Trong khuôn khổ Hội nghị Tổng kết công tác VHTTDL năm 2022, phương hướng, nhiệm vụ trọng tâm năm 2023, Bộ VHTTDL đã có báo cáo tổng kết 01 năm Triển khai thực hiện Kết luận của Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng tại Hội nghị Văn hóa toàn quốc.

Chuyển biến từ nhận thức đến hành động

Theo đó, tại Hội nghị Văn hóa toàn quốc diễn ra ngày 24/11/2021, việc xây dựng, giữ gìn, chấn hưng và phát triển văn hóa dân tộc được Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng nêu ra với 6 nhiệm vụ và 4 nhóm giải pháp cụ thể. Có thể nói, sự phát triển của văn hoá, đang ngày càng nhận được sự quan tâm và chú trọng đầu tư của Đảng, Nhà nước và toàn xã hội như Tổng Bí thư đã phát biểu: "Chúng ta cùng nhau nhận thức sâu sắc hơn, đầy đủ hơn và toàn diện hơn về vai trò, vị trí đặc biệt quan trọng của văn hóa trong sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc, cũng như trong việc thực hiện khát vọng phát triển đất nước phồn vinh, hạnh phúc, xứng tầm với sự nghiệp đổi mới và truyền thống lịch sử vẻ vang ngàn năm văn hiến của dân tộc".

Hội nghị văn hóa toàn quốc đánh dấu sự chuyển biến rõ rệt về nhận thức và hành động của Đảng, Nhà nước và toàn xã hội về vai trò và tầm quan trọng của văn hóa trong đời sống kinh tế - xã hội.

Ngay sau Hội nghị Văn hóa toàn quốc triển khai thực hiện Nghị quyết Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XIII của Đảng vào tháng 11 năm 2021, Lãnh đạo Bộ VHTTDL và Đảng ủy Bộ đã ban hành văn bản chỉ đạo các cấp ủy đảng, thủ trưởng các cơ quan, đơn vị thuộc Bộ thông qua sinh hoạt chi bộ, hội nghị sinh hoạt tập thể nghiêm túc tuyên truyền, quán triệt đến cán bộ, đảng viên, công chức, viên chức và người lao động về toàn văn nội dung Kết luận của Tổng Bí thư tại Hội nghị Văn hóa toàn quốc, đặc biệt là phổ biến đầy đủ 6 nhiệm vụ, 4 giải pháp và quan điểm "Văn hóa phải được đặt ngang hàng với kinh tế, chính trị, xã hội". Chỉ đạo Ban Thường vụ Công đoàn Bộ, Đoàn Thanh niên Bộ và Hội Cựu chiến binh cơ quan Bộ thực hiện việc tuyên tuyền, quán triệt nội dung Kết luận của Đồng chí Tổng Bí thư tại Hội nghị Văn hóa toàn quốc.

Tại các địa phương, công tác quán triệt, triển khai kết luận của Tổng Bí thư cũng được các Ban Thường vụ Tỉnh/Thành uỷ, Ủy ban nhân dân tỉnh/thành phố chỉ đạo, tổ chức quán triệt, phổ biến đầy đủ, đồng thời chỉ đạo ngành văn hóa có kế hoạch triển khai sâu rộng các nhiệm vụ đặt ra theo Kết luận của Tổng bí thư, phù hợp với tình hình địa phương.

Việc xây dựng văn bản chỉ đạo, kế hoạch, chương trình triển khai thực hiện Nhằm triển khai hiệu quả Kết luận của Tổng Bí thư, Bộ đã ban hành Kế hoạch hành động thực hiện Kết luận của Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng tại Hội nghị Văn hóa toàn quốc và Chiến lược phát triển văn hóa đến năm 2030 (Quyết định số 3117/QD-BVHTTDL ngày 29/11/2022).

Cùng với đó, việc xây dựng Kế hoạch đã cụ thể hóa 6 nhiệm vụ và 4 giải pháp nêu trong Kết luận của Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng tại Hội nghị Văn hóa toàn quốc và các nhiệm vụ trong Chiến lược phát triển văn hóa đến năm 2030 thành các nhiệm vụ chương trình, đề án, dự án, quy hoạch và các hoạt động phát triển sự nghiệp ngành văn hóa.

Bên cạnh đó, các đơn vị thuộc Bộ cũng chủ động xây dựng kế hoạch triển khai thực hiện Kết luận của Tổng bí thư tại Hội nghị Văn hóa toàn quốc và Chiến lược phát triển văn hóa đến năm 2030 bám sát chức năng, nhiệm vụ của từng đơn vị. Các địa phương cũng sớm ban hành Kế hoạch hành động triển khai kết luận của Tổng bí thư và Chiến lược phát triển văn hóa đến năm 2030.

Nâng cao nhận thức và năng lực lãnh đạo của các cấp ủy đảng, sự quản lý Nhà nước trên lĩnh vực văn hóa, văn nghệ. Công tác tuyên truyền, giáo dục tinh thần yêu nước, ý chí tự lực, tự cường, tinh thần đoàn kết dân tộc và khát vọng phát triển đất nước. Việc phát huy những giá trị văn hóa, sức mạnh và tinh thần cống hiến tạo động lực đột phá để thực hiện thành công mục tiêu phát triển kinh tế, văn hóa, xã hội của địa phương, đơn vị.

Ngành điện ảnh thông qua việc đặt hàng các tác phẩm điện ảnh (các thể loại truyện, tài liệu, khoa học, hoạt hình) có nội dung tư tưởng và chất lượng tốt đã góp phần tuyên truyền, giáo dục tinh thần yêu nước, ý chí tự lực tự cường, tinh thần đoàn kết dân tộc và khát vọng phát triển đất nước.

Ngành nghệ thuật biểu diễn triển khai thực hiện chương trình "Tổ chức Bình chọn các sản phẩm bản ghi âm, ghi hình về nghệ thuật biểu diễn tuyên truyền phòng, chống dịch Covid-19", Chỉ đạo các đơn vị nghệ thuật thuộc Trung ương và huy động sự tham gia của các đơn vị nghệ thuật, nghệ sĩ trên cả nước dàn dựng, biểu diễn các tiết mục nghệ thuật có nội dung, hình thức hấp dẫn, ý nghĩa nhằm lan tỏa truyền thống văn hóa tốt đẹp của nhân dân Việt Nam; phát 10 số với chủ đề "San sẻ yêu thương, vượt qua đại dịch" trên các kênh youtube của Cục nghệ thuật biểu diễn và nền tảng mạng xã hội; đẩy mạnh sáng tác, tuyên truyền, cổ động về phòng, chống dịch bệnh Covid19; Tổ chức các Chương trình nghệ thuật trên truyền hình phục vụ và định hướng chính trị sau đại dịch Covid-19, các chương trình nghệ thuật đặc sắc cổ vũ, nâng cao sức mạnh tinh thần nhân dân vượt qua đại dịch Covid-19; Tổng cục Du lịch Tiếp tục đẩy mạnh quảng bá tiềm năng, thế mạnh về du lịch văn hóa, các khu, điểm du lịch di sản, du lịch văn hóa trên các kênh truyền thông số của Tổng cục Du lịch như website, mạng xã hội, ứng dụng du lịch, phối hợp với Google tổ chức ra mắt Dự án "Google Arts& Culture - Kỳ quan Việt Nam" quảng bá vẻ đẹp các kỳ quan, điểm đến nổi tiếng của Việt Nam. Google Arts & Culture được mệnh danh là bảo tàng số của nhân loại về các giá trị văn hóa, nghệ thuật, lịch sử mang tính toàn cầu. Tổ chức giới thiệu nền tảng số "Google Arts & Culture" đến các sở quản lý du lịch, các điểm du lịch, các cơ sở đào tạo du lịch trên toàn quốc nhằm hỗ trợ nâng cao khả năng tiếp cận và quảng bá văn hóa Việt Nam ra thế giới.

Kết quả xây dựng môi trường văn hóa, đời sống văn hóa, xây dựng con người Việt Nam thời kỳ đổi mới, hội nhập gắn với giữ gìn, phát huy giá trị thuần phong, mỹ tục và các hệ giá trị quốc gia, văn hóa, gia đình, con người Việt Nam

Ngay từ đầu năm 2022, Bộ đã phát động chủ đề công tác năm "Năm xây dựng môi trường văn hóa cơ sở và công tác tổ chức cán bộ". Có thể nói, "xây dựng môi trường văn hóa" là vấn đề được toàn Ngành hết sức quan tâm. Theo đó, Ngành VHTTDL đã tập trung chỉ đạo xây dựng môi trường văn hóa lành mạnh, bảo đảm mọi thành viên của cộng đồng được phát triển các năng lực sáng tạo.

Công tác bảo tồn, phát huy những giá trị văn hóa truyền thống của dân tộc, di sản, di tích lịch sử - văn hóa thu được nhiều thành tích.

Xây dựng, bồi dưỡng đội ngũ cán bộ trực tiếp làm công tác văn hóa, đào tạo, bồi dưỡng, xây dựng và phát huy vai trò tiên phong của đội ngũ trí thức, văn nghệ sĩ

Một trong các nội dung công tác năm 2022 của Bộ VHTTDL là công tác cán bộ. Hiện nay, Bộ đang triển khai các đề án: Đề án Đào tạo tài năng trong lĩnh vực văn hóa nghệ thuật giai đoạn 2016 - 2025, tầm nhìn đến năm 2030, Đề án đào tạo, bồi dưỡng nhân lực văn hoá, nghệ thuật ở nước ngoài đến năm 2030, Đề án đào tạo, đào tạo lại, bồi dưỡng nâng cao chất lượng nguồn nhân lực làm việc trong các thiết chế văn hóa - thể thao, Đề án xây dựng đội ngũ trí thức ngành văn hoá, thể thao và du lịch đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2035.

Bên cạnh đó, theo kế hoạch hàng năm, các đơn vị quản lý nhà nước thuộc Bộ phối hợp với các địa phương tổ chức các lớp tập huấn nâng cao năng lực chuyên môn cho đội ngũ cán bộ làm công tác văn hóa như "Nâng cao kỹ năng tổ chức hoạt động, dịch vụ thư viện cho trẻ em", "Nâng cao kiến thức và kỹ năng chuyển đổi số ngành thư viện", "Nâng cao nghiệp vụ về công tác bảo quản trị liệu hiện vật chất liệu gỗ và kim loại cho các bảo tàng, ban quản lý di tích" (khu vực phía Nam); "Văn hóa truyền thông", "Phát triển các ngành công nghiệp văn hóa ở Việt Nam"….

Bên cạnh đó, để hoàn thiện tiêu chuẩn nghề nghiệp cho đội ngũ cán bộ làm công tác văn hóa, Bộ đã ban hành một loạt Thông tư quy định mã số, tiêu chuẩn chức danh nghề nghiệp và xếp lương viên chức các chuyên ngành thư viện, văn hóa cơ sở, mỹ thuật, nghệ thuật biểu diễn và điện ảnh… Đội ngũ cán bộ của ngành càng ngày càng được chuẩn hóa, đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ đặt ra.

Tại các địa phương, công tác cán bộ ngành văn hóa cùng ngày càng được quan tâm, chú trọng. Đội ngũ cán bộ từng bước được kiện toàn về số lượng và chất lượng.

Công tác đào tạo, bồi dưỡng chuyên môn nghiệp vụ được lãnh đạo các Sở quan tâm đầu tư, phối hợp với các trường đại học, viện nghiên cứu ở Trung ương.

Vai trò của đội ngũ trí thức, văn nghệ sĩ trong giai đoạn vừa qua được thể hiện rất rõ trong các hoạt động biểu diễn nghệ thuật nhằm tuyên truyền, cổ vũ toàn dân nâng cao sức mạnh tinh thần, vượt qua đại dịch Covid. Các hoạt động của đội ngũ tri thức, văn nghệ sĩ đã trở thành tấm gương sáng, cổ vũ tinh thần cho quần chúng nhân dân, khắc phục khó khăn, vượt qua đại dịch, từng bước ổn định cuộc sống.

Công tác quản lý nhà nước về văn hóa, xây dựng, hoàn thiện thể chế, đầu tư các nguồn lực cho văn hóa

Từ tháng 11/2021 đến nay, Bộ VHTTDL đã xây dựng, trình cấp có thẩm quyền ban hành 02 dự án luật (Luật Điện ảnh, Luật Phòng, chống bạo lực gia đình); phối hợp với Bộ Khoa học và Công nghệ trình cấp có thẩm quyền ban hành 01 luật (Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Sở hữu trí tuệ - phần về bản quyền tác giả); 02 Nghị định của Chính phủ, 01 Quyết định của Thủ tướng Chính phủ; ban hành 14 Thông tư.

Để phục vụ công tác hoàn thiện pháp luật, Bộ đã tổ chức rà soát văn bản quy phạm pháp luật liên quan đến 15 chuyên đề để từ đó tìm ra những vấn đề còn thiếu, không còn phù hợp, chồng chéo, vướng mắc, bất cập của hệ thống văn bản hiện hành để từ đó đề xuất sửa đổi, bổ sung, như các văn bản liên quan đến quy định về xây dựng môi trường văn hóa; nghệ thuật biểu diễn; hoạt động văn hóa và kinh doanh dịch vụ văn hóa công cộng; giám định tư pháp; việc tổ chức bắn pháo hoa nhân dịp Tết Nguyên đán, một số ngày kỷ niệm của đất nước, của các địa phương và các ngày hội văn hóa, du lịch, thể thao; quy định pháp luật triển khai định danh và xác thực điện tử; tích hợp thông tin các giấy tờ cá nhân của công dân trên thẻ căn cước công dân và ứng dụng VNEID...

Năm 2021 do ảnh hưởng của dịch bệnh Covid 19, Bộ VHTTDL không tổ chức tập huấn triển khai thi hành Luật cho khối địa phương nhưng đã có văn bản chỉ đạo, yêu cầu triển khai văn bản quy phạm pháp luật của ngành.

Năm 2022, Bộ đã tổ chức 03 Hội nghị tập huấn nghiệp vụ pháp chế tổ chức tại 02 tỉnh Hà Giang, Cần Thơ cho 500 công chức các Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch; Sở Văn hóa và Thể thao, Sở Du lịch, Sở Văn hóa, Thông tin, Thể thao và Du lịch các tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương; 01 Hội nghị tại Hà Nội cho công chức, viên chức các đơn vị thuộc Bộ; tổ chức 03 Hội nghị tập huấn và đối thoại với các doanh nghiệp nhằm hỗ trợ, giúp đỡ các doanh nghiệp trong việc tiếp cận, tìm hiểu và thực thi văn bản đảm bảo đạt hiệu quả quản lý và hiệu quả kinh doanh của doanh nghiệp.

Xây dựng môi trường văn hóa số

Xây dựng môi trường văn hóa số là nhiệm vụ được Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch đặc biệt quan tâm. Đề án "Chuyển đổi số trong lĩnh vực văn hóa nghệ thuật" được xây dựng, triển khai đến mọi lĩnh vực về văn hóa nghệ thuật. Một loạt các chương trình chuyển đổi số đã được Chính phủ phê duyệt như: Chương trình số hóa Di sản văn hóa Việt Nam giai đoạn 2021-2030, Chương trình chuyển đổi số ngành thư viện đến năm 2025, định hướng đến năm 2030, Đề án "Số hóa dữ liệu lễ hội tại Việt Nam" giai đoạn 2021 - 2025, Đề án "Trung tâm phát hành phim trực tuyến"...

Đã hoàn thành xây dựng "Đề án ứng dụng công nghệ của công nghiệp 4.0 trong xây dựng sản phẩm chủ lực của ngành văn hóa, thể thao và du lịch", Chiến lược Khoa học, Công nghệ và Đổi mới sáng tạo ngành văn hóa, thể thao và du lịch đến năm 2030 (hoàn thành tháng 12/2022).

Trong bối cảnh đại dịch Covid, các hoạt động văn hóa nghệ thuật càng được đầu tư công nghệ số. Các chương trình biểu diễn nghệ thuật không khán giả được phổ biến rộng rãi thông qua các nền tảng trực tuyến, mạng xã hội…. đạt hiệu quả cao.

Ở địa phương hoạt động ứng dụng công nghệ thông tin trong các thư viện tiếp tục được đẩy mạnh. Nhiều thư viện công cộng cấp tỉnh đã tăng cường cập nhật, tuyên truyền quảng bá trên các trang thông tin điện tử, mạng xã hội,...; ứng dụng các phương thức mới, hiện đại trong quản lý, điều hành thư viện và hoạt động nghiệp vụ. Triển khai mô hình hiện đại trong phục vụ như "Thư viện thông minh lưu động" tại Thư viện KHTH thành phố Hồ Chí Minh, Không gian chia sẻ S.HUB tại Thư viện KHTH Đà Nẵng, Ứng dụng mã QR đọc tài liệu trên thiết bị di động của Thư viện thành phố Cần Thơ...

Trong thời gian tới, Bộ VHTTDL tiếp tục đẩy mạnh thực hiện Kết luận của Tổng Bí thư tại Hội nghị Văn hóa toàn quốc: Nâng cao nhận thức, đẩy mạnh tuyên truyền về phát triển văn hóa; Hoàn thiện thể chế, chính sách, khung khổ pháp lý; Xây dựng môi trường văn hóa lành mạnh tạo động lực phát triển kinh tế, xã hội và hội nhập quốc tế; Nâng cao chất lượng, hiệu quả hoạt động văn hóa; Bảo vệ và phát huy di sản văn hóa dân tộc; Chủ động hội nhập, tăng cường hợp tác, giao lưu quốc tế về văn hóa; Phát triển nguồn nhân lực trong lĩnh vực văn hoá, nghệ thuật.../.