Kể từ khi Nghị quyết Đại hội XIII của Đảng và Chỉ thị số 05-CT/TW được ban hành, công cuộc giảm nghèo ở Việt Nam bước vào một giai đoạn mới, giai đoạn mà ở đó từng chính sách, từng hành động, từng nỗ lực đều hướng đến mục tiêu bền vững, lâu dài và phù hợp với những chuyển biến mới của thời đại.

Điều đáng quý nhất là những chủ trương lớn của Trung ương đã thực sự đi vào cuộc sống, len lỏi trong từng bản làng, thôn xóm, từng ngôi nhà nhỏ nơi vùng sâu xa nhất. Mỗi nơi một câu chuyện, mỗi người dân một cách tiếp cận, nhưng tất cả cộng lại thành một bức tranh lớn về sự thay đổi.

Ở vùng núi phía Bắc, mùa xuân năm nào, những bản làng vẫn thường chìm dưới làn sương lạnh, nhưng giờ đây, sương vẫn còn mà nghèo khó thì đang dần tan biến. Những người nông dân từng chỉ quen với nương rẫy nay đã biết trồng cây dược liệu theo tiêu chuẩn, chăm sóc vườn chè cổ thụ, mở homestay đón khách, làm sản phẩm thủ công truyền thống bán cho du khách. Khi chính sách hỗ trợ giống, vốn và kỹ thuật được truyền đạt rõ ràng, người dân tự tin làm theo. Họ học cách tính toán thu nhập, học cách bảo quản sản phẩm, học cách đưa hàng hóa của mình ra thị trường. Những hộ nghèo trước kia, giờ nhiều gia đình đã vươn lên khá giả, thậm chí trở thành trụ cột kinh tế trong cộng đồng.

Ở miền Trung, những vùng đất nắng gió lâu nay phải chống chọi với thiên tai, giờ đã có thêm nhiều hướng đi mới. Người dân được hỗ trợ chuyển từ nghề biển bấp bênh sang nuôi trồng thủy sản ứng dụng khoa học, từ sản xuất nhỏ lẻ sang mô hình liên kết với doanh nghiệp. Các lớp tập huấn nuôi tôm công nghệ cao, trồng rừng gỗ lớn, kỹ thuật canh tác trên đất cát bạc màu đã mở ra hy vọng mới cho hàng nghìn hộ nghèo. Những căn nhà bị bão cuốn đi đã được dựng lại; những vùng đất từng bỏ hoang nay đã là những ao nuôi, những vườn cây xanh tốt.

Tại Tây Nguyên, nơi sinh sống của nhiều đồng bào dân tộc thiểu số, dư âm của các chính sách hỗ trợ sinh kế, đào tạo nghề, tín dụng ưu đãi đã giúp nhiều gia đình thoát khỏi cái nghèo truyền đời. Không còn những rẫy cà phê chỉ dựa vào may rủi của thời tiết, nhiều buôn làng đã trồng cà phê đặc sản theo quy trình kỹ thuật mới, liên kết với doanh nghiệp để bán ra thị trường quốc tế. Trẻ em được đến trường nhiều hơn, các lớp học được xây dựng kiên cố, đường giao thông được mở rộng, tạo điều kiện để sản phẩm nông nghiệp được vận chuyển dễ dàng.

Còn ở đồng bằng sông Cửu Long, nơi dòng sông sâu mang phù sa màu mỡ, nông dân đã hiểu rằng muốn thoát nghèo phải thích ứng với tự nhiên. Mô hình lúa – tôm trở thành giải pháp thông minh giúp người dân vượt qua biến đổi khí hậu; một vụ lúa sạch và một vụ tôm giúp họ ổn định thu nhập cả năm. Các mô hình nuôi cá ao nổi, cá lồng trên sông, trồng cây ăn trái hữu cơ cũng mang lại thu nhập bền vững, mở ra cơ hội làm giàu ngay trên vùng đất vốn bị xâm nhập mặn và biến đổi khí hậu đe dọa.

Những hình ảnh ấy minh chứng rằng chủ trương giảm nghèo bền vững không phải là những câu chữ nằm trong nghị quyết, mà là sự chuyển động thật sự trong cuộc sống. Điều quan trọng hơn cả là sự thay đổi trong nhận thức người dân. Ở nhiều nơi, người dân không còn trông đợi hỗ trợ như trước, mà họ mong được chỉ cách làm mới, mong được hướng dẫn kỹ thuật, mong có thị trường tiêu thụ ổn định. Khi tư duy “ỷ lại” dần nhường chỗ cho tư duy “tự lực”, chính sách giảm nghèo mới thật sự đạt được hiệu quả sâu rộng.

Những người "gieo niềm tin" 

Cũng không thể không nhắc đến vai trò của đội ngũ cán bộ cơ sở – những người trực tiếp mang chính sách đến với dân. Họ chính là những người “gieo chữ”, “gieo niềm tin” qua từng buổi họp thôn bản, qua từng lần xuống tận nhà hướng dẫn người dân làm thủ tục. Ở những nơi khó khăn, nhiều cán bộ vượt núi, vượt suối, đi bộ hàng cây số chỉ để đưa thông tin chính sách đến kịp thời. Họ là “tuyên truyền viên”, là “cố vấn kỹ thuật”, là “người bạn” của từng hộ dân trên hành trình thoát nghèo.

Trong công tác giảm nghèo, truyền thông đóng vai trò nâng đỡ tinh thần. Những câu chuyện thoát nghèo được lan tỏa, những mô hình hay được chia sẻ, những gương điển hình được tôn vinh… tất cả góp phần khơi dậy niềm tin và khát vọng vươn lên. Hệ thống truyền thanh cơ sở, báo chí địa phương, mạng xã hội… đang trở thành công cụ hiệu quả để đưa thông tin chính sách đến gần hơn với người dân, đặc biệt là đồng bào dân tộc thiểu số.

Ngày nay, giảm nghèo không chỉ là hỗ trợ kinh tế mà còn là hỗ trợ tiếp cận dịch vụ xã hội, nâng cao năng lực và mở ra con đường phát triển cho người dân. Các lớp học nghề, lớp bồi dưỡng kỹ năng, chương trình tín dụng chính sách, hỗ trợ nhà ở, hỗ trợ nước sạch… đang giúp người dân từng bước cải thiện chất lượng cuộc sống. Mỗi chính sách, mỗi mô hình thành công đều góp phần làm cho mục tiêu “không để ai bị bỏ lại phía sau” trở nên gần hơn.

Có thể nói, bức tranh giảm nghèo của Việt Nam hôm nay là sự tổng hòa của nhiều gam màu – gam màu của sự nỗ lực, của lòng quyết tâm, của sự chung tay từ Nhà nước, doanh nghiệp, cộng đồng, và chính người dân. Con đường phía trước còn nhiều thách thức, nhưng với những gì đã và đang diễn ra, có cơ sở để tin rằng Việt Nam sẽ tiếp tục tiến vững chắc trên hành trình giảm nghèo bền vững, hướng tới một xã hội phát triển đồng đều, nhân văn và bao trùm.

Giảm nghèo không chỉ là câu chuyện của những con số, mà là hành trình của hàng triệu số phận. Và chính từ những đổi thay thầm lặng trong mỗi gia đình, mỗi làng quê, mỗi người dân, chúng ta nhìn thấy tương lai tươi sáng hơn – một Việt Nam nơi mọi người đều có cơ hội vươn lên, nơi không ai bị bỏ lại phía sau.