Bác Ái là huyện miền núi Ninh Thuận, cách trung tâm TP Phan Rang - Tháp Chàm khoảng 70 km theo hướng Tây Bắc, nơi có Vườn quốc gia Phước Bình nổi tiếng, khung cảnh thiên nhiên kỳ thú, là điểm đến lý tưởng cho những ai yêu thích du lịch sinh thái, du lịch cộng đồng.

Địa phương đã và đang tập trung đẩy mạnh phát triển du lịch sinh thái, cũng như tạo lập sinh kế cho người dân bản địa (đồng bào Raglai và Churu) thông qua việc tham gia hướng dẫn các tour du lịch sinh thái - văn hóa - lịch sử, trải nghiệm văn hóa để nâng cao đời sống kinh tế của đồng bào Raglai. Trong đó, mô hình du lịch cộng đồng đã bắt đầu “nở rộ” tại xã Phước Bình, và một số địa phương trong huyện.

Điểm nhấn của mô hình du lịch này là du khách sẽ có dịp trải nghiệm vườn bưởi da xanh, thưởng thức các tiết mục văn hóa văn nghệ đậm đà bản sắc dân tộc Raglai…và đặc biệt được thưởng thức các món rau rừng, ngủ trong nhà sàn của người Raglay.

Dẫn khách tham quan vườn bưởi da xanh mát rượi vào những ngày cuối tuần, ông Katơ Quỳnh, ở thôn Hành Rạc 2 cho biết, người Raglai Phước Bình bây giờ phải học làm hướng dẫn viên, phải biết làm du lịch để phù hợp với xu thế.

Theo ông Katơ Quỳnh, hơn 3 năm trước ông và nhiều người dân nơi đây không biết du lịch cộng đồng là gì, chỉ quanh năm chăm sóc cây trồng đến tháng thu hoạch rồi bán cho thương lái nhưng nay mọi thứ đã khác xưa.

Tận dụng vườn cây ăn quả và khí hậu mát mẻ quanh năm, ông Katơ  Quỳnh đã xây dựng nhà sàn, trồng xen canh giữa vườn bưởi da xanh bằng các giống cây khác như chôm chôm, sầu riêng…để đa dạng hóa vườn cây ăn trái nhằm phục vụ du lịch.

“Trái cây giờ đây không chỉ bán cho thương lái mà còn phục vụ nhu cầu “hái tận tay, ăn tận góc” cho khách du lịch. Ngoài ra, nếu du khách có nhu cầu thì gia đình cũng sẽ phục vụ tận nơi những món ăn truyền thống, rau rừng, heo đen… và chuẩn bị nhà sàn để du khách trải nghiệm qua đêm”, ông Quỳnh vui vẻ giới thiệu.

Nhận thấy hiệu quả mang lại từ mô hình của ông Katơ Quỳnh, phong trào trồng cây ăn trái kết hợp du lịch cộng đồng được nhiều hộ đồng bào Raglai ở xã Phước Bình bắt đầu nở rộ. Tính đến nay đã có hơn 30 hộ đầu tư gần 50 nhà sàn, gắn với vườn cây ăn trái để làm du lịch. Ba đội văn nghệ dân gian ở các thôn Bố Lang, Hành Rạc  1 và 2, thôn Bạc Rây 2 (xã Phước Bình) thường xuyên biểu diễn phục vụ du khách.

Địa phương cũng đã chủ động phối hợp với Sở VHTTDL, Trung tâm Thông tin xúc tiến du lịch, Vườn quốc gia Phước Bình xây dựng một số Tour tuyến để giới thiệu đến đến du khách.

Anh Nguyễn Khánh Bảo, Giám đốc Trung tâm giáo dục và dịch vụ môi trường rừng, Vườn quốc gia Phước Bình cho biết, đơn vị đã phối hợp chặt chẽ để xây dựng các tour cũng như kế hoạch tổ chức cho du khách đến tham quan làng văn hóa homestay, du lịch cộng đồng ở xã Phước Bình.

“Thông qua nhiều kênh như mạng xã hội thì đơn vị cũng đã và đang tích cực kết nối quảng bá du lịch Phước Bình nói chung và du lịch cộng đồng xã Phước Bình nói riêng đến với du khách”, anh Bảo thông tin.

Nhân rộng mô hình du lịch cộng đồng

Bà Vương Thị Nguyệt Ánh đến từ Sóc Trăng ấn tượng với cảnh đẹp thiên nhiên và khí trời trong lành, mát rượi ở nơi đây và cho biết: Đây là lần đầu tiên tham gia tour du lịch khám phá ở rừng sâu và hít thở không khí trong lành ở vườn Quốc gia Phước Bình, tôi cảm thấy bản thân mình như trẻ lại, thấy rất vui, rất hấp dẫn và có dịp  sẽ trở lại nơi đây nhiều lần nữa.

Là người đã từng đi nhiều nơi ở Việt Nam và một số nước trên thế giới nhưng ông Phạm Tuấn Kiệt, Việt kiều Mỹ rất ấn tượng khi đến Ninh Thuận nói chung và ở Phước Bình nói riêng. “Nơi đây có nhiều thắng cảnh đẹp và đặc biệt là rất hoang sơ, đó là một trong những điều mà du lịch thế giới rất thích”, ông Kiệt cho hay.

Với quần thể thiên nhiên kỳ thú, Vườn quốc gia Phước Bình đã định hướng một số tuyến du lịch để du khách tham gia như tuyến du lịch đi bộ dã ngoại suối Gia Nhông đưa du khách tìm về thượng nguồn các con suối. Dọc tuyến, du khách sẽ có dịp quan sát một số loài linh trưởng, bướm và tìm hiểu nhiều cây thuốc quý, đặc biệt là sa nhân và phong lan.

Anh Nguyễn Khánh Bảo cho biết, Phước Bình được nhiều du khách gọi vui là Đà Lạt 2 bởi khí hậu dịu mát quanh năm, đặc biệt là nơi đây còn có sương mù vào những tháng cuối năm nên khung cảnh rất nên thơ. “Đến với vườn Quốc gia Phước Bình du khách sẽ được tham quan khám phá rừng, được giới thiệu về các loài cây, các bài thuốc dân gian cũng như tìm hiểu về văn hóa, lịch sử và cuộc sống của dân tộc Raglay xưa và nay”, anh Bảo thông tin.

Ông Nguyễn Công Vân, Giám đốc Vườn Quốc gia Phước Bình cho biết, cùng với viết phát huy những điểm nhấn đặc biệt là vẻ đẹp của rừng núi hoang sơ với 3 hình thái rừng lá rộng, Vườn Quốc gia Phước Bình còn có hệ thống sông ngòi, thác nước đẹp mê lòng người và đặc biệt là có đàn bò tót lai có một không hai trên cả nước.

“Sắp tới Vườn sẽ phối hợp trưng bày các sản phẩm lưu niệm là sản phẩm đặc thù của người dân địa phương, qua đó góp phần giới thiệu hình ảnh con người và tiềm năng du lịch của Vườn Quốc gia Phước Bình đến du khách trong và ngoài nước. Phấn đấu đón trên 10.000 lượt du khách đến tham quan, học tập…Từ đó, nâng doanh thu từ các hoạt động du lịch tại Vườn lên trên 200 triệu đồng trong năm 2023”, ông Vân cho hay.

Được biết, trong ba năm triển khai Đề án phát triển du lịch cộng đồng trên địa bàn xã Phước Bình giai đoạn 2019-2022, mỗi năm huyện Bác Ái đón từ 7.000-10.000 lượt khách tham quan (riêng xã Phước Bình đón từ 5.000 – 7.000 lượt) thu nhập xã hội từ hoạt động du lịch tăng trưởng bình quân 10%/năm.

Để giúp địa phương tiếp tục triển khai hiệu quả Đề án phát triển du lịch cộng đồng tại huyện Bác Ái, UBND tỉnh Ninh Thuận đã phê duyệt đề án mở rộng về quy mô, địa điểm để triển khai mô hình phát triển du lịch cộng đồng trên địa bàn toàn xã Phước Bình và kéo dài chương trình hỗ trợ phát triển du lịch cộng đồng tại xã đến năm 2025

Bên cạnh đó, tỉnh Ninh Thuận hỗ trợ đào tạo nguồn nhân lực du lịch tại địa phương; tập huấn tại chỗ cho nhân dân biết cách làm du lịch cộng đồng; đồng thời hỗ trợ hộ dân đồng bào Raglai và Churu tham quan, học tập các mô hình du lịch cộng đồng trong và ngoài tỉnh để góp phần bảo tồn các giá trị văn hóa, gắn với nâng cao thu nhập cho đồng bào các dân tộc tại địa phương./.