Cuốn sách được ra mắt độc giả vào đúng dịp toàn Đảng, toàn dân đang náo nức, hướng đến kỷ niệm 93 năm Ngày thành lập Đảng Cộng sản Việt Nam quang vinh.

Trước đó năm 2022, nhân kỷ niệm 132 năm Ngày sinh Chủ tịch Hồ Chí Minh và 111 năm Ngày người thanh niên yêu nước Nguyễn Tất Thành vượt trùng khơi đi tìm đường cứu nước, tập 1 của bộ tiểu thuyết Nước non vạn dặm mang tên Nợ nước non và vở sân khấu cùng tên đã ra mắt công chúng ở Hà Nội, TP. Hồ Chí Minh, Bình Phước, Đồng Nai, Long An và nhiều địa phương khác.

Tập 1 viết về những năm tháng thơ ấu của Bác ở quê nhà, kinh thành Huế; tuổi thanh niên của Bác ở Huế, Bình Định, Phan Thiết, Sài Gòn... Nhà văn Nguyễn Thế Kỷ không chỉ khắc họa thành công hình tượng Nguyễn Sinh Cung - Nguyễn Tất Thành trong bối cảnh lịch sử, xã hội Việt Nam cuối thế kỷ XIX, đầu thế kỷ XX, mà còn đi sâu vào luận giải, minh chứng những yếu tố văn hóa, chính trị, tư tưởng, xã hội đã hun đúc, rèn dũa nên Nguyễn Sinh Cung - Nguyễn Tất Thành. Để từ đó, Người có chuyến đi lịch sử vạn dặm từ quê nhà Nghệ An đến kinh đô Huế, bến cảng Sài Gòn và ra đi tìm đường cứu nước ngày 5/6/1911. Như sau này Người kể lại: “Tôi muốn đi ra nước ngoài xem nước Pháp và các nước khác. Sau khi xem xét họ làm như thế nào, tôi sẽ trở về giúp đồng bào ta”.

Theo PGS.TS Nguyễn Thế Kỷ, bộ tiểu thuyết Nước non vạn dặm khắc họa hình tượng Chủ tịch Hồ Chí Minh ở ba giai đoạn quan trọng của Người gồm tuổi ấu thơ và tuổi thanh niên (1890 - 1911); 30 năm Người “đi tìm hình của nước”, thành lập Đảng Cộng sản Việt Nam (1911 - 1941) và những năm tháng Người về nước, cùng Đảng, nhân dân ta đấu tranh giành độc lập, tự do cho Tổ quốc, hạnh phúc cho nhân dân; đưa Việt Nam trở thành biểu tượng của khát vọng đấu tranh giải phóng dân tộc, thống nhất đất nước, là lương tri, phẩm giá của loài người (1941 - 1969).

Nếu tập 3 được hoàn thành (dự kiến vào cuối 2023, đầu 2024) thì đây là bộ tiểu thuyết đầu tiên phản ánh đầy đủ, sâu sắc và sinh động về thân thế, sự nghiệp Chủ tịch Hồ Chí Minh. Đặc biệt là hình tượng Hồ Chí Minh, con người Hồ Chí Minh, con đường cách mạng Hồ Chí Minh của văn học Việt Nam đương đại. Nhà văn Nguyễn Thế Kỷ cũng thông tin thêm cùng với bộ tiểu thuyết ba tập, sẽ có ba vở sân khấu cùng tên song hành, đã và sẽ ra mắt công chúng Hà Nội, Nghệ An, TP. Hồ Chí Minh, Huế và một số địa phương khác.

Tập 2 Lênh đênh bốn biển khắc họa hình tượng Văn Ba - Nguyễn Ái Quốc ở Pháp, Anh, Mỹ, các nước châu Phi, tới Liên Xô, Trung Quốc, Thái Lan... cho tới ngày Người trở về Tổ quốc (28/1/1941). Ở Pháp, Văn Ba - Nguyễn Ái Quốc tham gia Đảng Xã hội Pháp năm 1918; chủ động, chủ trì cùng các ông Phan Chu Trinh, Phan Văn Trường gửi Yêu sách của nhân dân An Nam đến Hội nghị Véc-xây (1919); viết Bản án chế độ thực dân Pháp (1920); bỏ phiếu tán thành Quốc tế thứ Ba (Quốc tế Cộng sản) trở thành một trong những sáng lập Đảng Cộng sản Pháp (29/12/1920) và là người cộng sản đầu tiên của Việt Nam. Năm 1922, Người sáng lập báo Người cùng khổ (Le Paria), ngay bài viết cho số đầu tiên, Người khẳng định sứ mệnh tờ báo là “giải phóng con người”.

“Trong tập 2, chất chính luận, tự sự, trữ tình được hòa quyện tạo nên điểm nhấn cho tác phẩm. Đặc biệt, chất chính luận được thể hiện ngày càng rõ nét. Bên cạnh nội dung, những hình ảnh về quá trình hoạt động của Người khi ở nước ngoài được tôi cùng các họa sĩ nghiên cứu kỹ để đưa vào tác phẩm. Từng bức tranh đều góp phần phản ánh rõ hình ảnh người cha già hết mình vì độc lập, tự do của dân tộc Việt Nam”, PGS. TS Nguyễn Thế Kỷ cho biết.

Với hơn 220 trang sách của tập 2, người đọc sẽ có cái nhìn thấu đáo, mang tính hệ thống, logic về những bước biến chuyển trong nhận thức, tư duy, tư tưởng của một con người vĩ đại theo cách giản dị nhất. Giản dị như cách mà Người đã sống trong suốt cả cuộc đời mình. Nhiều sự kiện, nhân vật của Lênh đênh bốn biển ít nhiều gắn với cuộc đời hoạt động cách mạng Nguyễn Ái Quốc. Nhưng cũng có những nhân vật, tình tiết giống như cách mà nhà văn Nguyễn Thế Kỷ đã triển khai trong tập 1 là nhân vật hư cấu. Họ được xây dựng tự nhiên và sắc nét, bằng thi pháp tiểu thuyết, với những tính cách sinh động, gần gũi, đời thường trong các mối quan hệ với nhân vật trung tâm là Văn Ba, Nguyễn Ái Quốc, Lý Thụy, Hồ Quang, Tống Văn Sơ, Thầu Chín, ông Vương... Bằng bút pháp như vậy, tính cách, phẩm chất, tâm hồn đẹp đẽ của Nguyễn Ái Quốc được khắc họa một cách giản dị, gần gũi và thuyết phục.

Nhận định về cuốn tiểu thuyết, nhà thơ Nguyễn Quang Thiều, Chủ tịch Hội Nhà văn Việt Nam cho rằng cuốn tiểu thuyết ra đời đã giúp độc giả được đối thoại với lịch sử: “Trong tập 1 và tập 2 của bộ tiểu thuyết Nước non vạn dặm, nhà văn Nguyễn Thế Kỷ đã dựng lên con đường ra đi và con đường trở về của Chủ tịch Hồ Chí Minh. Con đường ra đi của Người chính là con đường yêu nước mang tên Nguyễn Tất Thành. Con đường trở về đã biến người thanh niên ấy thành con người mang tên Nguyễn Ái Quốc, thành một thời đại mang tên Hồ Chí Minh”./.