Hài kịch kinh điển, hấp dẫn

Nikolay Vasilyevich Gogol là nhà văn, nhà viết kịch hiện thực hàng đầu trong lịch sử văn học Nga và là một trong những người đặt nền móng phát triển cho sân khấu kịch ở nước Nga và châu Âu hiện đại đầu thế kỷ 19.

Vở Quan thanh tra được sáng tác năm 1835 và xuất bản năm 1836, thể hiện lối viết trào lộng, châm biếm sâu cay của Gogol. Chuyện kịch bắt đầu từ thông tin quan thanh tra ở thủ đô Peterburg sẽ đóng giả thường dân về thị sát một thị trấn nhỏ miền nam nước Nga. Giới quan chức vốn tham nhũng đã quen trở nên hoảng loạn. Trong lúc ngóng đợi họ lại tưởng nhầm một gã công chức nhỏ lang thang đến nghỉ lại ở đây là quan thanh tra vi hành bí mật để tìm hiểu.

Bọn quan chức ở đây lo sợ, tìm cách mua chuộc, hối lộ cho quan lớn, đồng thời nhân dịp này tố cáo, nói xấu nhau để tâng công với quan thanh tra.

Với tài năng diễn xuất của các nghệ sĩ Nhà hát kịch Việt Nam, trong đó Giám đốc Nhà hát Kịch Việt Nam, NSƯT Nguyễn Xuân Bắc vừa làm công tác chỉ đạo nghệ thuật, vừa trực tiếp vào vai nhân vật chính là Khlextakov - gã công chức bị tưởng nhầm là quan thanh tra, vở diễn đã lột trần bộ mặt hệ thống quan chức cồng kềnh, mục nát của chế độ Nga hoàng.

Tham nhũng, vơ vét của cải, “ăn trên, ngồi chốc”, bóc lột nhân dân, nhưng khi có khả năng bị lộ tẩy, hệ thống quan chức câu kết ấy sẵn sàng giở chiêu trò và thể hiện đầy đủ nhất bản chất đớn hèn, ti tiện. Cái kết cuối vở kịch khi sự thật được phơi bày và lá thư mà gã công chức “quan thanh tra rởm” gửi cho bạn như cái tát giáng xuống, phơi bày tất cả những thối nát của chế độ Nga hoàng trong tiếng cười chua cay.

Theo NSƯT Xuân Bắc, đạo diễn, biên kịch đã rất trăn trở để có thể kể câu chuyện một cách trọn vẹn, súc tích và có tính tư tưởng để làm sao bối cảnh xã hội từ hàng trăm năm trước ở nước ngoài lại có thể được công chúng Việt Nam ngày nay đón nhận.

Theo nghệ sỹ Xuân Bắc, đạo diễn đã khéo léo dùng hình ảnh những chiếc ghế để nói về lòng tham của quan chức địa phương. Khi chạy đến tìm quan thanh tra cũng không quên đội lên đầu chiếc ghế của mình. Một hình ảnh ước lệ nói lên lòng tham của nhóm quan chức. Họ giữ chiếc ghế của mình bằng mọi giá.

Bối cảnh sân khấu đơn giản nhưng cũng nói lên tinh thần, chủ đề của vở diễn. Hình ảnh những cặp mắt mèo sắc lẹm, những lỗ cống và đàn chuột đầy ẩn dụ cho sự đục khoét, chui lủi, phảng phất khung cảnh đám cưới chuột trong tranh dân gian Việt Nam, qua đó thể hiện của sự cống nạp, hối lộ.

Dàn nghệ sĩ giàu kinh nghiệm

Vai chính Khlextakov do NSƯT Nguyễn Xuân Bắc đảm nhiệm. Bên cạnh đó, vở diễn có sự góp mặt của hàng loạt các tên tuổi nghệ sĩ tài danh của nhà hát như các NSƯT: Kiều Minh Hiếu, Trịnh Mai Nguyên, Hoàng Lâm Tùng và các nghệ sĩ: Hồ Liên, Hồng Quang, Hồng Phúc, Hà Vy...

Cái tài của Xuân Bắc là chỉ nói tưng tửng cũng khiến khán giả bật cười. Cùng với sự diễn xuất ăn ý của dàn nghệ sĩ tài năng đã đem đến cho khán giả những phút giây sảng khoái.

Theo NSƯT Xuân Bắc, Giám đốc Nhà hát Kịch Việt Nam, đây là vở diễn hiếm hoi Nhà hát phải “tung ra” toàn bộ các gương mặt “đinh” bao gồm cả dàn lãnh đạo của Nhà hát để đảm bảo chất lượng tác phẩm.

“Đây là vở hài kịch rất nổi tiếng trên thế giới và cũng rất khó dàn dựng, kịch bản có thời lượng 4 tiếng nhưng chúng tôi phải làm sao cô đọng lại chỉ còn 2 tiếng. Ở đó, khán giả sẽ theo vị quan thanh tra giả đi vi hành, gặp đủ loại người với đủ mọi tình huống dở khóc dở cười và cả những bài học đắt giá. Khán giả được cười, được thoải mái, nhưng bên cạnh tiếng cười chúng ta sẽ có những điều suy ngẫm,” NSƯT Xuân Bắc chia sẻ.

Là một vở diễn khó dàn dựng, “Quan thanh tra” đã được Tiến sĩ, Nhà giáo ưu tú Lê Mạnh Hùng biên tập và trực tiếp làm đạo diễn. Ông cùng tập thể nghệ sĩ, diễn viên Nhà hát Kịch Việt Nam đã kịp hoàn thành để ra mắt vở diễn với khán giả Thủ đô đúng vào dịp kỷ niệm Ngày Phụ nữ Việt Nam 20/10.