Với phương châm “đi từng ngõ, gõ từng nhà, rà từng đối tượng”, các tổ chức ở cơ sở đóng vai trò trực tiếp trong việc tuyên truyền, vận động, rà soát, xác định hộ nghèo – hộ cận nghèo và tổ chức thực hiện các chương trình hỗ trợ. Trên phạm vi cả nước, nhiều địa phương đã phát huy hiệu quả vai trò này, góp phần tạo chuyển biến tích cực trong công tác giảm nghèo đa chiều giai đoạn 2021–2025.

Thời gian qua, cấp ủy đảng, chính quyền các cấp đã ban hành nhiều nghị quyết, kế hoạch về giảm nghèo phù hợp với từng địa bàn, từng nhóm dân cư. Các xã vùng sâu, vùng cao của Hà Giang, Cao Bằng, Sơn La đã thống nhất giao cho từng cán bộ đảng viên phụ trách các thôn bản khó khăn, thường xuyên xuống cơ sở nắm tình hình, động viên các hộ mạnh dạn thay đổi tập quán sản xuất. Mỗi đảng viên trở thành một “điểm tựa thông tin”, cầu nối giữa người dân và chính quyền.

Mặt trận Tổ quốc Việt Nam và các tổ chức chính trị – xã hội tiếp tục đóng vai trò quan trọng trong vận động cộng đồng. Nhiều mô hình hỗ trợ sinh kế quy mô nhỏ, thiết thực được triển khai: “Tổ phụ nữ tiết kiệm”, “Đoàn thanh niên giúp nhau khởi nghiệp”, “Hội nông dân liên kết tiêu thụ nông sản”, “Cựu chiến binh chung tay giảm nghèo”, v.v. Những hoạt động này không chỉ mang lại nguồn lực mà còn khơi dậy tinh thần đoàn kết, sẻ chia trong cộng đồng dân cư.

Ở nhiều tỉnh miền Trung và Tây Nguyên, chính quyền cơ sở đã đổi mới cách thức tuyên truyền bằng hình thức đối thoại trực tiếp với người dân, tổ chức ngày hội đại đoàn kết, sinh hoạt cộng đồng lồng ghép truyền thông giảm nghèo. Việc giải đáp thắc mắc, công khai minh bạch danh sách được hỗ trợ giúp tăng niềm tin của người dân, hạn chế tâm lý mặc cảm, e ngại khi tiếp cận chính sách.

Trong khi đó, các xã ven biển đã xây dựng mô hình “Ban hỗ trợ ngư dân thoát nghèo”, nơi cán bộ và người dân cùng bàn giải pháp khôi phục sinh kế sau thiên tai, hỗ trợ vay vốn đóng tàu, hướng dẫn kỹ thuật đánh bắt xa bờ. Những mô hình này giúp ngư dân giảm rủi ro và tạo việc làm ổn định hơn.

Một điểm sáng đáng ghi nhận là việc đẩy mạnh giám sát của cộng đồng, trong đó người dân được tham gia theo dõi quá trình thực hiện dự án giảm nghèo tại địa phương. Thông qua Ban giám sát đầu tư của cộng đồng, các công trình như đường giao thông nông thôn, nhà văn hóa, điểm sinh hoạt cộng đồng được thực hiện công khai, minh bạch, đảm bảo chất lượng và đúng tiến độ, mang lại lợi ích thật sự cho người dân.

Ngoài ra, nhiều địa phương đã thực hiện cơ chế phân công cán bộ trẻ về cơ sở, nhất là tại các xã đặc biệt khó khăn. Lực lượng này không chỉ góp phần củng cố bộ máy cơ sở mà còn mang đến cách làm mới, tư duy mới, giúp người dân tiếp cận tốt hơn với khoa học kỹ thuật, thông tin thị trường và các cơ hội phát triển kinh tế.

Thực tiễn cho thấy, khi hệ thống chính trị cơ sở hoạt động hiệu quả, gần dân, sát dân, thì các chính sách giảm nghèo sẽ được triển khai đúng người, đúng nhu cầu. Đây chính là yếu tố quyết định để các địa phương thực hiện thành công mục tiêu giảm nghèo bền vững, tạo sự chuyển biến mạnh mẽ trong đời sống của người dân, đặc biệt là các vùng khó khăn.