Tham dự Hội thảo – Tập huấn có hơn 150 đại biểu là lãnh đạo các đơn vị và các cán bộ trực tiếp tham gia công tác quản lý, các chủ nhiệm đề tài, dự án khoa học công nghệ trực thuộc Bộ VHTTDL.

Phát biểu khai mạc, TS. Từ Mạnh Lương, Vụ trưởng Vụ Khoa học, Công nghệ và Môi trường (Bộ VHTTDL) nhấn mạnh: Hoạt động khoa học và công nghệ của Bộ đã đạt được kết quả đáng tự hào, đồng thời đã có nhiều đổi mới trong phương thức xây dựng nhiệm vụ khoa học và công nghệ các cấp, đổi mới phương thức tổ chức thực hiện, đặc biệt là trong công tác định hướng, quản lý và triển khai nghiên cứu khoa học và công nghệ nhằm hiện thực hóa các Chỉ thị, Nghị quyết của Đảng, nhà nước.

Các đơn vị chủ trì nhiệm vụ khoa học và công nghệ đã chủ động triển khai các hoạt động nghiên cứu đảm bảo đúng tiến độ, đến nay đã không còn tình trạng đề tài quá hạn, chất lượng và kết quả đạt được ngày càng có tính ứng dụng cao.

Các công trình nghiên cứu trong những năm qua đã đưa ra một bức tranh tương đối toàn diện về thực trạng công tác quản lý nhà nước và hoạt động phát triển sự nghiệp; làm rõ những vấn đề lý luận và tổng kết thực tiễn về phát triển văn hóa, thể thao, du lịch và gia đình; những vấn đề đặt ra trong quá trình tổ chức thực hiện và đề xuất hệ thống các giải pháp phát triển cho từng ngành, lĩnh vực…

Tại hội thảo, Ban Tổ chức đã nhận được trên 20 tham luận của các đại biểu về nâng cao chất lượng hoạt động nghiên cứu khoa học và công tác xây dựng tiêu chuẩn quốc gia trong các lĩnh vực văn hóa, thể thao và du lịch; hoạt động nghiên cứu khoa học với công tác giảng dạy tại các trường đại học và cao đẳng và góp phần nâng cao chất lượng hoạt động nghiệp vụ tại các đơn vị.

Hội thảo đã chia thành 03 tiểu ban theo lĩnh vực: văn hóa gia đình,thể dục thể thao và du lịch, tập trung thảo luận những vấn đề như: Nhiệm vụ trọng tâm từ nay đến 2021 phải tiếp tục tập trung hướng nghiên cứu góp phần thực hiện các nhiệm vụ đã đề ra trong Nghị quyết số 33-NQ/TW ngày 09/6/2014 về Xây dựng và phát triển văn hóa, con người Việt Nam đáp ứng yêu cầu phát triển bền vững đất nước; Nghị quyết số 08-NQ/TW ngày 01/12/2011 của Bộ chính trị về tăng cường sự lãnh đạo của Đảng tạo bước phát triển mạnh mẽ về Thể dục thể thao đến năm 2020 và Nghị quyết số 08-NQ/TW ngày 16/1/2017 của Bộ Chính trị về phát triển du lịch thành ngành kinh tế mũi nhọn.

Đẩy mạnh ứng dụng kết quả nghiên cứu trong xây dựng chế độ chính sách, hoạt động sự nghiệp của ngành và công tác đào tạo nguồn nhân lực văn hóa, thể thao và du lịch. Nghiên cứu ứng dụng công nghệ hiện đại trong cuộc Cách mạng công nghệ lần thứ 4 vào các lĩnh vực của ngành nhất là lĩnh vực Du lịch, Điện ảnh, Nghệ thuật biểu diễn, hoạt động bảo tồn di sản, tu bổ di tích và thể thao thành tích cao.

Xây dựng hệ thống tiêu chuẩn quốc gia cho các lĩnh vực thuộc Bộ, ưu tiên lĩnh vực Du lịch và Thể dục thể thao. Nâng cao chất lượng các đề xuất nhiệm vụ khoa học và tăng cường ứng dụng các kết quả nghiên cứu vào hoạt động quản lý, phát triển sự nghiệp của ngành. Coi đây là tiêu chuẩn cơ bản để xem xét, quyết định việc triển khai nhiệm vụ nghiên cứu khoa học.

Phát biểu tại Hội thảo, Thứ trưởng Đặng Thị Bích Liên biểu dương những cơ quan, đơn vị, các Viện nghiên cứu, các trường đại học, cao đẳng đã có nhiều đóng góp cho hoạt động khoa học và công nghệ giai đoạn 2008-2018; đồng thời ghi nhận, tôn vinh các nhà khoa học, cán bộ nghiên cứu, giảng viên, cán bộ trong toàn ngành đã nỗ lực cống hiến vì sự nghiệp khoa học và công nghệ trong thời gian qua.

Thứ trưởng Đặng Thị Bích Liên nhấn mạnh những vấn đề cần thảo luận như: Nhiệm vụ trọng tâm từ nay đến 2021 phải tiếp tục tập trung hướng nghiên cứu góp phần thực hiện các nhiệm vụ đề ra trong Nghị quyết số 33-NQ/TW về Xây dựng và phát triển văn hóa, con người Việt Nam đáp ứng yêu cầu phát triển bền vững đất nước; Nghị quyết số 08-NQ/TW của Bộ Chính trị về tăng cường sự lãnh đạo của Đảng tạo bước phát triển mạnh mẽ về Thể dục thể thao đến năm 2020 và Nghị quyết số 92/NQ-CP của Chính phủ về một số giải pháp đẩy mạnh phát triển du lịch Việt Nam trong thời kỳ mới;

Bên cạnh đó cần đẩy mạnh ứng dụng kết quả nghiên cứu trong xây dựng chế độ chính sách, hoạt động sự nghiệp của ngành và công tác đào tạo nguồn nhân lực văn hóa, thể thao và du lịch; Xây dựng hệ thống tiêu chuẩn quốc gia cho các lĩnh vực thuộc Bộ, ưu tiên lĩnh vực Du lịch và Thể dục thể thao; Nâng cao chất lượng các đề xuất nhiệm vụ khoa học và tăng cường ứng dụng các kết quả nghiên cứu vào hoạt động quản lý, phát triển sự nghiệp của ngành. Coi đây là tiêu chuẩn cơ bản để xem xét, quyết định việc triển khai nhiệm vụ nghiên cứu khoa học.

Thứ trưởng Đặng Thị Bích Liên chia sẻ, thông qua hội thảo, chúng ta đã có được những đánh giá xác đáng về thành tựu và tồn tại trong hoạt công tác quản lý, hoạt động nghiên cứu khoa học và công nghệ của các đơn vị thuộc Bộ.

Về thành tựu: Về cơ bản các đề tài, dự án khoa học đều tập trung hướng nghiên cứu làm rõ cả về lý luận và thực tiễn những vấn đề về phát triển văn hóa, thể thao, du lịch và gia đình đã được ghi trong  các Nghị quyết của Đảng, các luật, nghị định, thông tư của Nhà nước và các chiến lược, quy hoạch, kế hoạch phát triển của ngành; những vấn đề thực tiễn đặt ra trong quá trình tổ chức thực hiện và đề xuất hệ thống các giải pháp cho từng ngành, lĩnh vực.

Kết quả nghiên cứu của một số công trình khoa học là tài liệu tham khảo có giá trị cho cơ quan quản lý Nhà nước trong việc hoàn thiện các văn bản quy phạm pháp luật, hoạch định các chính sách, chiến lược phát triển ngành, lĩnh vực và là tài liệu hữu ích phục vụ đào tạo đại học và sau đại học cho các trường, viện nghiên cứu trong và ngoài Bộ.

Chất lượng đội ngũ cán bộ nghiên cứu khoa học, giảng viên được nâng cao, tăng cường sự gắn kết giữa đào tạo đại học, sau đại học và nghiên cứu khoa học. Đội ngũ cán bộ, giảng viên trẻ tham gia vào nghiên cứu khoa học ngày càng nhiều. Đây chính là tiền đề quan trọng cho việc đào tạo đội ngũ kế cận trong nghiên cứu khoa học của các đơn vị.

Công tác quản lý nhà nước về nghiên cứu khoa học và công tác nghiên cứu khoa học và công nghệ của các đơn vị  ngày càng bài bản góp phân nâng cao chất lượng nghiên cứu khoa học của Bộ.

Công tác xây dựng Tiêu chuẩn quốc gia đang nhận được sự quan tâm, tham gia của nhiều các đơn vị trực thuộc Bộ.

Tuy nhiên, vẫn còn những vấn đề còn tồn tại như: Tính ứng dụng trong thực tiễn của nhiều đề tài còn hạn chế. Kết quả nghiên cứu đa phần mới chỉ dừng lại ở việc là tài liệu tham khảo, in sách, giáo trình giảng dạy... hoặc có chăng mới chỉ ứng dụng trong phạm vi nhỏ hẹp của đơn vị chủ trì. Việc sử dụng kết quả nghiên cứu trong việc xây dựng những chính sách, chiến lược phát triển mang tính vĩ mô còn rất khiêm tốn. Chưa có đề tài nào chuyển giao kết quả nghiên cứu cho các doanh nghiệp, đơn vị sự nghiệp sử dụng có giá trị về kinh tế. Các công trình nghiên cứu có giá trị thực tiễn có thể lập dự án sản xuất thử nghiệm với sự hỗ trợ kinh phí của Nhà nước nhưng chưa có đơn vị nào mạnh dạn thực hiện.

Việc phổ biến kết quả nghiên cứu của các công trình còn rất hạn chế. Thực tế trong những năm qua, việc tiếp cận, khai thác kết quả những công trình nghiên cứu đã được nghiệm thu của Bộ là rất khó khăn, việc tổng hợp, lưu trữ trong điều kiện hiện nay không thể tránh được hư hại, thất thoát theo thời gian, trang thiết bị để phục vụ công tác phổ biển qua mạng Internet, trên tạp chí hầu như không có, các công trình nghiên cứu khi hoàn thành có rất ít chủ nhiệm và đơn vị chủ trì nộp bản mềm theo quy định để thuận lợi trong lưu trữ.

Nguồn vốn nghiên cứu khoa học hàng năm chủ yếu vẫn dựa vào nguồn ngân sách sự nghiệp khoa học của Bộ. Các đơn vị chủ trì nghiên cứu khoa học chưa chủ động sử dụng các nguồn vốn khác như: nguồn thu của các đơn vị sự nghiệp, doanh nghiệp sau khi trừ chi phí được để lại theo chế độ được phép trích 10% cho công tác nghiên cứu khoa học của đơn vị theo quy định của Nhà nước hay các nguồn vốn viện trợ của các tổ chức và cá nhân khác.

Sau hội thảo này, Thứ trưởng Đặng Thị Bích Liên đề nghị Vụ Khoa học, Công nghệ và Môi trường tiếp thu ý kiến của các đại biểu, tiếp tục triển khai các nhiệm vụ theo định hướng: Tiếp tục nghiên cứu tổng kết lý luận và thực tiễn và đề xuất các giải pháp nhằm thực hiện các Nghị quyết của Đảng, các luật, nghị định...của Nhà nước và các  chiến lược, quy hoạch, kế hoạch về phát triển ngành văn hóa thể thao và du lịch, gia đình;

Tiếp tục đẩy mạnh hoạt động nghiên cứu khoa học tại các đơn vị, đặc biệt là các tổ chức khoa học và công nghệ. Cần coi đây là hoạt động có ý nghĩa then chốt nhằm phát triển về số lượng và chú trọng chất lượng các nghiên cứu. Đối với những tổ chức khoa học và công nghệ cần lấy tiêu chí thực hiện việc nghiên cứu khoa học các cấp là một trong những tiêu chí quan trọng để đánh giá mức độ hoàn thành công việc của giảng viên, cán bộ nghiên cứu;

Khuyến khích gắn nghiên cứu với nhu cầu thực tiễn cần giải quyết một hoặc nhiều vấn đề cụ thể, tại địa chỉ nhất định. Các công trình nghiên cứu phải có sự kết hợp nghiên của nhiều nhà khoa học, trong đó chủ nhiệm đề tài có vai trò quyết định và chịu trách nhiệm chính về công trình;

Đẩy mạnh nghiên cứu ứng dụng, chuyển giao công nghệ tiên tiến, hiện đại trong xu hướng Cách mạng công nghệ lần thứ 4 tập trung vào các lĩnh vực của ngành; xây dựng hệ thống tiêu chuẩn quốc gia cho các lĩnh vực thuộc Bộ, ưu tiên lĩnh vực dịch vụ và hệ thống trang thiết bị thể thao thuộc nhóm hàng hóa có khả năng gây mất an toàn trong quá trình sử dụng;

Phát triển công tác nghiên cứu khoa học hài hòa, đồng bộ giữa các lĩnh vực trong Bộ. Khuyến khích các nghiên cứu mang tính liên ngành trong Bộ. Với một Bộ đa ngành, đa lĩnh vực thì việc có những nghiên cứu liên ngành là rất cần thiết, đặc biệt là những lĩnh vực có những mối quan hệ chặt chẽ với nhau như: giữa bảo tồn di sản văn hóa và phát triển du lịch, giữa du lịch và thể thao...;

Kết hợp chặt chẽ giữa nghiên cứu với đào tạo đại học và đào tạo sau đại học nhằm thông qua công tác nghiên cứu khoa học góp phần nâng cao chất lượng đào tạo đại học và sau đại học;

Trẻ hóa đội ngũ cán bộ nghiên cứu và từng bước đào tạo cán bộ nghiên cứu có khả năng thay thế những nhà khoa học đầu ngành của Bộ và đất nước ngày càng cao tuổi. Kết hợp nghiên cứu khoa học giữa các  nhà khoa học đầu đàn với các thế hệ nghiên cứu khoa học trẻ là cần thiết trong những năm tới;

Tiếp tục hướng dẫn các Viện nghiên cứu khoa học hoạt động theo cơ chế tự chủ về tổ chức và tài chính phù hợp yêu cầu mới.

Đức Hoàng