Uỷ viên Trung ương Đảng, Chủ tịch Hội đồng Dân tộc Lâm Văn Mẫn; Uỷ viên Trung ương Đảng, Phó Chủ tịch Thường trực Hội đồng Dân tộc Hoàng Duy Chinh cùng Phó Chủ tịch Hội đồng Dân tộc Nguyễn Lâm Thành đồng chủ trì Phiên họp.

Cùng dự có các lãnh đạo Hội đồng Dân tộc, các đại biểu Quốc hội là thành viên của Hội đồng Dân tộc cùng đại diện một số Uỷ ban của Quốc hội; đại diện Bộ Nông nghiệp và Môi trường, Bộ Dân tộc và Tôn giáo...

Chương trình Mục tiêu quốc gia mới: tích hợp vì phát triển bền vững giai đoạn 2026-2035

Theo Tờ trình của Chính phủ, việc trình Quốc hội khóa XV xem xét, phê duyệt chủ trương đầu tư Chương trình Mục tiêu Quốc gia (MTQG) xây dựng nông thôn mới (NTM), giảm nghèo bền vững (GNBV) và phát triển kinh tế - xã hội vùng đồng bào dân tộc thiểu số (DTTS&MN) giai đoạn 2026-2035 là bước đi quan trọng nhằm quản lý thống nhất, hiệu quả, thực chất và bền vững hơn, khắc phục tình trạng chồng chéo, phân tán nguồn lực và trùng lặp nhiệm vụ đã tồn tại trong việc triển khai 03 Chương trình MTQG riêng lẻ giai đoạn 2021-2025.

ự kiến, thời gian thực hiện là 10 năm (2026-2035), được chia thành hai giai đoạn: Giai đoạn I (2026-2030) và Giai đoạn II (2031-2035), được triển khai trên phạm vi toàn quốc với sự ưu tiên rõ rệt cho vùng đồng bào DTTS&MN.

Theo Tờ trình của Chính phủ, các đối tượng thụ hưởng Chương trình lần này rất rộng, bao gồm: các xã, thôn trên cả nước, ưu tiên đặc biệt cho địa bàn khó khăn, đặc biệt khó khăn vùng đồng bào DTTS và MN; địa bàn xã nghèo và các xã phấn đấu đạt chuẩn NTM, NTM hiện đại. Người dân, cộng đồng dân cư, hợp tác xã, tổ hợp tác, doanh nghiệp và các tổ chức khác có liên quan trên địa bàn cả nước. Đặc biệt, ưu tiên các nhóm đối tượng là hộ nghèo, hộ cận nghèo, hộ mới thoát nghèo; hộ gia đình, cá nhân người DTTS ; người dân sinh sống tại xã nghèo, xã/thôn vùng DTTS&MN, nông thôn; hợp tác xã, tổ hợp tác, doanh nghiệp trên địa bàn vùng DTTS&MN và các đơn vị sự nghiệp, trường học, trạm y tế, di tích, dự án bảo tồn văn hóa trên địa bàn vùng DTTS&MN.

Dự kiến tổng nguồn lực huy động thực hiện Chương trình trong Giai đoạn I (2026-2030) tối thiểu khoảng 1,23 triệu tỷ đồng, trong đó, vốn ngân sách trung ương hỗ trợ trực tiếp chiếm 8%; Vốn ngân sách địa phương các cấp chiếm 33%; Vốn lồng ghép từ các chương trình MTQG, chương trình, dự án khác chiếm 29% cùng một số nguồn vốn tín dụng chính sách, vốn doanh nghiệp và huy động đóng góp của cộng đồng và người dân. Đối với Giai đoạn II (2031-2035), Chính phủ sẽ trình Quốc hội quyết định nguồn lực dựa trên kết quả thực hiện của Giai đoạn 2026-2030.

Tích hợp 03 Chương trình nhằm thực hiện mục tiêu cao nhất là làm cho dân giàu, nước mạnh, người dân có cuộc sống ấm no, hạnh phúc

Việc tích hợp 03 Chương trình được thực hiện với các quan điểm và nguyên tắc rõ ràng, nhằm thực hiện mục tiêu cao nhất là làm cho dân giàu, nước mạnh, người dân có cuộc sống ấm no, hạnh phúc, không làm giảm đi các chính sách mà giúp tập trung đầu tư mạnh hơn vào vùng đồng bào DTTS&MN. Thứ trưởng Bộ Nông nghiệp và Môi trường Nguyễn Hoàng Hiệp nhấn mạnh, Chương trình tích hợp tập trung vùng lõi nghèo, nơi chủ yếu là đồng bào DTTS sinh sống, nâng cao NTM ở vùng khó khăn, đồng thời tránh chồng chéo, trùng lắp, đưa các chính sách hỗ trợ đi vào cuộc sống nhanh chóng, bảo đảm người dân được thụ hưởng kịp thời, thực chất. Thực hiện phân cấp, phân quyền triệt để cho chính quyền địa phương theo tinh thần "địa phương quyết, địa phương làm, địa phương chịu trách nhiệm".

Đáng chú ý, Chính phủ đặt mục tiêu thu nhập bình quân người dân nông thôn năm 2030 tăng gấp 2,5-3 lần so với năm 2020, thu nhập bình quân người DTTS bằng 2/3 bình quân chung cả nước. Tỷ lệ nghèo đa chiều cả nước năm 2030 duy trì mức giảm 1-1,5%, số xã đạt chuẩn NTM đạt khoảng 65% và đến năm 2035 đạt khoảng 85%. Năm 2030, 100% số xã thoát khỏi tình trạng nghèo, vùng DTTS&MN cơ bản không còn xã, thôn đặc biệt khó khăn.

Thứ trưởng Bộ Nông nghiệp và Môi trường Nguyễn Hoàng Hiệp cho biết, Chương trình gồm 02 hợp phần:

Hợp phần thứ nhất (Các nội dung chung): Thực hiện trên địa bàn cả nước, gồm 10 nhóm nội dung chung nhằm xây dựng NTM, GNBV, phát triển kinh tế xã hội vùng đồng bào DTTS&MN, trong đó ưu tiên vùng đồng bào DTTS&MN. Hợp phần thứ hai (Các nội dung đặc thù): Phát triển kinh tế - xã hội vùng đồng bào DTTS&MN gồm 05 nhóm nội dung, đây là những chính sách đặc thù riêng, được đầu tư bổ sung cho vùng đồng bào DTTS&MN và các đối tượng liên quan.

Chính phủ kiến nghị Quốc hội cho phép kéo dài thời gian thực hiện và giải ngân nguồn vốn của các Chương trình mục tiêu quốc gia năm 2025 (bao gồm cả vốn của các năm trước chuyển sang) đến hết ngày 31/12/2026. Đồng thời cho phép tiếp tục thực hiện các cơ chế đặc thù về giao cho chủ dự án phát triển sản xuất tự thực hiện mua sắm hàng hóa (theo Nghị quyết số 111/2024/QH15) và tổ chức thực hiện dự án quy mô nhỏ, kỹ thuật không phức tạp (theo Nghị quyết số 25/2021/QH15) trong giai đoạn 2026-2030, giao Chính phủ quy định cụ thể.