Sau khi thực hiện việc sáp nhập, xã Pha Long, tỉnh Lào Cai hiện có tổng cộng 949 hộ nghèo và 993 hộ cận nghèo, chiếm tỷ lệ cao so với mặt bằng chung của tỉnh. 

Những con số này phản ánh rõ thực trạng khó khăn trong phát triển kinh tế và chuyển đổi tư duy sản xuất của người dân địa phương, đặc biệt là trong việc lựa chọn giống cây trồng phù hợp với điều kiện khí hậu và thổ nhưỡng đặc thù nơi đây.

Pha Long là xã vùng cao, địa hình chủ yếu là đồi núi, khí hậu mát mẻ quanh năm. Đặc điểm tự nhiên này mang lại nhiều tiềm năng nhưng cũng không ít thách thức cho phát triển nông nghiệp. Các loại cây trồng ngắn ngày hoặc những giống cây lương thực truyền thống khó phát triển ổn định, năng suất thấp, không tạo được nguồn thu bền vững cho người dân. 

Chính vì vậy, việc tìm ra một loại cây phù hợp, vừa tận dụng được lợi thế tự nhiên, vừa mang lại giá trị kinh tế cao là bài toán mà chính quyền xã luôn trăn trở.

Trước thực tế đó, việc lựa chọn cây chè để phát triển vùng nguyên liệu, nằm trong Chương trình mục tiêu quốc gia phát triển kinh tế - xã hội vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi giai đoạn 2021 - 2030, giai đoạn I: từ năm 2021 đến năm 2025, được xem là một hướng đi đúng đắn, phù hợp với điều kiện khí hậu – thổ nhưỡng của địa phương. 

Cây chè không chỉ thích nghi tốt với khí hậu mát mẻ của vùng cao Pha Long, mà còn có tiềm năng phát triển bền vững, tạo sinh kế ổn định cho người dân, gắn với mục tiêu giảm nghèo lâu dài.

Đến nay, trên địa bàn xã đã có hơn 500 hộ dân tham gia trồng chè, với tổng diện tích đạt 289 ha. Đây là nền tảng quan trọng để hình thành vùng nguyên liệu tập trung, có quy mô đủ lớn, tạo điều kiện thuận lợi cho việc liên kết với các đơn vị thu mua, chế biến, hướng tới xây dựng chuỗi giá trị sản phẩm chè mang thương hiệu riêng của địa phương.

Trăn trở với câu hỏi: "Làm sao để bà con thoát nghèo một cách bền vững?", ông Phạm Tất Minh – Chủ tịch UBND xã Pha Long nhận định, để giảm nghèo thực chất, điều cốt lõi là người dân phải có việc làm ổn định, thu nhập lâu dài. Chính vì vậy, phát triển cây chè được xác định là hướng đi chiến lược, vừa phù hợp với điều kiện tự nhiên, vừa đáp ứng được nhu cầu sinh kế của người dân.

Chủ tịch UBND xã Pha Long thường xuyên xuống cơ sở, nắm bắt tình hình sản xuất, động viên bà con yên tâm gắn bó với cây chè. 

"Ở đâu có chè, ở đó có thu nhập; công trồng là công bỏ, công làm cỏ mới là công ăn", ông Chủ tịch UBND xã Pha Long Phạm Tất Minh khẳng định.

Để đảm bảo đầu ra ổn định cho sản phẩm, UBND xã đã chủ động làm việc với Hợp tác xã chè Mường Khương, ký kết thỏa thuận bao tiêu toàn bộ sản phẩm chè búp tươi của người dân. Bên cạnh đó, xã chỉ đạo cán bộ khuyến nông thường xuyên bám sát địa bàn, hướng dẫn kỹ thuật trồng, chăm sóc, đốn tỉa, thu hái đúng quy trình, đảm bảo chất lượng nguyên liệu đạt tiêu chuẩn thu mua.

Một yếu tố quan trọng khác giúp người dân yên tâm gắn bó với cây chè là chính quyền xã đã làm việc với đơn vị thu mua, thống nhất mức giá thu mua tối thiểu 6.500 đồng/kg đối với chè đạt yêu cầu về chất lượng, áp dụng cố định vào chiều chủ nhật hàng tuần. Chính sách này không chỉ bảo đảm quyền lợi cho người trồng chè mà còn góp phần ổn định thị trường, hạn chế tình trạng thương lái ép giá.

Nhờ định hướng đúng và sự chỉ đạo quyết liệt của chính quyền địa phương, người dân Pha Long dần nhận thấy hiệu quả kinh tế rõ rệt từ cây chè. Nếu như trước đây, thu nhập của nhiều hộ chỉ trông chờ vào nông sản ngắn ngày bấp bênh theo mùa vụ, thì nay, mỗi sào chè cho thu hoạch đều đặn giúp bà con có nguồn thu ổn định quanh năm. Nhiều hộ đã có thể trang trải chi phí sinh hoạt, đầu tư tái sản xuất, thậm chí có tích lũy, vươn lên thoát nghèo bền vững.

Cây chè không chỉ giúp cải thiện đời sống kinh tế mà còn từng bước thay đổi tư duy sản xuất của người dân. Thay vì canh tác nhỏ lẻ, manh mún, bà con đã bắt đầu liên kết theo nhóm, hợp tác trong khâu thu hái và tiêu thụ sản phẩm. Một số hộ còn mạnh dạn đầu tư cải tạo giống, áp dụng mô hình trồng chè hữu cơ, nâng cao chất lượng và giá trị sản phẩm.

Thời gian tới Pha Long sẽ tiếp tục đẩy mạnh phát triển cây chè theo hướng sản xuất hàng hóa gắn với tái cơ cấu nông nghiệp. Xã sẽ phối hợp với các đơn vị chuyên môn và doanh nghiệp để mở rộng diện tích trồng chè, nhân rộng các mô hình canh tác hiệu quả, đồng thời tăng cường công tác đào tạo, tập huấn cho nông dân về kỹ thuật sản xuất, sơ chế, bảo quản chè nhằm nâng cao giá trị sản phẩm.

Phát triển cây chè, với sự đồng hành của chính quyền và nỗ lực của người dân đang mở ra hướng đi mới cho Pha Long trong hành trình giảm nghèo bền vững. Từ những đồi chè xanh mướt, một niềm hy vọng mới đang nảy nở, hứa hẹn sẽ mang lại diện mạo kinh tế - xã hội khởi sắc cho vùng đất vùng cao này trong tương lai không xa.