Đây là hoạt động được tổ chức nhân kỷ niệm 30 năm thiết lập quan hệ ngoại giao Việt Nam - Hoa Kỳ và kỷ niệm 78 năm Ngày Thương binh - Liệt sĩ (27/7/1947 – 27/7/2025),

Phát biểu tại buổi lễ, Thứ trưởng Bộ Nội Vụ Cao Huy chia sẻ: Hoạt động trưng bày tài liệu và trao trả hồ sơ chứng tích không chỉ là dịp nhìn lại chặng đường 30 năm đầy dấu ấn, mà còn là một khoảnh khắc xúc động và nhân văn, góp phần củng cố và phát triển mạnh mẽ hơn nữa mối quan hệ Việt – Mỹ trong thời kỳ mới. Kể từ thời điểm thiết lập quan hệ ngoại giao năm 1995, ký kết Hiệp định Thương mại song phương năm 2000, xác lập quan hệ Đối tác toàn diện năm 2013 và đặc biệt là nâng cấp lên Đối tác chiến lược toàn diện vì hòa bình, hợp tác và phát triển bền vững năm 2023. Đây là thành quả phản ánh sự chín muồi của lòng tin, lợi ích lâu dài và phù hợp với nguyện vọng nhân dân hai nước.

"Qua đó, tôi tin tưởng rằng, từ nền tảng lịch sử và sự hiểu biết lẫn nhau, quan hệ Việt nam – Hoa Kỳ sẽ tiếp tục phát triển mạnh mẽ hơn nữa, mang lại lợi ích thiết thực cho nhân dân hai nước, đóng góp tích cực vào hòa bình, ổn định và phát triển bền vững của khu vực và thế giới" - Thứ trưởng Cao Huy khẳng định.

Chia sẻ tại buổi lễ, Đại sứ Mỹ tại Việt Nam Marc Knapper cũng khẳng định, việc tổ chức triển lãm và trao trả hồ sơ, kỷ vật chiến tranh chứa đựng những câu chuyện sâu sắc về sự kết nối giữa con người, sự chia sẻ và hòa giải. Những bức ảnh, hiện vật, tài liệu được trưng bày không chỉ là những lát cắt lịch sử, mà còn là minh chứng sống động cho chặng đường mà chúng ta đã đi qua, từ chiến tranh đến quan hệ tin cậy và hợp tác.

"Đây là hoạt động hết sức nhân văn, đồng thời thể hiện tinh thần trách nhiệm và thiện chí trong quan hệ Việt - Mỹ nhằm khắc phục hậu quả chiến tranh, góp phần củng cố lòng tin, tăng cường sự hiểu biết và gắn kết giữa nhân dân hai nước" – ông Marc Knapper nhấn mạnh.

Không gian trưng bày tài liệu với chủ đề "30 năm quan hệ ngoại giao Việt Nam - Hoa Kỳ" được chia làm ba phần: Phần I: Tiến tới thiết lập quan hệ ngoại giao; Phần II: Hợp tác và phát triển; Phần III: Vững bước vào kỷ nguyên mới.

Trưng bày khai thác nguồn tư liệu phong phú từ Trung tâm Lưu trữ quốc gia III thuộc Cục Văn thư và Lưu trữ nhà nước, Bộ Ngoại giao Việt Nam, Thông tấn xã Việt Nam, Trung tâm Việt Nam, Đại sứ quán Hoa Kỳ tại Việt Nam, Đại học Công nghệ Texas – Hoa Kỳ, các nhân chứng lịch sử phản ánh những dấu mốc quan trọng, nỗ lực hợp tác trên các lĩnh vực chính trị, kinh tế, văn hóa, khoa học, giáo dục, y tế, quốc phòng...

Đặc biệt, trong trưng bày lần này sẽ giới thiệu nhiều tài liệu lần đầu tiên được công bố, tiêu biểu như: các văn bản liên quan đến tiến trình bình thường hóa quan hệ ngoại giao giữa Việt Nam và Hoa Kỳ; Tuyên bố của Tổng thống William Jefferson Clinton về việc thiết lập quan hệ bình thường với Việt Nam, công bố tại Nhà Trắng ngày 11/7/1995, hiện lưu giữ tại Lưu trữ Quốc gia Hoa Kỳ; Tuyên bố của Thủ tướng Võ Văn Kiệt ngày 12/7/1995 về quyết định bình thường hóa quan hệ của Tổng thống Bill Clinton, hiện bảo quản tại Trung tâm Lưu trữ quốc gia III.

Ngoài ra, trưng bày còn giới thiệu một số hồ sơ, chứng tích chiến tranh lần đầu tiên được trao trả cho các cựu chiến binh, thân nhân các gia đình liệt sĩ, hiện lưu giữ tại Trung tâm Việt Nam và Lưu trữ, Đại học Công nghệ Texas, Hoa Kỳ.

Nhân dịp này, Trung tâm Việt Nam - Đại học Công nghệ Texas cũng sẽ trao tặng cho Trung tâm Lưu trữ quốc gia III hơn 200 bộ hồ sơ, tài liệu chứng tích chiến tranh để tiếp tục lưu trữ, khai thác và trao trả cho thân nhân.

Trong năm 2025, tổ chức "Trái tim người lính" đã phối hợp với các nhóm tình nguyện viên từ Câu lạc bộ "Mãi mãi tuổi 20" và mạng lưới "Kỷ vật kháng chiến" tiến hành biên soạn và giới thiệu gần 50 hồ sơ lên mạng xã hội. Từ các manh mối ít ỏi, họ đã về tận làng quê, khu phố để xác minh và kết nối. Kết quả, chỉ sau gần 2 tháng nỗ lực thực hiện, đã tìm được thân nhân của 22 liệt sĩ và một số cựu chiến binh còn sống liên quan đến các hồ sơ chứng tích nêu trên.

Là một trong số những gia đình được trao trả chứng tích gồm Giấy chứng minh và Sổ lịch có tên Trần Văn Phú - Trung đội trưởng, đơn vị Trung đoàn 90 sư đoàn 32 , chị Trần Thu Hà, cháu liệt sĩ Trần Văn Phú (hồ sơ F034602421337) xúc động chia sẻ: "Sau bao nhiêu năm tìm kiếm, gia đình chúng tôi hiện vẫn đang tìm hài cốt liệt sĩ Trần Văn Phú. Khi nhận được tin mời tham dự buổi lễ hôm nay, gia đình chúng tôi rất xúc động và biết ơn. Mấy hôm nay, ngày nào gia đình tôi cũng thắp hương và chuyện trò với chú, mời chú tới dự buổi lễ ngày hôm nay. Hiện sau rất nhiều năm tìm kiếm, gia đình đã khoanh vùng được tọa độ chú hy sinh và rất mong sau dịp này sẽ được cơ quan chức năng tại địa phương cho phép tìm kiếm hài cốt chú tại đó".

Qua đó, có thể thấy, sự trở về của các hồ sơ, kỷ vật chiến tranh đã tạo nên nhiều cung bậc cảm xúc đối với thân nhân, đồng đội và chính chủ nhân../.