Tham dự Lễ công bố quyết định và đón bằng công nhận Di tích Lịch sử cấp Quốc gia Phủ thờ và Lăng mộ Diên Khánh Vương có Bộ trưởng Bộ VHTTDL Nguyễn Ngọc Thiện, lãnh đạo các Sở, ban, ngành, UBND tỉnh Thừa Thiên Huế.

Ông Nguyễn Dung – Phó Chủ tịch UBND tỉnh Thừa Thiên Huế cho biết, Diên Khánh Vương sinh năm 1799 tại thành Gia Định. Tên thật là Nguyễn Phúc Tấn (còn gọi là Nguyễn Phúc Thản), hoàng tử thứ bảy của vua Gia Long (1802 - 1820), mẹ là Chiêu Nghi Nguyễn Thị Điền (1780 - 1852).

Diên Khánh Vương được biết đến là người cương trực, đức độ, khiêm tốn, lễ tiết, tính tình hiền hậu. Năm Gia Long thứ 16 (1818), ông được phong là Diên Khánh Công khi mới 19 tuổi. Trãi qua các đời vua từ vua Minh Mạng, Thiệu Trị, Tự Đức, ông đã giúp triều đình bình ổn đất nước, gìn giữ nếp nhà được vua khen ngợi và nhiều lần ban thưởng.

Trong lĩnh vực văn hóa nghệ thuật, Diên Khánh Vương là người có tài và có đóng góp lớn. Dưới triều vua Tự Đức (1848 - 1883), ông là người mở đầu, có công sáng tác lớn, vạch đường, dẫn lối và cùng với Đào Tấn, Ngô Quý Đồng, Vũ Đình Phương… tham gia biên soạn vở trường thiên "Vạn Bửu Trình Tường". Đây là bộ tuồng đồ sộ nhất, với 108 hồi, tác phẩm nặng về tư tưởng tôn quân, lấy trung hiếu, tiết nghĩa làm đạo lý; có một số hồi quen thuộc như: Bạch Đầu Công lăn lửa, Kim Anh Tử gặp Mộc Nữ La... chủ yếu được diễn trong Cung đình Huế, văn chương được vua Tự Đức khen là kỹ thuật như thần.

Những đóng góp của Diên Khánh Vương và một số tác giả khác đã góp phần tô điểm cho nguồn thi ca xứ Huế, như mạch nguồn văn hóa chảy giữa lòng dân tộc. Ông mất năm 1854, thọ 56 tuổi và được vua Tự Đức truy phong Diên Khánh Vương, cho tên thụy là Cung Chính.

Phủ Diên Khánh Vương nguyên được lập năm 1817, tọa lạc tại làng Vân Thê (xã Thủy Thanh, thị xã Hương Thủy), đến năm Tự Đức thứ 10 (1857), vua ban sắc ban cho cải kiến lên làng Vỹ Dạ (vị trí hiện nay), công tử Diên Lệnh xây dựng và sửa chữa nhiều lần nhưng vẫn giữ kiến trúc nhà rường truyền thống đồng thời gìn giữ nhiều hiện vật quý giá.

Lăng mộ Diên Khánh Vương tọa lạc tại khu vực 5, phường An Tây, thành phố Huế. Trước đây khi ông mất (1854), việc tế điện đắp mộ, Triều Nguyễn chiếu cấp tiền để làm. Vua Tự Đức làm bài thơ để viếng. Những bài ơn dụ trước, sau và bài thơ của Vua làm được khắc vào bia, được quan ở Sử quán xét hành trạng và soạn văn bia ở trước mộ để lưu giữ.

Đến ngày 3/1/2020, Bộ VHTTDL đã có Quyết định số 19/QĐ-BVHTTDL xếp hạng Lăng mộ và Phủ thờ Diên Khánh Vương là di tích lịch sử cấp Quốc gia.

Phát biểu tại buổi lễ, Bộ trưởng Bộ VHTTDL Nguyễn Ngọc Thiện đã gửi lời chúc mừng đến tỉnh Thừa Thiên Huế cùng gia đình con cháu trong dòng tộc của ngài Diên Khánh Vương. Theo Bộ trưởng, đây là một việc làm có ý nghĩa, mang giá trị nhân văn cao cả, đáp ứng nguyện vọng của gia tộc, chính quyền và nhân dân. Đồng thời bảo tồn di sản văn hóa có nguy cơ bị phân rã của quá trình đô thị hóa.

Bộ trưởng Nguyễn Ngọc Thiện cho hay, Huế là nơi được xem là tấm gương của cả nước trong việc kết hợp giữa bảo tồn và phát huy các giá trị của các di tích, di sản. Du lịch ở Huế phát triển như hôm nay một phần cũng nhờ vào di tích, di sản. Trong thời gian tới, Bộ trưởng đề nghị quyền địa phương cùng gia tộc cần phải có kế hoạch để tiếp tục bảo vệ, bảo tồn và phát huy giá trị của phủ thờ Diên Khánh Vương. Bên cạnh đó, cũng cần phải đưa di tích này vào tour, xây dựng đây trở thành một điểm đến của Huế để khai thác phục vụ du khách./.