Thực hiện Chương trình Bảo tồn và phát huy bền vững giá trị di sản văn hóa Việt Nam giai đoạn 2021-2025, Quảng Ngãi đã đạt được những bước tiến dài trong việc nhận diện và bảo vệ "báu vật" của vùng đất này. Điểm nhấn lớn nhất là việc Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch đã đưa Nghề làm gốm Mỹ Thiện (Bình Sơn) vào Danh mục di sản văn hóa phi vật thể quốc gia năm 2025. Đồng thời, hồ sơ danh lam thắng cảnh Cổng Tò Vò (Lý Sơn) cũng đã chính thức được xếp hạng di tích quốc gia, tạo sức hút mãnh liệt cho du lịch biển đảo.

Không chỉ dừng lại ở các di tích vật thể, Quảng Ngãi đang dồn lực cho các di sản tinh thần. Các dự án bảo tồn di sản nghệ thuật Bài chòi Trung Bộ, việc lập hồ sơ quốc gia cho Lễ cúng cầu mưa của người Hre (Ba Động) và Lễ hội cầu ngư các xã ven biển đang được triển khai rầm rộ. Đây không chỉ là hoạt động tín ngưỡng mà còn là "linh hồn" của các tour du lịch trải nghiệm văn hóa bản địa.

Một trong những điểm đột phá của địa phương là thực hiện Dự án 6 thuộc Chương trình mục tiêu quốc gia phát triển kinh tế - xã hội vùng đồng bào dân tộc thiểu số. Thay vì bảo tồn "đóng", Quảng Ngãi đã chuyển sang mô hình bảo tồn gắn với phát triển du lịch. Đơn cử như xây dựng 03 mô hình bảo tồn di sản văn hóa truyền thống dân tộc Hre (Ba Tơ), giúp người dân vừa giữ nghề, vừa trực tiếp tham gia vào chuỗi cung ứng dịch vụ du lịch.

Hay như mô hình bảo tồn dân tộc Xơ Đăng (Ngọc Réo và Kon Plông): Thực hiện phim tư liệu quảng bá gắn với các điểm đến du lịch thực tế, giúp đồng bào giới thiệu nét đẹp đặc trưng ra thế giới.

Cùng đó là việc tổ chức các lớp dạy cồng chiêng, múa xoang ngay trong cộng đồng để di sản sống mãi trong lòng người dân, biến mỗi nghệ nhân thành một hướng dẫn viên du lịch thực thụ.

Sự kết hợp giữa di sản và du lịch đã trực tiếp tạo ra việc làm, nâng cao thu nhập cho nhân dân tại các khu vực khó khăn như huyện Ba Tơ, đặc khu Lý Sơn và các vùng đồng bào dân tộc thiểu số. Việc trùng tu, tôn tạo các di tích như khu Chiến thắng Vạn Tường, thảm sát Khánh Giang - Trường Lệ... không chỉ để giáo dục truyền thống mà còn làm chỉn chu không gian văn hóa, thu hút du khách đến tham quan và lưu trú.

Đặc biệt, việc hoàn thiện quy hoạch 02 di tích quốc gia đặc biệt là Khảo cổ văn hóa Sa Huỳnh và Địa điểm khởi nghĩa Ba Tơ sẽ mở ra cơ hội đầu tư hạ tầng du lịch quy mô lớn. Khi hạ tầng phát triển, dòng khách đổ về sẽ là chìa khóa để người dân địa phương nâng cao đời sống, thực hiện mục tiêu giảm nghèo một cách bền vững và nhân văn nhất.