Điều đáng nói là thành tựu ấy không chỉ đến từ sự tăng trưởng kinh tế mà còn từ việc đổi mới quan điểm giảm nghèo theo hướng toàn diện – nơi con người được đặt ở trung tâm của mọi chính sách. Những đánh giá tích cực từ các tổ chức quốc tế không chỉ góp phần nâng cao uy tín của Việt Nam mà còn là nguồn động lực để tiếp tục nuôi dưỡng tinh thần tự lực của người dân trên con đường hướng tới cuộc sống tốt đẹp hơn.

UNDP, trong nhiều báo cáo gần đây, thường xuyên nhấn mạnh rằng Việt Nam là một trong số ít quốc gia đang phát triển đạt được tốc độ giảm nghèo đa chiều ổn định, ngay cả trong những thời điểm khó khăn nhất. Các chuyên gia của tổ chức này cho rằng Việt Nam đã cho thấy “một mô hình phát triển hướng tới con người” thông qua việc củng cố hệ thống an sinh, mở rộng dịch vụ y tế – giáo dục và nâng cao chất lượng đời sống văn hóa. Đây chính là nền tảng để người dân từng bước tự tạo ra cơ hội thoát nghèo thay vì phụ thuộc hoàn toàn vào hỗ trợ từ Nhà nước.

Ngân hàng Thế giới cũng có đánh giá tương tự, đặc biệt nhấn mạnh nỗ lực của Việt Nam trong việc thu hẹp khoảng cách giữa các vùng miền. Theo WB, tỷ lệ nghèo ở nhiều tỉnh miền núi phía Bắc, Tây Nguyên và duyên hải miền Trung đã giảm rõ rệt trong thập kỷ qua nhờ cách tiếp cận đồng bộ: đầu tư hạ tầng, nâng cao năng lực sản xuất và đưa người dân vào các chuỗi giá trị kinh tế mới. Không chỉ vậy, WB cũng đánh giá cao hệ thống dữ liệu về hộ nghèo ngày càng minh bạch – yếu tố quan trọng giúp các chính sách đi đúng hướng và hỗ trợ sâu hơn những nhóm dễ bị tổn thương.

ADB lại nhìn nhận câu chuyện Việt Nam từ một góc độ khác: sự đồng lòng của hệ thống chính trị và vai trò chủ động của cộng đồng. Theo ADB, điều làm nên sự khác biệt của Việt Nam là việc trao cơ hội tham gia cho chính người dân – từ những cuộc họp thôn, xã, đến quá trình giám sát các chương trình xây dựng đường giao thông, trường học, trạm y tế. Khi người dân được góp tiếng nói, họ trở thành chủ thể của sự thay đổi, đồng thời tăng tinh thần trách nhiệm đối với tài sản chung của cộng đồng. Chính yếu tố này đã giúp nhiều chương trình phát triển duy trì hiệu quả lâu dài.

Không chỉ các tổ chức tài chính – phát triển, các cơ quan nhân đạo như UNICEF cũng đánh giá cao nỗ lực của Việt Nam trong việc bảo vệ trẻ em – nhóm dễ bị tổn thương nhất trong vòng xoáy nghèo đói. UNICEF ghi nhận rằng nhiều tỉnh đã làm tốt việc đưa trẻ em trở lại trường học sau đại dịch, đồng thời mở rộng chương trình dinh dưỡng và dịch vụ y tế cơ bản. Những cải thiện này, dù âm thầm, lại có tác động lâu dài bởi mỗi đứa trẻ được đến trường hôm nay sẽ trở thành nguồn nhân lực có khả năng thoát nghèo vào ngày mai.

Sự ghi nhận từ cộng đồng quốc tế còn đến từ việc Việt Nam thể hiện quyết tâm mạnh mẽ trong bối cảnh đầy thách thức. Thiên tai, biến đổi khí hậu, dịch bệnh và biến động kinh tế toàn cầu đều là những rủi ro khiến người nghèo dễ tổn thương nhất. Thế nhưng, trong các báo cáo của UNDP hay WB, Việt Nam nhiều lần được đánh giá là quốc gia có khả năng điều chỉnh chính sách linh hoạt, triển khai các chương trình hỗ trợ nhanh chóng và ổn định xã hội hiệu quả. Điều đó cho thấy hệ thống quản lý rủi ro của Việt Nam ngày càng vững vàng.

Tinh thần tự lực, ham học hỏi

Tuy nhiên, thế giới không chỉ ghi nhận nỗ lực của Nhà nước, mà còn nhìn thấy sự thay đổi đến từ chính người dân Việt Nam. Các chuyên gia quốc tế đánh giá tinh thần tự lực, ham học hỏi và ý thức vươn lên thoát nghèo là yếu tố tạo nên sự bền vững trong thành tựu của Việt Nam. Ở nhiều vùng miền, người dân đã chủ động học nghề mới, chuyển đổi mô hình sản xuất, nắm bắt cơ hội từ du lịch cộng đồng hay thương mại điện tử. Không ít gia đình đã dám từ bỏ các hủ tục lạc hậu để dành nguồn lực đầu tư cho con cái và tương lai chung của cộng đồng.

Ở các tỉnh miền núi, tinh thần nội lực ấy càng thể hiện rõ. Người dân chủ động tham gia các tổ nhóm sinh kế, mạnh dạn tiếp cận vốn vay, đưa giống mới vào trồng trọt, chăn nuôi hoặc chuyển sang làm dịch vụ. Nhiều xã vùng sâu, vùng xa trở thành điểm sáng khi người dân đồng lòng xây dựng nếp sống mới, giảm nghi lễ rườm rà, chống tảo hôn và duy trì môi trường sống sạch đẹp. Tất cả những điều đó tạo ra sự thay đổi âm thầm nhưng mạnh mẽ, góp phần làm cho cộng đồng quốc tế đánh giá Việt Nam là “một trong những quốc gia có tốc độ cải thiện chất lượng cuộc sống nhanh nhất khu vực”.

Dù vậy, các tổ chức quốc tế vẫn nhắc nhở rằng hành trình giảm nghèo bền vững luôn tồn tại thách thức. Khoảng cách giàu nghèo giữa các vùng miền vẫn hiện hữu, biến đổi khí hậu ngày càng gây sức ép lớn lên sinh kế của người dân ven biển và miền núi. Vì vậy, thế giới kỳ vọng Việt Nam sẽ tiếp tục duy trì hướng đi hiện tại: kết hợp tăng trưởng kinh tế với đầu tư vào con người, đồng thời huy động tốt hơn các nguồn lực xã hội để tạo nền tảng vững chắc cho giảm nghèo dài hạn.

Nhìn vào những đánh giá đó, có thể thấy câu chuyện của Việt Nam không chỉ là nỗ lực của một quốc gia, mà còn là sự hòa quyện giữa chính sách đúng đắn và tinh thần tự vươn lên của hàng triệu người dân. Thành tựu hôm nay là kết quả của sự kiên trì, nhưng tương lai sẽ đòi hỏi quyết tâm dài hơn, sâu hơn và linh hoạt hơn. Với sự ghi nhận của thế giới và ý chí của chính người dân, Việt Nam có đủ cơ sở để tự tin bước tiếp trên hành trình xây dựng một xã hội bao trùm, nhân văn và không để ai bị bỏ lại phía sau.