Tham gia đoàn đại biểu gồm bà Hoàng Thị Hoa - Phó Chủ nhiệm UBVHGD; ông Nguyễn Quốc Hưng - Uỷ viên thường trực UBVHGD; ông Phan Viết Lượng - Uỷ viên thường trực UBVHGD; ông Vũ Minh Đạo - Vụ trưởng Vụ Văn hoá, Giáo dục, Thanh niên, Thiếu niên và Nhi đồng; bà Nguyễn Thị Sáu - Phó Vụ trưởng Vụ Văn hoá, Giáo dục, Thanh niên, Thiếu niên và Nhi đồng, Văn phòng Quốc hội; bà Đoàn Quỳnh Dung - Phó Vụ trưởng Vụ Thư viện, ông Nguyễn Hữu Giới - Chủ tịch Hội Thư viện Việt Nam và các chuyên viên của Văn phòng Quốc hội và Vụ Thư viện. Đón tiếp đoàn có bà Kiều Thuý Nga - Giám đốc Thư viện Quốc gia Việt Nam (TVQG) cùng các ông bà Phó Giám đốc, Trưởng các phòng trong đơn vị.

Thay mặt cho TVQG, bà Kiều Thuý Nga đã trình bày báo cáo về việc thi hành Pháp lệnh Thư viện. Việc ban hành Pháp lệnh Thư viện cùng với các văn bản hướng dẫn thực hiện đã tạo hành lang pháp lý tương đối đồng bộ và thống nhất cho hoạt động thư viện phát triển. Các quy định nhìn chung phù hợp với hệ thống pháp luật Việt Nam và quốc tế, tạo nền móng cho hoạt động thư viện Việt Nam có khả năng hội nhập với khu vực và thế giới; đồng thời là công cụ quan trọng để tăng cường công tác quản lý nhà nước về thư viện. Pháp lệnh Thư viện ra đời từ năm 2000 và hiện nay đã bộc lộ một số hạn chế, có quy định không còn phù hợp với hệ thống văn bản pháp lệnh hiện hành, nhiều nội dung quy định không còn đáp ứng với yêu cầu phát triển của hoạt động thư viện, thiếu một số nội dung chưa được quy định, gây khó khăn cho chính cơ quan quản lý về thư viện cũng như  hoạt động của các thư viện ở nước ta.

Để hoàn thiện nội dung Luật Thư viện và hệ thống các văn bản pháp luật về thư viện, tạo hành lang pháp lý vững chắc cho thư viện hoạt động hiệu quả, tạo đà cho ngành Thư viện phát triển đồng thời phù hợp với xu thế chung của khu vực và thế giới, TVQG có một số kiến nghị sau:

- Sớm ban hành Luật Thư viện, trong đó một trong những nội dung quan trọng là phân chia loại hình thư viện cần căn cứ vào chức năng, nhiệm vụ của các thư viện, không dựa vào chủ thể đầu tư, nên hội nhập quốc tế, học tập cách phân chia của các thư viện trên thế giới. Trong đó, Thư viện Quốc gia Việt Nam cần được coi là loại hình thư viện đặc biệt không nằm trong loại hình thư viện công cộng như hiện nay, đồng thời phải được vận hành theo xu thế chung của các thư viện quốc gia thế giới, như Tổ chức Văn hoá, Khoa học và Giáo dục của Liên hiệp quốc (UNESCO) năm 1991 đã công bố tài liệu Vai trò của thư viện quốc gia trong môi trường thông tin, đã nêu ra 12 chức năng phổ biến của thư viện quốc gia, trong đó có 2 chức năng quan trọng là: Thực hiện việc chỉ đạo ở cấp quốc gia đối với các hoạt động thông tin và thư viện; Là trung tâm của sự nghiệp thư viện và động lực chủ yếu của sự phát triển thư viện.

- Nên bỏ quy định về xếp hạng thư viện. Mục tiêu của việc xây dựng Luật Thư viện là tạo hành lang pháp lý để thúc đẩy đầu tư, sự phát triển cho các thư viện nhưng thực tiễn quy định về phân hạng thư viện chưa giải quyết được vấn đề này.

- Hoàn thiện, ban hành mới các văn bản pháp quy liên quan đến chính sách nhà nước về thư viện như: chế độ ưu đãi, độc hại, phụ cấp… Hướng dẫn chế độ quản lý tài chính và chính sách đầu tư của nhà nước đối với thư viện công cộng. Tiếp tục điều chỉnh hoàn thiện hoặc ban hành các Quy chế mẫu.

- Cần phân định rõ lại chức năng, nhiệm vụ của Vụ Thư viện và Thư viện Quốc gia Việt Nam, đặc biệt đối với nội dung về hướng dẫn nghiệp vụ. Theo đó, Vụ Thư viện có trách nhiệm hướng dẫn về chiến lược, chính sách, quy định liên quan đến nội dung hoạt động thư viện, Thư viện Quốc gia Việt Nam hướng dẫn về các kỹ năng ngành nghề, chuyên môn nghiệp vụ thư viện.

- Phối hợp với các bên liên quan ban hành các chính sách và hướng dẫn thực hiện các dịch vụ số hoá, nhân bản tài liệu trong thư viện. Đây là những vấn đề các thư viện nước ta đang rất vướng và có cách hiểu không thống nhất gây khó khăn cho hoạt động thư viện trong kỷ nguyên số.

Đoàn đại biểu đã đánh giá rất cao kết quả trong quá trình thi hành Pháp lệnh Thư viện của TVQG. Những kiến nghị của TVQG sẽ là kênh quan trọng giúp cho quá trình xây dựng và hoàn thiện chính sách, pháp luật về thư viện, góp phần tiếp tục khẳng định vai trò quan trọng của ngành Thư viện trong đời sống văn hoá, tinh thần của mọi tầng lớp nhân dân.

TVQGVN