Phê duyệt Nhiệm vụ lập Quy hoạch bảo quản, tu bổ, phục hồi Di tích khảo cổ quốc gia đặc biệt Hang xóm Trại và Mái đá làng Vành
19/11/2025 | 16:49Thủ tướng Chính phủ vừa ban hành Quyết định số 2531/QĐ-TTg phê duyệt Nhiệm vụ lập Quy hoạch bảo quản, tu bổ, phục hồi Di tích khảo cổ quốc gia đặc biệt Hang xóm Trại và Mái đá làng Vành, tỉnh Phú Thọ.
Theo Quyết định, phạm vi nghiên cứu lập quy hoạch gồm toàn bộ địa giới hành chính của 08 xã: Ngọc Sơn, Quyết Thắng, Thượng Cốc, Lạc Sơn, Đại Đồng, Yên Phú, Mường Vang và Nhân Nghĩa, tỉnh Phú Thọ, có diện tích khoảng 58.746,19ha; bao quanh không gian hình thành và phát triển "Văn hóa Hòa Bình" ở Việt Nam và Trung tâm Mường Vang xưa của người Mường.

Mái đá làng Vành nằm dưới chân núi Khụ Vành tại xã Yên Phú, Lạc Sơn, Hòa Bình (cũ), nay là tỉnh Phú Thọ. Ảnh: TTXVN
Quy mô lập quy hoạch có diện tích 7,213 ha; bao gồm: Khu vực bảo vệ các điểm di tích đã được khoanh vùng bảo vệ, Khu vực bảo vệ I và Khu vực bảo vệ II của Di tích khảo cổ quốc gia đặc biệt Hang xóm Trại và Mái đá làng Vành (Quyết định số 694/QĐ-TTg ngày 18 tháng 7 năm 2024 của Thủ tướng Chính phủ) và phần mở rộng của di tích Mái đá làng Vành. Cụ thể: Khoanh vùng bảo vệ di tích Hang xóm Trại, diện tích 1,55 ha; trong đó: diện tích Khu vực bảo vệ I là 1,34 ha và diện tích Khu vực bảo vệ II là 0,21 ha. Khoanh vùng bảo vệ di tích Mái đá làng Vành, diện tích 5,663 ha; trong đó: diện tích Khu vực bảo vệ I là 4,647 ha, diện tích Khu vực bảo vệ II là 0,512 ha và phần diện tích khoảng 0,504 ha dự kiến nghiên cứu mở rộng, bổ sung vào Khu vực bảo vệ II.
Việc lập Quy hoạch nhằm bảo quản, tu bổ, phục hồi Di tích khảo cổ quốc gia đặc biệt Hang xóm Trại và Mái đá làng Vành; giữ gìn các giá trị văn hóa đặc biệt tiêu biểu của cư dân nền "Văn hóa Hòa Bình", làm minh chứng cho các thế hệ mai sau về lịch sử phát triển của loài người. Đồng thời làm cơ sở khoa học cho việc nghiên cứu, nhận diện giá trị; cơ sở pháp lý cho công tác quản lý, lập, thẩm định, phê duyệt và triển khai các dự án thành phần về bảo tồn và phát huy giá trị di tích gắn với phát triển du lịch và văn hóa; góp phần phát triển kinh tế - xã hội, nâng cao đời sống vật chất và tinh thần của người dân địa phương.
Quy hoạch cũng giúp xác định ranh giới khoanh vùng bảo vệ di tích Hang xóm Trại và Mái đá làng Vành làm cơ sở pháp lý để quản lý di tích, xác định các khu chức năng, tổ chức không gian kiến trúc cảnh quan và bố trí hạ tầng kỹ thuật phù hợp với các giai đoạn bảo tồn và phát huy giá trị di tích. Từ đó phát huy và khai thác có hiệu quả các giá trị của di tích; đưa di tích trở thành trung tâm nghiên cứu về "Văn hóa Hòa Bình" của khu vực và thế giới, điểm đến du lịch hấp dẫn; điểm trải nghiệm, tham quan văn hóa đặc sắc, tạo nguồn thu, góp phần chuyển dịch cơ cấu kinh tế, bảo tồn di tích.
Nội dung Nhiệm vụ lập quy hoạch gồm: Xác định yêu cầu nghiên cứu, khảo sát, đánh giá hiện trạng di tích; nghiên cứu, đánh giá yếu tố kinh tế - xã hội và môi trường tự nhiên liên quan đến nội dung quy hoạch; Xác định, nhận diện đặc trưng, yếu tố gốc cấu thành di tích, các giá trị tiêu biểu của di tích làm cơ sở bảo tồn và phát huy giá trị di tích; Xác định quan điểm về bảo tồn và phát huy giá trị di tích, phát triển du lịch gắn với phòng chống thiên tai, bảo vệ môi trường, phát triển kinh tế - xã hội của địa phương. Xác định mục tiêu dài hạn, ngắn hạn của quy hoạch; Xác định các ranh giới liên quan đến khu vực quy hoạch; Đề xuất nội dung về định hướng bảo quản, tu bổ, phục hồi và phát huy giá trị di tích; tổ chức không gian kiến trúc, cảnh quan, xây dựng công trình mới; Định hướng phát huy giá trị gắn với phát triển du lịch bền vững.
Cùng với đó nâng cấp hệ thống hạ tầng kỹ thuật, nhất là hệ thống giao thông kết nối với di tích. Đề xuất các giải pháp tổ chức giao thông nội bộ khu di tích thuận lợi cho du khách tham quan. Chuẩn bị kỹ thuật, cấp nước, cấp điện, thông tin liên lạc, phòng cháy chữa cháy, thoát nước thải, thu gom xử lý chất thải rắn hợp lý, đấu nối thuận lợi với khu vực xung quanh. Định hướng phát triển hệ thống thông tin liên lạc phục vụ cho các khu chức năng của di tích.
Ngoài ra, phân tích, dự báo những tác động ảnh hưởng đến môi trường di tích; đề xuất hệ thống các tiêu chí bảo vệ môi trường để đưa ra các giải pháp quy hoạch không gian, kiến trúc và hạ tầng kỹ thuật tối ưu cho khu vực quy hoạch; các giải pháp cụ thể giảm thiểu, khắc phục tác động đến môi trường khi triển khai thực hiện quy hoạch; lập kế hoạch giám sát về môi trường, về kỹ thuật, về quản lý và quan trắc môi trường.
Quy hoạch xác định các nhóm dự án thành phần, dự án trọng điểm ưu tiên đầu tư giai đoạn đến năm 2035, tầm nhìn đến năm 2050 là các dự án có ý nghĩa bảo tồn di tích, tạo động lực phát triển kinh tế du lịch, gắn với việc bảo vệ di tích, bảo vệ môi trường sinh thái và phát triển kinh tế - xã hội của địa phương, cho khu dân cư trong khu vực quy hoạch, bao gồm: Nhóm dự án giải phóng mặt bằng và cắm mốc giới bảo vệ di tích; Nhóm dự án bảo tồn, tu bổ, phục hồi, tôn tạo các hạng mục di tích gốc và xây dựng các công trình phụ trợ phát huy giá trị di tích; Nhóm dự án thăm dò, khai quật khảo cổ; Nhóm dự án xây dựng hạ tầng kỹ thuật khu di tích; Nhóm dự án bảo tồn cảnh quan thiên nhiên và đa dạng sinh học; Nhóm dự án nghiên cứu bảo tồn và phát huy giá trị di sản văn hóa phi vật thể liên quan đến các điểm di tích và khu vực quy hoạch; Nhóm dự án phát huy giá trị di tích gắn với phát triển du lịch bền vững; Nhóm dự án về đào tạo, nâng cao nguồn nhân lực quản lý đáp ứng nhiệm vụ bảo tồn và phát huy giá trị di tích; Nhóm dự án về tuyên truyền ý nghĩa, giá trị của di tích; xây dựng nếp sống văn minh tại di tích./.












