Đây sẽ là cơ hội cho ngành du lịch phục hồi và phát triển mạnh trong tương lai. Tuy nhiên, với xu hướng "mở cửa" để đẩy mạnh phát triển du lịch tất yếu dẫn đến nhiều hệ lụy về an ninh, xã hội và môi trường đòi hỏi phải có giải pháp để bảo đảm an toàn trên lĩnh vực du lịch trong tình hình mới.

Tăng cường quản lý Nhà nước

Trong những năm qua, ngành Du lịch tỉnh Ninh Bình đã có bước phát triển mạnh mẽ, du lịch từng bước trở thành ngành kinh tế quan trọng, góp phần chuyển dịch cơ cấu kinh tế, giải quyết việc làm cho người lao động, cải thiện đời sống nhân dân. Trong đó, công tác bảo vệ an ninh quốc gia, bảo đảm trật tự an toàn xã hội đã tạo môi trường ổn định, góp phần quan trọng trong phát triển kinh tế, xã hội của địa phương và triển khai có hiệu quả các chủ trương, chính sách về phát triển du lịch.

UBND tỉnh đã ban hành nhiều văn bản quy phạm pháp luật làm căn cứ pháp lý quan trọng để bảo vệ, khai thác có hiệu quả, hợp lý các tài nguyên du lịch. Đồng thời, với sự phối hợp chặt chẽ giữa ngành Du lịch - Công an với các sở, ngành, chính quyền địa phương và đơn vị quản lý khu, điểm du lịch, công tác đảm bảo an ninh trật tự, vệ sinh môi trường tại các khu, điểm du lịch cũng được quan tâm chỉ đạo và thực hiện tốt. Các đơn vị đã huy động phương tiện, nhân lực, các điều kiện cần thiết để đón tiếp và phục vụ khách du lịch, nhất là các ngày Lễ, Tết đảm bảo an toàn, cơ bản không để xảy ra tình trạng mất an ninh trật tự, vệ sinh môi trường.

Từ năm 2015, Sở Du lịch đã xây dựng và vận hành Trạm hỗ trợ khách du lịch tại chùa Bái Đính, Khu du lịch sinh thái Tràng An, Khu du lịch Tam Cốc - Bích Động, đến nay đã hỗ trợ, thông tin cho hàng nghìn du khách đến tham quan sử dụng dịch vụ du lịch Ninh Bình. Công tác thanh tra, kiểm tra việc thực hiện các quy định của Nhà nước trong hoạt động kinh doanh du lịch được Sở Du lịch chủ trì phối hợp với các sở, ngành liên quan triển khai thực hiện nghiêm túc. Công tác vệ sinh môi trường được đảm bảo, nhất là hệ thống nhà vệ sinh công cộng được tỉnh và các doanh nghiệp quan tâm đầu tư đảm bảo nhà vệ sinh đạt chuẩn được Tổng cục Du lịch đánh giá là một trong những địa phương có hệ thống nhà vệ sinh công cộng tốt nhất trong cả nước.

Để tạo điều kiện thuận lợi cho các doanh nghiệp trong việc khai báo tạm trú cho khách du lịch cũng như phòng ngừa, đấu tranh với các loại tội phạm lợi dụng du lịch để hoạt động chống phá, từ năm 2010 Công an tỉnh đã triển khai đề án "Khai báo tạm trú, lưu trú cho người nước ngoài, người Việt Nam trên mạng Internet". Đến nay, đã có 650/689 (đạt 94%) cơ sở lưu trú trên địa bàn tỉnh thực hiện khai báo tạm trú qua mạng Internet.

Thực hiện mục tiêu kép, vừa chống dịch vừa phát triển kinh tế, tỉnh đã chỉ đạo các ngành, địa phương, các cơ sở dịch vụ du lịch, khu, điểm du lịch thực hiện nghiêm các biện pháp phòng, chống dịch theo quy định của Nhà nước, đảm bảo an toàn cho người lao động và khách du lịch. Vận động 12 khách sạn đăng ký tham gia làm nơi cách ly phòng, chống dịch COVID-19, trong đó 4 khách sạn được Ban Chỉ đạo phòng, chống dịch COVID-19 tỉnh ban hành quyết định thành lập cơ sở cách ly do người nhập cảnh cách ly tự chi trả. Đến nay đã tổ chức cách ly cho gần 250 lao động bậc cao, chuyên gia, nhà quản lý, đầu tư, người nước ngoài về làm việc tại Ninh Bình.

Tuy nhiên, bên cạnh những kết quả đã đạt được, vẫn còn một số hạn chế cần khắc phục như: một số cơ sở kinh doanh dịch vụ lưu trú du lịch, doanh nghiệp kinh doanh dịch vụ lữ hành chưa đầy đủ thủ tục pháp lý nhưng vẫn hoạt động. Vẫn có hiện tượng khách du lịch nước ngoài lợi dụng du lịch vào địa bàn cư trú và có hoạt động sai mục đích nhập cảnh. Các vấn đề bảo đảm an ninh trật tự, an toàn giao thông, vệ sinh an toàn thực phẩm tại các khu, điểm du lịch trong tỉnh còn tiềm ẩn phức tạp.

Ngoài ra, theo quy định về quản lý di sản trên địa bàn tỉnh, vẫn còn  một số dự án đầu tư xây dựng trong lĩnh vực du lịch vi phạm các quy định về quản lý đất đai và trật tự xây dựng. Các địa phương cũng chưa có các giải pháp phù hợp để giải quyết những vấn đề liên quan đến sinh kế, phong tục, tập quán, lợi ích của cộng đồng dân cư trong khu vực, còn phát sinh những vụ việc liên quan đến ANTT, có nguy cơ tác động tiêu cực đến môi trường cảnh quan và thế trận quốc phòng, an ninh.

Sự phối hợp giữa các cấp, các ngành, chính quyền địa phương và doanh nghiệp trong việc thực hiện các mục tiêu, nhiệm vụ, giải pháp phát triển du lịch  chưa đồng bộ, thiếu chặt chẽ. Công tác thanh tra, kiểm tra, xử lý vi phạm trong lĩnh vực du lịch chưa quyết liệt, triệt để.

Đảm bảo an toàn trong tình hình mới

Dịch COVID-19 vẫn đang diễn biến phức tạp trong và ngoài nước, ảnh hưởng không nhỏ đến các lĩnh vực kinh tế - xã hội. Tuy nhiên, với việc kiểm soát tốt dịch bệnh trong thời gian qua, Ninh Bình đã duy trì được hình ảnh điểm đến an toàn, trách nhiệm. Tiếp tục được các tạp chí hàng đầu thế giới bình chọn là điểm đến an toàn, hấp dẫn của Việt Nam. Để thực hiện tốt "mục tiêu kép" vừa đảm bảo an toàn, nâng cao sức khỏe nhân dân, vừa đảm bảo phát triển kinh tế - xã hội, UBND tỉnh chỉ đạo cho phép hoạt động trở lại từ 0 giờ ngày 3/7/2021 đối với một số loại hình kinh doanh, dịch vụ, trong đó có các khu, điểm du lịch, các di tích trên địa bàn tỉnh được đón, phục vụ khách trong tỉnh.

Đây sẽ là cơ hội cho ngành du lịch phục hồi và phát triển mạnh trong tương lai. Tuy nhiên, với xu hướng mở cửa, thu hút đầu tư, đơn giản hóa thủ tục xuất, nhập cảnh để phát triển du lịch được đẩy mạnh, tất yếu sẽ dẫn đến nhiều hệ lụy về an ninh, xã hội và môi trường; đồng thời, đây cũng là điều kiện thuận lợi để các thế lực thù địch, các loại tội phạm có thể lợi dụng để tiến hành các hoạt động xâm phạm an ninh quốc gia, trật tự an toàn xã hội.

Để bảo đảm trật tự an toàn xã hội trên lĩnh vực du lịch trong tình hình mới, UBND tỉnh đã ban hành Kế hoạch thực hiện Chỉ thị số 10/CT-TTg ngày 31/3/2021 của Thủ tướng Chính phủ về công tác bảo vệ an ninh quốc gia, bảo đảm trật tự an toàn xã hội trên lĩnh vực du lịch trong tình hình mới. Theo đó, các cấp ủy, chính quyền các cấp và các cơ quan, đơn vị trên địa bàn tỉnh cần xác định, công tác bảo vệ an ninh quốc gia, giữ gìn trật tự an toàn xã hội để phục vụ phát triển du lịch là nhiệm vụ quan trọng, vừa mang tính thường xuyên, liên tục, vừa mang tính lâu dài. Đồng thời, triển khai đồng bộ các biện pháp giữ vững sự ổn định về an ninh chính trị, duy trì trật tự, an toàn xã hội trên địa bàn tỉnh, tạo điều kiện thuận lợi thúc đẩy phát triển ngành du lịch trở thành nền kinh tế mũi nhọn của tỉnh.

Ngành du lịch chủ động nắm chắc tình hình, tham mưu cho cấp ủy, chính quyền các cấp chỉ đạo các giải pháp phát triển du lịch, gắn kết chặt chẽ giữa phát triển du lịch với bảo đảm an ninh quốc gia, giữ gìn trật tự an toàn xã hội. Cùng với đó, thực hiện nghiêm chính sách, pháp luật trên lĩnh vực du lịch theo hướng vừa tạo điều kiện thông thoáng, thuận lợi thu hút đầu tư và khách nước ngoài vào địa bàn, vừa bảo đảm không để các thế lực thù địch, phản động và các loại tội phạm lợi dụng du lịch hoạt động xâm phạm an ninh quốc gia, trật tự an toàn xã hội. Kịp thời phát hiện, giải quyết, khắc phục những hạn chế, thiếu sót và xử lý nghiêm sai phạm gây cản trở sự phát triển của ngành Du lịch. Tăng cường hợp tác quốc tế, trao đổi kinh nghiệm trong công tác quản lý hoạt động du lịch.

UBND tỉnh cũng chỉ đạo các cấp, các ngành làm tốt công tác tuyên truyền, giáo dục nâng cao ý thức, trách nhiệm bảo vệ an ninh quốc gia, bảo đảm trật tự an toàn xã hội đối với các cá nhân, tổ chức hoạt động trên lĩnh vực du lịch và với cán bộ trực tiếp làm công tác quản lý nhà nước về du lịch. Chủ động đề ra các phương án, giải pháp phòng ngừa, ứng phó với các thách thức về an ninh phi truyền thống, tạo điều kiện cho du lịch phục hồi và phát triển, thực sự trở thành ngành kinh tế mũi nhọn.