Dự buổi lễ có đồng chí Trần Mạnh Hùng, Phó Vụ trưởng Vụ Văn hóa dân tộc; đại diện Sở VHTTDL, huyện Thạch Thành, xã Thành Mỹ và đông đảo bà con Nhân dân trên địa bàn huyện Thạch Thành.

Lễ hội Mường Đòn diễn ra vào ngày 18 tháng Giêng hàng năm nhằm tưởng nhớ công lao khai ấp, lập mường của ông Vũ Duy Dương và em gái Vũ Thị Cao, quê ở làng Yên Mạc, Yên Mô (Ninh Bình). Theo các sắc phong còn lưu giữ tại đình Mường Đòn, thì ông Vũ Duy Dương là Tổng trấn giữ vùng đất phía Tây Thanh Hóa. Ông là một võ tướng có công phò nhà Lê diệt nhà Mạc cùng với 10 bộ tướng của mình lập được nhiều công trạng. Trong một trận giao tranh ác liệt với binh tướng nhà Mạc, ông bị chém giữa đám hỗn quân, mặc dù đầu lìa khỏi cổ, nhưng thân vẫn trên mình ngựa chạy về đến đất Mường Đòn. Tưởng nhớ công lao to lớn giữ đất, giữ Mường của ông, Vua Lê Trang tông ban cho sắc phong “Bạch Mã linh lang Thượng đẳng thần”, được dân làng lập đền thờ tôn ngài là Thành hoàng làng của Mường Đòn. Còn bà Vũ Thị Cao tương truyền khi biết anh trai mình dựng binh phò Lê diệt Mạc ở vùng núi xứ Thanh đã khăn gói từ đất Yên Mạc vào Thanh Hóa. Vào đến nơi, biết tin anh trai hy sinh, bà đã ở lại hương khói cho anh, cùng bà con giết giặc, xây dựng bản mường cho đến lúc mất. Bà được truy phong tước danh “Quế Hoa Nương vô phu quân thường tòng huynh binh tặc” và được Nhân dân lập đền thờ cúng tại thôn Vân Phong, gọi là đền Bà.

Những ngày lễ hội dân làng sôi nổi tổ chức lễ rước sắc, rước kiệu, tham gia các trò dân gian như chơi đu, kéo co, ném còn, thi bắn nỏ, đánh mảng, đánh cù... cùng với các chương trình biểu diễn văn nghệ hát giao duyên, hát tuồng cổ, hát mường, hát xường... mang đậm nét văn hóa truyền thống của dân tộc Mường.

Thực hiện Quyết định số 2072/QĐ-BVHTTDL, ngày 31-8-2022 của Bộ VHTTDL về việc tổ chức bảo tồn lễ hội truyền thống tiêu biểu các dân tộc thiểu số, năm 2022, tỉnh Thanh Hóa vinh dự có 2 lễ hội truyền thống được bảo tồn, trong đó có lễ hội Mường Đòn. UBND huyện Thạch Thành đã ban hành Kế hoạch số 155/KH-UBND, ngày 29-9-2022 tổ chức bảo tồn, phát huy giá trị lễ hội Mường Đòn (xã Thành Mỹ) nhằm triển khai thực hiện có hiệu quả Kế hoạch của Bộ trưởng Bộ VHTTDL về việc tổ chức bảo tồn lễ hội truyền thống tiêu biểu các dân tộc thiểu số năm 2022 trên địa bàn huyện.

Huyện Thạch Thành đã phối hợp với các cơ quan chức năng tổ chức khảo sát, điều tra thực tế; sưu tầm, thu thập thông tin, tổng hợp tư liệu, tài liệu; lấy ý kiến nghệ nhân, đồng bào dân tộc Mường về nội dung, giải pháp bảo tồn, phát huy lễ hội Mường Đòn. Tổ chức tập huấn, truyền dạy phương pháp, kỹ năng thực hành lễ hội Mường Đòn và tập huấn nâng cao năng lực bảo tồn, phát huy giá trị của lễ hội gắn với phát triển du lịch cho các nghệ nhân, người có uy tín, học viên vùng lễ hội. Tổ chức trình diễn, tái hiện lễ hội Mường Đòn phục vụ bảo tồn, phát huy văn hóa truyền thống dân tộc Mường gắn với phát triển du lịch. Đồng thời đẩy mạnh công tác tuyên truyền, quảng bá lễ hội Mường Đòn.

Hoạt động trình diễn tái hiện lễ hội Mường Đòn phục vụ bảo tồn, phát huy văn hoá truyền thống dân tộc Mường gắn với phát triển du lịch diễn ra trong 2 ngày 30 và 31-10-2022 với các hoạt động như tổ chức lễ rước sắc, phụng nghinh, yên vị, tục ngồi cỗ... Phần hội với nhiều hoạt động văn hóa - thể thao sôi nổi thu hút đông đảo Nhân dân tham gia.

Việc bảo tồn, phát huy lễ hội Mường Đòn có ý nghĩa quan trọng đối với huyện Thạch Thành nhằm góp phần bảo vệ và phát huy giá trị văn hóa phi vật thể, qua đó giới thiệu, quảng bá những giá trị của lễ hội phục vụ phát triển du lịch địa phương.