thổ cẩm, đan lát. Đây là mô hình biến di sản thủ công thành sản phẩm du lịch và hàng hóa lưu niệm, tạo thu nhập bổ sung cho phụ nữ và người lớn tuổi tại buôn làng, đồng thời trao truyền lại kỹ thuật và hoa văn truyền thống.

Đầu tư trọng điểm

Để tối ưu hóa hiệu quả kinh tế từ văn hóa, Gia Lai xác định các điểm đến trọng điểm để đầu tư cơ sở hạ tầng và nâng cao kỹ năng du lịch cho người dân bản địa.

Tỉnh tập trung đầu tư xây dựng 01 điểm đến du lịch tiêu biểu tại Thôn 1, xã An Toàn. Việc đầu tư này nhằm tạo ra một không gian đủ chuẩn để đón tiếp khách du lịch, là nơi các sản phẩm văn hóa được thực hành và giao dịch.

Song song đó, Gia Lai triển khai hỗ trợ tuyên truyền, quảng bá, xúc tiến du lịch tại điểm du lịch cộng đồng ở xã Tơ Tung. Các hoạt động bao gồm tư vấn vận hành, kết nối với công ty lữ hành và tổ chức đoàn khảo sát cho báo chí, doanh nghiệp du lịch , đồng thời sản xuất phim quảng bá du lịch cộng đồng tại đây.

Một trong những mô hình quan trọng nhất là đào tạo chuyên môn, nghiệp vụ du lịch cho đồng bào dân tộc thiểu số. Cụ thể, tỉnh tổ chức 01 lớp bồi dưỡng chuyên môn, nghiệp vụ du lịch kéo dài 5 ngày tại xã Canh Vinh. Lớp học này lựa chọn 30 người dân là đồng bào dân tộc thiểu số tại thôn Canh Tiến, xã Canh Vinh, để tham gia. Nội dung bồi dưỡng tập trung vào các kỹ năng thiết yếu như văn hóa, giao tiếp ứng xử, kỹ năng đón tiếp khách, kỹ năng chế biến món ăn, phục vụ lưu trú và hướng dẫn du lịch.

Bên cạnh đó, hoạt động thể thao truyền thống cũng được khai thác nhằm nâng cao đời sống tinh thần và làm phong phú sản phẩm du lịch. Gia Lai sẽ tổ chức 01 hội thi thể thao các dân tộc thiểu số trong chương trình Tuần lễ Hoa Dã Quỳ - Núi lửa Chư Đang Ya năm 2025. Hội thi gồm 04 môn truyền thống: Đẩy gậy, Kéo co, Chạy cà kheo, Nhảy bao bố. Các hoạt động này không chỉ bảo tồn các môn thể thao dân tộc, nâng cao sức khỏe cho người dân, mà còn tạo ra sự kiện hấp dẫn, thu hút du khách đến với các điểm du lịch.

Bằng việc lồng ghép các hoạt động bảo tồn văn hóa và thể thao vào chiến lược phát triển du lịch và sản xuất hàng hóa, Gia Lai đang khẳng định hướng đi bền vững: văn hóa Tây Nguyên chính là tài sản, là chìa khóa để đồng bào dân tộc thiểu số tự tin phát triển kinh tế, thoát nghèo và xây dựng cuộc sống ấm no ngay trên mảnh đất giàu truyền thống của mình.