Nỗ lực bảo tồn, phát huy giá trị văn hóa truyền thống tốt đẹp của các dân tộc thiểu số gắn với phát triển du lịch
15/09/2025 | 09:51Dự án 6 "Bảo tồn, phát huy giá trị văn hóa truyền thống tốt đẹp của các dân tộc thiểu số gắn với phát triển du lịch" thuộc Chương trình mục tiêu quốc gia phát triển kinh tế - xã hội vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi giai đoạn 2021 – 2025 đang được triển khai tích cực và hiệu quả, từng bước nâng cao đời sống vật chất, tinh thần cho người dân, góp phần ổn định xã hội, tạo động lực phát triển bền vững.
Giai đoạn 2021 – 2025, Dự án 6 đã được Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch đẩy mạnh triển khai. Bộ đã phối hợp với các Ban, Bộ, ngành Trung ương để thực hiện có hiệu quả công tác văn hóa vùng đồng bào dân tộc thiểu số nói chung và công tác bảo tồn các giá trị văn hóa truyền thống nói riêng.

Nhiều lễ hội truyền thống tiêu biểu các dân tộc thiểu số được bảo tồn. (Ảnh: Vĩnh Quý)
Tại cấp trung ương, Bộ đã tổ chức bảo tồn 15 lễ hội truyền thống tiêu biểu các dân tộc thiểu số; Tổ chức xây dựng 36 mô hình bảo tồn văn hóa truyền thống các dân tộc thiểu số, trong đó có 04 mô hình trải nghiệm, tìm hiểu văn hóa đặc thù các dân tộc thiểu số; 07 mô hình bảo tồn, phát huy phi vật thể các dân tộc thiểu số; 14 mô hình xây dựng đời sống văn hóa các dân tộc thiểu số; 11 mô hình di sản kết nối gắn với các hành trình du lịch di sản để phát triển cộng đồng các dân tộc thiểu số có di sản tương đồng; Hỗ trợ trang thiết bị hoạt động cho 31 nhà văn hóa - khu thể thao thôn vùng đồng bào dân tộc thiểu số của 06 tỉnh khu vực miền núi phía Bắc; Tổ chức 07 chương trình khôi phục, bảo tồn và phát triển bản sắc văn hóa truyền thống của các dân tộc thiểu số có dân số ít người.
Các cơ quan, đơn vị thuộc Bộ đã tổ chức trên 40 lớp tập huấn, bồi dưỡng chuyên môn, nghiệp vụ, truyền dạy văn hóa phi vật thể; tập huấn, phổ biến giáo dục pháp luật về công tác xây dựng, thực hiện hương ước, quy ước vùng đồng bào dân tộc thiểu số; lớp tập huấn, bồi dưỡng chuyên môn nghiệp vụ du lịch, lớp bồi dưỡng kỹ năng phục vụ khách du lịch; tập huấn về công tác quản lý, vận hành nhà văn hóa, thiết chế văn hóa vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi. Tổ chức 29 chương trình hỗ trợ nghiên cứu, phục hồi, bảo tồn, phát huy giá trị văn hóa phi vật thể các dân tộc thiểu số có nguy cơ mai một. Tổ chức 08 Ngày hội, Liên hoan về các loại hình văn hóa, nghệ thuật truyền thống của đồng bào dân tộc thiểu số theo khu vực và toàn quốc, theo từng dân tộc, loại hình nghệ thuật theo Đề án "Tổ chức định kỳ Ngày hội, giao lưu, liên hoan văn hóa, thể thao và du lịch vùng đồng bào các dân tộc thiểu số theo khu vực và toàn quốc giai đoạn 2021 - 2030". Cùng với đó, các đơn vị đã triển khai hỗ trợ thiết lập 150 tủ sách cộng đồng cho các xã vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi thuộc 16 tỉnh; Hỗ trợ đầu tư xây dựng 05 mô hình bảo tàng sinh thái nhằm bảo tàng hóa di sản văn hóa phi vật thể trong cộng đồng các dân tộc thiểu số, hướng tới phát triển cộng đồng và phát triển du lịch tại các địa phương.

Triển khai hỗ trợ thiết lập tủ sách cộng đồng cho các xã vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi.
Các địa phương trên toàn quốc cũng đã chủ động triển khai thực hiện dự án với cách làm phù hợp với đặc thù của từng vùng, từng dân tộc theo từng giai đoạn. Nhiều mô hình nhà sinh hoạt văn hóa cộng đồng của đồng bào các dân tộc thiểu số đã trở thành điểm tham quan hấp dẫn đối với du khách, như: Mô hình nhà rông của đồng bào các dân tộc vùng Tây Nguyên; nhà sàn của người Tày, Thái, Mường vùng núi phía Bắc...
Nhiều điểm đến du lịch tiêu biểu vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi đã được hỗ trợ kinh phí để cải tạo, nâng cấp. Các làng, bản văn hóa truyền thống tiêu biểu của các dân tộc thiểu số được hỗ trợ đầu tư xây dựng, góp phần bảo tồn bản sắc văn hóa truyền thống, hình thành mô hình khai thác, phát huy tiềm năng từ văn hóa truyền thống của các dân tộc. Từ đó nhân rộng, phát triển để xây dựng các bản văn hóa - du lịch, điểm văn hóa - du lịch, tạo đà chuyển dịch cơ cấu kinh tế tại các địa phương.
Trên 3.000 Nhà văn hóa - khu thể thao tại các thôn, bản vùng dân tộc thiểu số và miền núi được hỗ trợ xây dựng mới hoặc cải tạo (đối với nhà văn hóa đã xuống cấp); qua đó, góp phần quan trọng trong việc xây dựng đời sống văn hóa ở cơ sở, là nơi sinh hoạt văn hóa, văn nghệ, thể dục - thể thao, vui chơi giải trí, nâng cao đời sống tinh thần cho nhân dân vùng dân tộc thiểu số và miền núi. Trên 100 lễ hội truyền thống tại các địa phương được bảo tồn, phục dựng, phát huy để khai thác, xây dựng sản phẩm phục vụ phát triển du lịch, trong đó có những lễ hội đặc sắc, tiêu biểu đã được Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch đưa vào Danh mục di sản văn hóa phi vật thể quốc gia.
Nhiều câu lạc bộ sinh hoạt văn hóa dân gian và đội văn nghệ truyền thống tại các thôn, bản vùng đồng bào dân tộc thiểu số đã được hỗ trợ thành lập, duy trì hoạt động hiệu quả với sự tham gia của đông đảo nghệ nhân, già làng, trưởng bản, người có uy tín và đồng bào dân tộc thiểu số.
Mục tiêu "80% thôn có nhà sinh hoạt cộng đồng; 50% thôn có đội văn hóa, văn nghệ (câu lạc bộ) truyền thống hoạt động thường xuyên, có chất lượng" đặt ra tại Nghị quyết số 88/2019/QH14 ngày 18/11/2019 của Quốc hội đã đạt, trong đó tính đến cuối giai đoạn I, 93,8% thôn có nhà sinh hoạt cộng đồng; 66,1% thôn có đội văn hóa, văn nghệ (câu lạc bộ) truyền thống hoạt động thường xuyên, có chất lượng (theo khảo sát, đánh giá của Bộ Dân tộc và Tôn giáo). Nhìn chung, từ nguồn kinh phí hỗ trợ của Chương trình mục tiêu quốc gia phát triển kinh tế - xã hội vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi thực hiện Dự án 6, công tác bảo tồn và phát huy giá trị văn hóa truyền thống của đồng bào dân tộc thiểu số trên địa bàn các tỉnh có nhiều chuyển biến tích cực, thiết thực và hiệu quả.

(Ảnh minh họa: Vĩnh Quý)
Những kết quả đạt được từ Dự án 6 đã góp phần tích cực tạo nên những thành tựu trong phát triển kinh tế - xã hội; đồng thời làm phong phú thêm đời sống tinh thần đồng bào các dân tộc, tạo động lực mạnh mẽ cho sự phát triển chung của địa phương và đất nước.
Nhiều địa phương đã có sự vươn mình mạnh mẽ, trở thành điểm đến du lịch đặc sắc được nhiều du khách lựa chọn. Cũng từ đó, người dân đã có thêm thu nhập và việc làm ổn định, góp phần bảo tồn và phát huy các giá trị văn hóa gắn liền với phát triển kinh tế, giảm nghèo bền vững, đồng thời xây dựng nông thôn mới, xóa bỏ phong tục tập quán lạc hậu, xây dựng đời sống văn hóa làng bản./.