Đặc biệt, việc tập trung vào phát triển sản xuất nông, lâm nghiệp bền vững theo chuỗi giá trị, đang từng bước biến "lá phổi xanh" và các sản vật địa phương thành tài sản, tạo sinh kế, góp phần xóa đói giảm nghèo bền vững cho người dân vùng DTTS.

"Ngân hàng Xanh" và thu nhập ổn định

Ở Bắc Kạn, rừng không chỉ là nguồn tài nguyên mà còn là nền tảng của sinh kế. Triển khai Chương trình Mục tiêu Quốc gia Phát triển Kinh tế - Xã hội vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi (DTTS&MN) giai đoạn 2021-2025, đến nay tỉnh đã hỗ trợ bảo vệ 58.942 ha rừng (rừng phòng hộ và rừng sản xuất là rừng tự nhiên) được giao khoán cho cộng đồng và hộ gia đình. Cùng với đó, 47.955 ha rừng đặc dụng, rừng phòng hộ được khoán bảo vệ cho 511 cộng đồng và 19 hộ gia đình.

Thông qua chính sách này, chất lượng rừng được nâng cao rõ rệt, tỷ lệ che phủ rừng được duy trì, đồng thời tăng giá trị sản xuất lâm nghiệp. Người dân và cộng đồng tham gia bảo vệ và phát triển rừng đã cải thiện sinh kế, đặc biệt là các hộ nghèo được hỗ trợ 323.915,50 kg gạo (tương đương 2.036 hộ) khi tham gia bảo vệ rừng, trồng rừng sản xuất.

Việc giao khoán và hỗ trợ bảo vệ rừng đã phát huy vai trò chủ thể của cộng đồng và hộ gia đình DTTS trong quản lý tài nguyên, biến trách nhiệm bảo vệ rừng thành nguồn thu nhập trực tiếp và ổn định.

Chuỗi giá trị và dược liệu quý: Mở khóa tiềm năng kinh tế

Chương trình còn tập trung hỗ trợ phát triển sản xuất theo chuỗi giá trị và vùng trồng dược liệu quý. Đây được xem là giải pháp cốt lõi để phá vỡ thế độc canh, đưa sản phẩm địa phương vươn ra thị trường lớn.

Toàn tỉnh Bắc Kạn đã phê duyệt 303 dự án phát triển sản xuất, bao gồm 65 dự án liên kết sản xuất và tiêu thụ theo chuỗi giá trị. Đáng chú ý, 74% các xã khu vực III (khó khăn nhất) đã có ít nhất một dự án chuỗi giá trị được triển khai, với sự tham gia của 52 tổ chức kinh tế (HTX, doanh nghiệp) và 3.277 hộ dân.

Thông qua các dự án, nhận thức của người dân đã thay đổi, các mô hình sản xuất tiên tiến được nhân rộng, giúp tăng năng suất, chất lượng cây trồng vật nuôi và hình thành các vùng sản xuất hàng hoá tập trung.

Đơn cử như Dự án đầu tư, hỗ trợ phát triển vùng trồng dược liệu quý tại huyện Ba Bể hiện đã xác định địa điểm xây dựng nhà máy, hoàn thành thủ tục pháp lý, đồng thời tổ chức trồng được 11 ha cây dược liệu (Cà gai leo, Dong riềng đỏ, Hoa cúc chi) với sự tham gia của 58 hộ đồng bào DTTS. Dự án này không chỉ tạo công ăn việc làm, đảm bảo đầu ra cho sản phẩm mà còn giúp hình thành ý thức bảo tồn nguồn gen dược liệu quý hiếm của tỉnh.

Với mục tiêu hình thành hệ thống chuỗi giá trị phát triển dược liệu quý vùng đồng bào dân tộc thiểu số, dự án đã tạo công ăn việc làm cho người dân địa phương, góp phần đảm bảo đầu ra cho sản phẩm dược liệu và tăng thu nhập ổn định cho người dân vùng triển khai dự án. Đồng thời, giúp hình thành ý thức bảo tồn nguồn gen dược liệu, bảo vệ và phát triển rừng đảm bảo phát triển bền vững, góp phần thực hiện nhiệm vụ xóa đói giảm nghèo tại tỉnh.

Thông qua các dự án hỗ trợ phát triển sản xuất được triển khai thực hiện, người dân đã từng bước thay đổi nhận thức trong chuyển đổi cơ cấu cây trồng, vật nuôi phát huy thế mạnh của địa phương, các tiến bộ kỹ thuật và mô hình sản xuất tiên tiến tiếp tục được nhân rộng; hoạt động dịch vụ, phục vụ sản xuất được tăng cường; một số sản phẩm, cây trồng vật nuôi của địa phương được mở rộng quy mô và phát triển, hình thành vùng sản xuất hàng hoá, tập trung có đầu tư trọng tâm, trọng điểm, giúp tăng năng suất, chất lượng cây trồng vật nuôi, tăng giá trị sản phẩm và từng bước nâng cao thu nhập cho người dân.