Đảo Lý Sơn cách cửa biển Sa Kỳ khoảng 14 hải lý, với diện tích gần 10km², dân số khoảng 23.000 người. Huyện đảo có 03 đơn vị hành chính là xã An Vĩnh, An Hải và An Bình (đảo Bé). Nơi đây tích hợp nhiều giá trị di sản văn hóa, lịch sử và địa chất, địa mạo độc đáo riêng có.

Trải qua hàng triệu năm kiến tạo từ những đợt phun trào núi lửa đầu tiên, thiên nhiên đã ban tặng cho Lý Sơn quần thể thắng cảnh tuyệt tác, địa hình, địa mạo độc đáo trên bờ cũng như hệ sinh thái biển đa dạng, phong phú.

Đảo Lý Sơn - Ảnh minh họa - Nguồn: báo Dân trí

Hiện nay, trên đảo còn tồn tại 10 miệng núi lửa đã tắt, trong đó độc đáo nhất là hai miệng núi lửa Giếng Tiền và Thới Lới và nhiều miệng núi lửa, trầm tích núi lửa, cổng đá và cả "nghĩa địa" tàu cổ đắm dưới nước. Lý Sơn là mảnh đất hội tụ, giao thoa tinh hoa của các nền văn hóa lớn như Chămpa, Sa Huỳnh và Đại Việt với hệ thống di tích dày đặc gồm 4 di tích văn hóa cấp quốc gia, 14 di tích văn hóa cấp tỉnh và nhiều loại hình văn hóa phi vật thể đặc sắc khác mà có lẽ tiêu biểu và độc đáo nhất là Lễ Khao lề thế lính Hoàng Sa đã được công nhận là Di sản văn hóa phi vật thể cấp quốc gia. Đây còn là bảo tàng sống động, nơi lưu giữ những tài liệu, tư liệu, bằng chứng quý giá khẳng định chủ quyền của Việt Nam trên biển Đông, là quê hương của hải đội Hoàng sa kiêm quản Bắc hải năm xưa và bao thế hệ nối tiếp không ngừng hy sinh xương máu để bảo vệ bờ cõi thiêng liêng của Tổ quốc, xứng đáng là đảo tiền tiêu đầu sóng ngọn gió. Lý Sơn cũng được yêu thích bởi hương vị ẩm thực biển đặc sắc, những món ngon mà nổi tiếng nhất là có lẽ là gia vị hành tỏi đã tạo nên thương hiệu "Vương quốc tỏi" cho huyện đảo.

Với những giá trị độc đáo về địa chất, địa mạo, văn hóa và lịch sử nêu trên, Lý Sơn đã được xác định là vùng lõi của Công viên địa chất Lý Sơn- Sa Huỳnh, được chuyên gia UNESCO đánh giá cao về tiềm năng trở thành công viên địa chất toàn cầu. Hiện nay tỉnh đang khẩn trương hoàn thiện hồ sơ để đề nghị công nhận là công viên địa chất toàn cầu UNESCO vào tháng 11/2019.

Để đáp ứng nhu cầu của du lịch, tỉnh đã khuyến khích các thành phần kinh tế tham gia cung cấp dịch vụ. Đến nay, đã có 07 tàu siêu tốc và nhiều tàu cao tốc hoạt động trên tuyến nội thủy Sa Kỳ - Lý Sơn, 16 ca nô SB hoạt động trên tuyến đảo Lớn- đảo Bé, hệ thống xe điện, xe tuktuk, xe oto đáp ứng tốt nhu cầu đi lại của nhân dân và du khách. Mặt khác, tỉnh cũng đã tập trung đào tạo, bồi dưỡng nguồn nhân lực phục vụ cho du lịch tại đảo, một số mô hình du lịch cũng đã được triển khai, trong đó mô hình du lịch cộng đồng phát triển mạnh, vừa đáp ứng nhu cầu của du khách, đồng thời tăng cường sự tương tác, trao đổi, quảng bá văn hóa giữa du khách và người dân địa phương, tăng thu nhập cho hộ gia đình, góp phần chuyển dịch cơ cấu kinh tế và cơ cấu lao động theo hướng dịch vụ (du lịch chiếm tỉ trọng lớn). Lý Sơn là địa phương duy nhất của tỉnh Quảng Ngãi mà du lịch là ngành kinh tế mũi nhọn của địa phương.

Trên cơ sở này, UBND tỉnh Quảng Ngãi vừa có văn bản đề nghị Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch xem xét trình Thủ tướng Chính phủ điều chỉnh, bổ sung Quy hoạch tổng thể phát triển du lịch vùng Duyên hải Nam Trung bộ đến năm 2020, tầm nhìn đến 2030 quy hoạch huyện đảo Lý Sơn từ điểm du lịch quốc gia thành Khu du lịch quốc gia đến năm 2020.

Lý Sơn là nơi hội tụ nhiều giá trị di sản văn hóa, lịch sử và địa chất độc đáo. Trong đó, phải kể đến những giá trị văn hóa, tài liệu, hiện vật liên quan khẳng định chủ quyền Hoàng Sa, Trường Sa của Việt Nam. Do đó, đây là điểm đến hấp dẫn của du khách trong những năm gần đây.

Theo thống kê, đến năm 2018, huyện đảo đón tiếp hơn 230.000 khách (năm 2012 đón 8.700 lượt khách), ngày cao điểm đón 5.000 khách.

Hệ thống cơ sở dịch vụ du lịch phát triển nhanh với 124 cơ sở lưu trú (8 khách sạn từ 1 sao đến 4 sao, 53 nhà nghỉ, 63 homestay) và nhiều nhà hàng ăn uống, cơ sở kinh doanh dịch vụ giải trí cung cấp việc làm cho khoảng 6.000 lao động; doanh thu từ du lịch đạt 240 tỷ đồng (so với năm 2012 đạt 9,1 tỷ đồng).