Phần lớn phụ nữ vùng khó khăn gắn liền cuộc sống với nương rẫy, công việc nội trợ, ít có cơ hội tham gia hoạt động kinh tế để tăng thu nhập. Tuy nhiên, từ khi các mô hình khởi nghiệp văn hóa – du lịch được triển khai rộng rãi, nhiều phụ nữ đã mạnh dạn thay đổi tư duy, tận dụng bản sắc văn hóa truyền thống để tạo ra sản phẩm, dịch vụ du lịch độc đáo. Nhờ vậy, họ không chỉ thoát nghèo mà còn trở thành nhân tố quan trọng trong phát triển cộng đồng.

Khi bản sắc trở thành cơ hội khởi nghiệp của phụ nữ

Đối với phụ nữ vùng đồng bào dân tộc thiểu số, những kỹ năng tưởng chừng chỉ phục vụ sinh hoạt gia đình – như dệt thổ cẩm, thêu trang phục, chế biến món ăn truyền thống, làm nhạc cụ, nhuộm vải bằng lá rừng – nay đã trở thành nguồn thu nhập ổn định.

Tại nhiều bản làng vùng cao phía Bắc, những chiếc khung cửi vốn bị bỏ quên đang được dựng lại. Phụ nữ Mông, Dao, Thái, Hà Nhì… ngày càng tham gia tích cực vào tổ hợp tác dệt thổ cẩm và các mô hình sản xuất hàng thủ công truyền thống. Các sản phẩm như khăn, túi, ví, áo, đồ trang trí từ thổ cẩm được bán ngay tại bản hoặc kết nối với các điểm du lịch gần đó.

Điều đặc biệt là khách du lịch rất thích tìm hiểu và mua những sản phẩm thủ công do chính phụ nữ địa phương làm ra. Họ xem đó là một phần trải nghiệm văn hóa, đồng thời là cách đóng góp trực tiếp cho cộng đồng bản địa.

Nhờ sự lan tỏa của những mô hình này, nhiều phụ nữ đã tự tin hơn, có thu nhập từ 3–7 triệu đồng/tháng, cải thiện đời sống và có điều kiện cho con đi học đầy đủ.

Tại nhiều điểm du lịch cộng đồng ở miền núi và Tây Nguyên, phụ nữ đóng vai trò “linh hồn” của mô hình: họ làm dịch vụ homestay, nấu ăn truyền thống, hướng dẫn du khách trải nghiệm văn hóa, dệt vải, đan lát, pha chế đồ uống từ thảo dược địa phương…

Ở Lào Cai, phụ nữ Tày ở bản Đêu đã thành lập nhóm du lịch cộng đồng, trong đó phụ nữ đảm nhiệm phần lớn hoạt động homestay và giới thiệu nghề dệt truyền thống.

Tại Tuyên Quang, nhiều phụ nữ Dao đỏ tham gia làm du lịch trải nghiệm tắm lá thuốc, nhuộm chàm, thêu hoa văn – thu hút du khách trong và ngoài nước.

Không chỉ cải thiện thu nhập, phụ nữ còn được rèn luyện kỹ năng giao tiếp, quản lý tài chính, làm việc nhóm và tiếp cận các công cụ quảng bá sản phẩm qua mạng xã hội.

Khơi dậy sức mạnh nội lực – phụ nữ tự tin bước ra thị trường

Một trong những yếu tố quan trọng giúp phụ nữ vùng khó khăn thay đổi là các chương trình đào tạo, tập huấn nghề do các bộ, ngành và tổ chức xã hội triển khai. Nhiều chị em lần đầu tiếp xúc với kiến thức về kinh doanh nhỏ, khởi nghiệp, xây dựng thương hiệu, chuyển đổi số – mở ra một thế giới hoàn toàn mới.

Điển hình như các lớp tập huấn kỹ năng giới thiệu sản phẩm, thiết kế mẫu mã phù hợp thị hiếu thị trường, cách bán hàng trên mạng xã hội, kỹ năng làm du lịch homestay....

Nhờ sự hỗ trợ này, nhiều phụ nữ mạnh dạn mở gian hàng online, tự chụp ảnh sản phẩm, giới thiệu trên Facebook, TikTok, Zalo. Một số chị trở thành người bán hàng giỏi trong cộng đồng, kết nối sản phẩm với các điểm du lịch, thậm chí mở rộng thị trường ra ngoài tỉnh.

Thực tế tại nhiều địa phương cho thấy, khi phụ nữ được trao cơ hội, họ không chỉ thay đổi cuộc sống gia đình mà còn góp phần quan trọng vào phát triển cộng đồng. Họ là người giữ gìn văn hóa, người truyền nghề, người làm du lịch và cũng là người thắp lên niềm tự hào dân tộc qua từng sản phẩm thủ công tinh xảo.

Khởi nghiệp văn hóa – du lịch không chỉ mang lại sinh kế, mà còn tạo ra sự thay đổi toàn diện trong nhận thức, lối sống và vị thế của phụ nữ vùng khó khăn – biến họ trở thành chủ thể của sự phát triển và là động lực mạnh mẽ của giảm nghèo bền vững.