Khai thác Di sản để phát triển du lịch bền vững

Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch tỉnh Lâm Đồng đã định hướng rõ ràng việc biến di sản văn hóa thành tài sản du lịch, thúc đẩy kinh tế-xã hội địa phương. Minh chứng cụ thể, tỉnh đã tham mưu ban hành 03 Đề án bảo tồn và phát huy giá trị các di sản văn hóa phi vật thể nhằm phục vụ phát triển du lịch. Đây là bước đi chiến lược, tạo khung pháp lý cho sự gắn kết văn hóa – kinh tế.

Kết quả, các di tích lịch sử - văn hóa và bảo tàng đã trở thành những điểm đến không thể thiếu trong các tour, tuyến du lịch văn hóa. Trong giai đoạn 2021-2025, Bảo tàng và các điểm di tích do bảo tàng quản lý đã đón tiếp và phục vụ tổng cộng 1.100.426 lượt khách (trong đó có 26.424 khách quốc tế) đến tham quan, nghiên cứu, học tập.

Đáng chú ý, tỉnh đã hỗ trợ đầu tư xây dựng 01 điểm đến du lịch tiêu biểu vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi. Đồng thời, 04 mô hình văn hóa cồng chiêng gắn với phát triển du lịch đã được xây dựng, tiêu biểu như mô hình của dân tộc Churu tại xã Tà Hine (Đức Trọng) hay dân tộc M'nông tại xã Đạ Tông (Đam Rông). Các mô hình này không chỉ là nơi trình diễn văn hóa mà còn là địa điểm kinh doanh dịch vụ du lịch, tạo thu nhập trực tiếp cho đồng bào.

Tăng cường sinh kế cộng đồng

Việc bảo tồn văn hóa đã được lồng ghép chặt chẽ với việc nâng cao sinh kế cho người dân địa phương. Tỉnh đã thực hiện hỗ trợ đầu tư bảo tồn tại các làng, bản văn hóa truyền thống tiêu biểu của DTTS, bao gồm cả bảo tồn giá trị văn hóa vật thể, phi vật thể và hỗ trợ phát triển du lịch tại 04 huyện trọng điểm. Điều này giúp cộng đồng giữ nghề truyền thống và có cơ hội kiếm thêm thu nhập từ dịch vụ du lịch tại chỗ.

Xác định các lớp truyền dạy nghề thủ công và nghệ thuật dân gian chính là chìa khóa để bảo tồn nguồn nhân lực và góp phần tạo ra giá trị kinh tế, tỉnh đã tổ chức lớp truyền dạy kỹ thuật làm gốm truyền thống của người Chăm, mở 03 lớp truyền dạy nghề đan lát truyền thống của người Cờ ho, mở 32 lớp truyền dạy nhạc cụ truyền thống của các dân tộc K'ho, Mạ, Churu, Tày…

Bằng việc phục hồi các loại hình nghệ thuật này, người dân trở thành những nghệ nhân, diễn viên phục vụ du khách. Tỉnh cũng đã hỗ trợ cho 176 đội văn nghệ truyền thống vùng DTTS và miền núi thông qua việc mua sắm trang phục, đạo cụ, nhạc cụ, tạo điều kiện cho các đội này biểu diễn thường xuyên, tăng tính hấp dẫn cho các tour du lịch văn hóa. Bên cạnh đó, 22 nghệ nhân ưu tú trong lĩnh vực di sản văn hóa phi vật thể cũng nhận được hỗ trợ để lưu truyền và phổ biến văn hóa, góp phần ổn định đời sống kinh tế cho những "báu vật nhân văn sống" này.

Xúc tiến và hiện đại hóa quảng bá

Công tác quảng bá được thực hiện chuyên nghiệp, nhằm tối đa hóa khả năng thu hút khách du lịch. Bảo tàng tỉnh đã thường xuyên tham gia 03 chương trình xúc tiến quảng bá tại các thành phố lớn như Cần Thơ, Nghệ An và tại chính Lâm Đồng. Việc ký kết hợp tác với các doanh nghiệp lữ hành trong và ngoài tỉnh là minh chứng cho sự chủ động đưa di sản vào chuỗi giá trị du lịch.

Việc ứng dụng công nghệ số cũng được đẩy mạnh để thu hút khách tham quan và nghiên cứu: số hóa hơn 5.500 hiện vật , xây dựng dữ liệu bảo tàng 3D và tạo mã QR tại các điểm di tích như Nhà lao thiếu nhi Đà Lạt và Di tích quốc gia đặc biệt khảo cổ Cát Tiên...

Những hoạt động văn hóa lớn cũng được tận dụng triệt để để quảng bá hình ảnh. Các chương trình trình diễn nghệ thuật như công bố Lễ hội Katê là di sản văn hóa phi vật thể quốc gia tại di tích Tháp Pô Sah Inư đã tạo được tiếng vang lớn, thu hút sự quan tâm của công chúng. Có thể thấy, Lâm Đồng đã thành công trong việc tạo ra một chu trình kinh tế khép kín: Bảo tồn văn hóa- Phát triển sản phẩm du lịch- Nâng cao thu nhập cho cộng đồng. Đây là mô hình tiêu biểu cho thấy sự hài hòa giữa trách nhiệm bảo tồn di sản và mục tiêu phát triển kinh tế bền vững trong thời kỳ mới