Phát huy tiềm năng văn hóa

Sau khi hợp nhất 3 tỉnh, Phú Thọ mới có không gian rộng lớn hơn, tiềm năng đa dạng hơn và giàu bản sắc văn hóa. Tỉnh hội tụ đầy đủ sắc thái vùng trung du, miền núi và đồng bằng, trở thành cửa ngõ nối Thủ đô Hà Nội với các tỉnh Tây Bắc, vừa thuận lợi giao thương vừa có nhiều lợi thế để tạo bứt phá cho phát triển du lịch.

Là vùng đất cội nguồn dân tộc Việt Nam, Phú Thọ tự hào sở hữu hệ thống di sản văn hóa phong phú. Nổi bật là Khu Di tích lịch sử Quốc gia đặc biệt Đền Hùng, 2 di sản văn hóa phi vật thể đại diện của nhân loại được UNESCO ghi danh là Tín ngưỡng thờ cúng Hùng Vương và Hát Xoan Phú Thọ. Nơi đây còn sở hữu không gian văn hóa, lễ hội dày đặc với hàng trăm lễ hội truyền thống, làng nghề thủ công cùng đời sống văn hóa đặc sắc của đồng bào Mường, Dao, Tày, Thái... tạo nên bản sắc riêng hiếm có.

Du lịch cộng đồng là một trong những loại hình du lịch đã và đang phát triển mạnh mẽ tại Phú Thọ, vừa mang đậm bản sắc văn hóa dân tộc vừa khai thác được vẻ đẹp thiên nhiên hoang sơ. Tại đây, nhiều bản làng các dân tộc Mường, Thái, Dao, Tày, Cao Lan, Mông... vẫn còn giữ gìn được nét văn hóa truyền thống đặc sắc, tạo điều kiện lý tưởng để phát triển du lịch cộng đồng bền vững.

Du khách Nguyễn Thị Minh đến từ Hà Nội chia sẻ: “Tôi rất ấn tượng khi được trải nghiệm hát Xoan, dâng hương tưởng niệm các Vua Hùng và tham quan các làng nghề truyền thống. Đến Phú Thọ, tôi không chỉ thấy một vùng đất linh thiêng mà còn cảm nhận được sức sống của văn hóa dân tộc đang lan tỏa trong cộng đồng”.

Phát huy lợi thế, tỉnh Phú Thọ xác định bảo tồn văn hóa gắn với phát triển du lịch là hướng đi chủ đạo trong không gian phát triển mới. Ngay từ đầu năm 2025, tỉnh đã xây dựng và triển khai Dự án “Bảo tồn, phát huy giá trị văn hóa truyền thống tốt đẹp của các dân tộc thiểu số gắn với phát triển du lịch”; hoàn thiện dự thảo nghị quyết về phát triển du lịch giai đoạn 2026 - 2030; kiện toàn Ban Chỉ đạo Phát triển du lịch tỉnh Phú Thọ, tạo cơ sở pháp lý cho sự phát triển đồng bộ, bền vững của ngành Du lịch.

Gắn kết di sản, phát triển du lịch bền vững

Theo ông Đặng Tuấn Hùng - Trưởng phòng Nghiệp vụ du lịch (Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch): Sau hợp nhất, tỉnh đặc biệt chú trọng phát triển du lịch cộng đồng, lấy bản sắc văn hóa dân tộc làm trục kết nối giữa bảo tồn và phát triển. Toàn tỉnh hiện có hơn 800.000 đồng bào Mường sinh sống, với kho tàng văn hóa đặc sắc như Mo Mường, chiêng Mường, lễ hội Khai hạ, hát Thường rang, Bộ mẹng... Đây là nguồn tài nguyên vô giá nếu biết khai thác đúng hướng. Tỉnh hướng tới xây dựng mô hình du lịch cộng đồng gắn với bảo tồn không gian văn hóa Mường, giúp người dân vừa giữ gìn di sản, vừa nâng cao thu nhập, phát triển sinh kế bền vững.

Những năm gần đây, du lịch cộng đồng ở Phú Thọ đã phát triển mạnh mẽ, trở thành mô hình mẫu trong cả nước về phát triển du lịch cộng đồng. Tỉnh có hệ thống tuyến, điểm du lịch cộng đồng có thương hiệu, thu hút nhiều du khách như: Khu du lịch Mai Châu với các điểm bản Lác, bản Văn, bản Poom Cọong; bản Mông Xà Lĩnh, Hang Kia ở xã Pà Cò; bản Mỗ ở Thung Nai; Bản Đá Bia, bản Ngòi trên khu du lịch hồ Hòa Bình; bản Sưng ở Đà Bắc, bản Cỏi, bản Dù ở Vườn Quốc gia Xuân Sơn; làng cổ Hùng Lô thuộc xã Hùng Lô, các bản du lịch tại Long Cốc... Hệ thống bản du lịch cộng đồng hiện đang thu hút trên 1,3 triệu lượt du khách mỗi năm. Du lịch cộng đồng không chỉ mang đến trải nghiệm chân thực và sâu sắc cho du khách mà còn góp phần gìn giữ, phát huy giá trị văn hóa truyền thống, tăng thu nhập cho người dân địa phương, đồng thời thúc đẩy phát triển kinh tế bền vững, gắn liền với bảo vệ môi trường và tài nguyên bản địa. Hiện nay, Phú Thọ có 6 điểm du lịch cộng đồng được xếp hạng 3 - 4 sao theo tiêu chuẩn OCOP.

Không chỉ bảo tồn di sản phi vật thể, tỉnh còn đầu tư tôn tạo, nâng cấp các điểm du lịch văn hóa, tâm linh và sinh thái. Bảo tàng Hùng Vương đang hoàn thiện hồ sơ công nhận điểm du lịch cấp tỉnh; nhiều khu, điểm du lịch được quy hoạch đồng bộ về cảnh quan, hạ tầng, môi trường; các tuyến kết nối được mở rộng, tạo điều kiện liên kết vùng, hình thành chuỗi sản phẩm du lịch đặc trưng.

Cùng với đó, hoạt động quảng bá, xúc tiến du lịch được đẩy mạnh trên nền tảng số. Tỉnh đã xây dựng App du lịch thông minh MyPhuTho.vn, 3 landing page giới thiệu các tour đêm Đền Hùng, làng cổ Hùng Lô, Khu Di tích lịch sử Đền Hùng; đẩy mạnh quảng bá trên các nền tảng Youtube, Tiktok, Facebook và website visitphutho.vn, góp phần lan tỏa hình ảnh “Phú Thọ - Điểm đến an toàn, thân thiện, hấp dẫn”.

Kết quả, trong quý III/2025, Phú Thọ ước đón khoảng 865.000 lượt khách lưu trú, trong đó có hơn 41.000 khách quốc tế; tổng thu từ du lịch đạt 2.620 tỷ đồng, tăng 6% so với cùng kỳ năm trước. Riêng dịp nghỉ lễ 2/9, tỉnh đón khoảng 300.000 lượt khách, đảm bảo an toàn, an ninh và môi trường du lịch lành mạnh.

Theo định hướng của Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch, thời gian tới, Phú Thọ sẽ tiếp tục đầu tư phát triển sản phẩm du lịch gắn với đặc trưng văn hóa vùng Đất Tổ: Du lịch tâm linh - lễ hội, du lịch cộng đồng - sinh thái, du lịch nghỉ dưỡng kết hợp trải nghiệm văn hóa; xây dựng cơ sở dữ liệu số về di sản văn hóa dân tộc thiểu số; hỗ trợ các điểm du lịch cộng đồng nâng cấp hạ tầng, cải thiện dịch vụ, gắn phát triển du lịch với chương trình xây dựng nông thôn mới và chuyển đổi số toàn diện. Phú Thọ đang định hướng trở thành trung tâm du lịch văn hóa của vùng Trung du và miền núi phía Bắc. Tỉnh lấy văn hóa làm nền tảng, lấy người dân làm chủ thể, lấy công nghệ làm công cụ để phát triển du lịch xanh, thông minh và bền vững.

Từ những nỗ lực bảo tồn và phát huy giá trị văn hóa, gắn kết hài hòa giữa truyền thống và hiện đại, Phú Thọ hôm nay đang dần khẳng định vị thế của một điểm đến giàu bản sắc - nơi mỗi di sản đều sống động trong đời sống, trở thành nguồn lực phát triển mới của vùng Đất Tổ anh hùng.