Góp ý kiến vào dự thảo Luật Báo chí (sửa đổi) tại kỳ họp thứ 10, Quốc hội khóa XV, nhiều đại biểu Quốc hội cho rằng, so với Luật hiện hành, dự thảo Luật Báo chí (sửa đổi) đã bổ sung quy định về hoạt động báo chí trên không gian mạng. Đây là điểm mới cập nhật kịp thời yêu cầu quản lý nhà nước trong bối cảnh truyền thông số và chuyển đổi số báo chí.

Bên cạnh đó, các quy định về cơ quan truyền thông chủ lực đa phương tiện thể hiện tư duy đổi mới trong quản lý nhà nước về báo chí, cho thấy bước tiếp cận với xu thế tích hợp truyền thông, báo chí trên nền tảng công nghệ hiện đại, trong bối cảnh chuyển đổi số và cạnh tranh thông tin ngày càng cao.

Luật Báo chí (sửa đổi) cũng bổ sung cơ chế phát triển kinh tế báo chí, cho phép các cơ quan báo chí, truyền thông mở rộng nguồn thu tháo gỡ khó khăn trong hoạt động hiện nay; tăng cường quy định về bản quyền và trách nhiệm trên môi trường số, bước đầu đề cập đến trách nhiệm của các nền tảng xuyên biên giới.

Góp ý vào dự thảo Luật, đại biểu Huỳnh Thanh Phương - Đoàn đại biểu Quốc hội tỉnh Tây Ninh cho rằng, từ thực tiễn hiện nay, cần xác định rõ bản chất, vai trò của báo chí trong xã hội số và làm rõ chức năng định hướng, giám sát phản biện xã hội tích cực của báo chí để xứng đáng là diễn đàn của Nhân dân.

Theo đại biểu, hiện nay, mỗi cá nhân lên mạng đều có thể đăng tải tin tức, phát video và bình luận; các nền tảng mạng xã hội sản xuất nội dung có tính chất tương tự như báo chí nhưng không chịu trách nhiệm pháp lý hay chuẩn mực đạo đức nghề nghiệp nào. Trong khi đó, báo chí chính thống bị ràng buộc nhiều yếu tố, dẫn đến thông tin thật giả lẫn lộn và tin giả đang lan truyền với tốc độ nhanh.

Đại biểu đề nghị dự thảo luật cần quy định rõ trách nhiệm pháp lý nghĩa vụ thuế, bản quyền của các nền tảng xã hội xuyên biên giới khi đăng, phát sản phẩm báo chí Việt Nam. Cho phép cơ quan báo chí mở kênh nội dung trên nền tảng mạng nhưng phải đăng ký lưu chiểu và chịu trách nhiệm nội dung. Đồng thời, quy định trách nhiệm phối hợp của cơ quan quản lý với các nền tảng toàn cầu trong gỡ bỏ thông tin xấu độc, bảo vệ báo chí Việt Nam.

Quan tâm đến quy định về quyền và nghĩa vụ của nhà báo, đại biểu Hoàng Thị Thanh Thúy - Đoàn đại biểu Quốc hội tỉnh Tây Ninh cho rằng, mặc dù dự thảo Luật Báo chí (sửa đổi), điểm a khoản 2 Điều 28 tiếp tục khẳng định rằng "nhà báo được pháp luật bảo hộ trong hoạt động nghề nghiệp". Tuy nhiên, quy định này vẫn chỉ mang tính nguyên tắc, chưa thiết lập được cơ chế bảo vệ cụ thể và khả thi cho nhà báo trong quá trình tác nghiệp.

Đại biểu nêu thực tiễn, thời gian qua có rất nhiều vụ việc nhà báo bị cản trở, hành hung, đe dọa hoặc bị yêu cầu tiết lộ nguồn tin khi thực hiện nhiệm vụ, nhưng việc xử lý và bảo vệ thường diễn ra chậm trễ, thiếu tính răn đe và chưa được điều phối thống nhất giữa các cơ quan có thẩm quyền.

Do đó, để bảo đảm tính thực chất của quyền "được pháp luật bảo hộ", Dự thảo Luật Báo chí (sửa đổi) cần cụ thể hóa nguyên tắc này thành các nghĩa vụ pháp lý rõ ràng, hướng tới việc thiết lập cơ chế bảo vệ an toàn nghề nghiệp cho nhà báo.

"Khi nhà báo bị đe dọa, cản trở hoặc tấn công trong quá trình tác nghiệp hợp pháp, cơ quan công an và chính quyền địa phương nơi xảy ra vụ việc phải có trách nhiệm áp dụng biện pháp bảo vệ khẩn cấp, xử lý hành vi vi phạm và báo cáo kết quả cho cơ quan quản lý nhà nước về báo chí. Quy định này không chỉ bảo vệ cá nhân nhà báo mà còn góp phần bảo vệ quyền tự do báo chí - một quyền hiến định. Một số quốc gia (như Pháp, Đức, Philippines) đã thiết lập "Cơ chế bảo vệ nhà báo" (Media Protection Mechanism) dưới sự phối hợp của cơ quan quản lý báo chí, cảnh sát và tổ chức nghề nghiệp. Việt Nam có thể tham khảo mô hình này để bảo đảm tính thống nhất, chủ động và hiệu quả trong bảo vệ nhà báo", đại biểu Hoàng Thị Thanh Thúy nhấn mạnh.

Góp ý kiến về vấn đề này, một số đại biểu cũng cho rằng, dự thảo luật cần quy định về đầu mối tiếp nhận thông tin, khiếu nại hoặc yêu cầu hỗ trợ của nhà báo khi bị xâm hại quyền tác nghiệp. Cơ chế này nên được phối hợp với cơ quan công an để bảo đảm phản ứng kịp thời, minh bạch và có chế tài xử lý rõ ràng.

Bên cạnh đó, cơ quan báo chí cần được quy định trách nhiệm hỗ trợ và bảo vệ phóng viên trong quá trình tác nghiệp, bao gồm việc cung cấp hỗ trợ pháp lý, đào tạo kỹ năng an toàn nghề nghiệp, và thông báo kịp thời đến cơ quan có thẩm quyền khi phóng viên bị xâm hại.