Đồng bộ, kịp thời từ Trung ương đến địa phương

Đặc biệt, việc kiện toàn, thành lập hệ thống bộ máy chỉ đạo, tổ chức thực hiện Chương trình các cấp được chú trọng. Tại Trung ương, Thủ tướng Chính phủ đã ban hành Quyết định số 1945/QĐ-TTg ngày 18/11/2021 thành lập Ban Chỉ đạo Trung ương các chương trình MTQG giai đoạn 2021-2025 (Ban Chỉ đạo Trung ương). Để duy trì hoạt động liên tục, hiệu quả của Ban Chỉ đạo Trung ương trong bối cảnh sắp xếp lại tổ chức bộ máy, Chính phủ kiện toàn Ban Chỉ đạo Trung ương giai đoạn 2021-2025. Tại địa phương, 63/63 tỉnh, thành phố đã thành lập, kiện toàn Ban Chỉ đạo các chương trình MTQG các cấp (tỉnh, xã), Ban Quản lý cấp xã, Ban Giám sát đầu tư cộng đồng, Ban Phát triển thôn phù hợp với thực tế, bảo đảm đúng quy định.

Có 12/63 tỉnh, thành phố duy trì Văn phòng giảm nghèo; 50 tỉnh thành lập Tổ công tác tại Sở Lao động - Thương binh và Xã hội; nhiều huyện bố trí Tổ công tác tại Phòng Nông nghiệp và Môi trường…

Đối với việc ban hành cơ chế, chính sách và văn bản hướng dẫn thực hiện, hệ thống văn bản được ban hành đầy đủ theo Quyết định số 1705/QĐ-TTg, gồm: 11 Nghị quyết, 04 Nghị định, 02 Quyết định của Thủ tướng, 14 Thông tư và nhiều văn bản điều hành, hướng dẫn cụ thể theo từng lĩnh vực.

Về công tác tuyên truyền, nâng cao nhận thức và đào tạo, nâng cao năng lực cho cán bộ, người dân về giảm nghèo bền vững Bộ chủ trì Chương trình đã phối hợp triển khai công tác tuyên truyền trên phạm vi rộng, tập trung vào định hướng thay đổi tư duy, phát huy tinh thần tự lực, không trông chờ, ỷ lại. Phong trào "Vì người nghèo - không để ai bị bỏ lại phía sau" được phát động sâu rộng, gắn với các mô hình giảm nghèo hiệu quả và tấm gương vượt khó vươn lên.

Cả nước đã tổ chức 6.245 lớp tập huấn cho 734.308 lượt cán bộ; 1.091 đoàn học tập kinh nghiệm với 23.210 người tham gia; 1.342 cuộc đối thoại chính sách với 86.698 lượt người. Các lớp tập huấn tập trung vào các chuyên đề thiết thực như hỗ trợ sinh kế, đào tạo nghề, kết nối việc làm, quản lý dự án, rà soát hộ nghèo... Nhiều địa phương lồng ghép nội dung đào tạo với truyền thông, phổ biến mô hình hiệu quả, tạo hiệu ứng cộng đồng rõ nét.

Những con số biết nói

Giai đoạn 2021- 2025, theo đánh giá của Ban chỉ đạo đạo TƯ, chương trình MTQG giảm nghèo bền vững đã đạt và vượt các chỉ tiêu giảm tỷ lệ hộ nghèo hằng năm do Quốc hội và Chính phủ giao, cụ thể: Vượt 2/5 mục tiêu, đạt 2/5 mục tiêu, 1/5 mục tiêu chưa đủ cơ sở đánh giá.

 Tỷ lệ hộ nghèo theo chuẩn nghèo đa chiều đến cuối năm 2024 còn 1,93%, (tỷ lệ đầu kỳ là 5,2%, bình quân giảm 1,03%), đạt chỉ tiêu Quốc hội, Chính phủ giao giảm từ 1,0-1,5%/năm.

Tỷ lệ hộ nghèo tại các huyện nghèo cuối năm 2024 còn 24,86% (tỷ lệ đầu kỳ là 44,97%, bình quân giảm 6,7%), vượt chỉ tiêu Quốc hội, Chính phủ giao giảm từ 4-5%/năm.

Tỷ lệ hộ nghèo dân tộc thiểu số cuối năm 2024 còn 12,55% (tỷ lệ đầu kỳ là 25,91%, bình quân giảm 4,45%), đạt chỉ tiêu Quốc hội, Chính phủ giao giảm từ 3,0%/năm.

Đến năm 2025, có 19 xã đặc biệt khó khăn vùng bãi ngang, ven biển và hải đảo được thoát khỏi tình trạng nghèo, đặc biệt khó khăn (đạt 35%) vượt mục tiêu Quốc hội, Chính phủ giao; 03 huyện nghèo thoát nghèo nghèo[1], do thực hiện chính quyền hai cấp nên 19 huyện nghèo còn lại không đủ cơ sở đánh giá mục tiêu huyện thoát nghèo đến cuối năm 2025.

Chương trình đã đầu tư xây dựng mới 2.616 công trình hạ tầng và duy tu bảo dưỡng 2.340 công trình tại các huyện nghèo và xã đặc biệt khó khăn vùng bãi ngang, ven biển, hải đảo. Trong số đó, có 1.465 công trình giao thông, 265 thủy lợi, 472 giáo dục, 41 y tế, 96 nước sạch, 161 văn hóa, 51 điện và 65 công trình khác. Những nỗ lực này đã giúp 19/54 xã đặc biệt khó khăn vùng bãi ngang, ven biển và hải đảo đạt chuẩn nông thôn mới, vượt chỉ tiêu 30% được giao (đạt 35,18%). Điều này cải thiện đáng kể điều kiện sống, hỗ trợ sản xuất, thương mại, lưu thông hàng hóa và cung cấp các dịch vụ xã hội cơ bản, góp phần thu hẹp khoảng cách phát triển giữa các khu vực nghèo với các vùng khác.

Về thúc đẩy tăng trưởng kinh tế và chuyển dịch cơ cấu: Chương trình đã triển khai 10.587 mô hình, dự án giảm nghèo (9.816 mô hình nông nghiệp, 771 mô hình phi nông nghiệp), thu hút 205.585 hộ dân tham gia (trong đó có 110.098 hộ nghèo, 63.659 hộ cận nghèo, 31.828 hộ mới thoát nghèo). Các mô hình này không chỉ tạo sinh kế bền vững, tăng thu nhập mà còn thúc đẩy chuyển dịch cơ cấu kinh tế và lao động tại các địa phương nghèo, từ sản xuất nhỏ lẻ sang sản xuất tập trung, gắn với chuỗi giá trị. Trong đó 6.174 dự án hỗ trợ sản xuất nông nghiệp đã giúp 99.594 hộ cải thiện phương thức canh tác, áp dụng công nghệ cao, nâng cao năng suất và chất lượng sản phẩm.

Cùng đó, Chương trình giúp nâng cao chất lượng cuộc sống và an sinh xã hội, giải quyết các chiều thiếu hụt dịch vụ xã hội cơ bản. Cụ thể, gần 134 nghìn lao động thuộc hộ nghèo, cận nghèo, hộ mới thoát nghèo đã được hỗ trợ kết nối việc làm thành công, vượt mục tiêu tối thiểu 100 nghìn lao động. Gần 6.300 phiên giao dịch việc làm được tổ chức, và hơn 1,1 triệu người sử dụng lao động cùng gần 3 triệu người tìm việc đã được cập nhật thông tin vào cơ sở dữ liệu quốc gia.

Việc cải thiện dinh dưỡng được chú trọng và đạt kết quả tốt:  Tỷ lệ suy dinh dưỡng thấp còi của trẻ em dưới 16 tuổi giảm còn 25,42%, vượt chỉ tiêu (dưới 34%). Gần 200 nghìn trẻ em và gần 130 nghìn phụ nữ mang thai đã được hỗ trợ bổ sung vi chất dinh dưỡng...

Chương trình MTQG giảm nghèo bền vũng giai đoạn 2021- 2025 tiếp tục được khẳng định là chủ trương lớn, đúng đắn, nhất quán và hợp lòng dân, góp phần hiện thực hóa các định hướng lớn của Đảng, Quốc hội và Chính phủ. Những kết quả đạt được đã góp phần cơ cấu lại, phát triển kinh tế đất nước theo hướng nhanh, bền vững; cơ sở hạ tầng, sức sống và diện mạo nông thôn, đời sống vật chất và tinh thần của người dân nông thôn được nâng lên toàn diện. Việt Nam trở thành hình mẫu thế giới về thực hiện các mục tiêu thiên niên kỷ, trong đó có giảm nghèo, phát triển nông thôn.