Việc nghiên cứu, chọn lọc và vận dụng phù hợp các mô hình quốc tế giúp Việt Nam bổ sung giải pháp mới, tăng hiệu quả thực hiện mục tiêu giảm nghèo bền vững giai đoạn 2025–2030.

Đầu tiên, có thể kể đến Phong trào Saemaul Undong (Hàn Quốc). Đây được xem là một trong những kinh nghiệm thành công nhất về huy động nội lực cộng đồng. Bắt đầu từ thập niên 1970, chương trình đã giúp hàng nghìn làng quê Hàn Quốc thoát nghèo nhờ ba giá trị cốt lõi: tự lực, cần cù và hợp tác.

Người dân được trao quyền chủ động từ khâu lập kế hoạch, giám sát đến triển khai các công trình nhỏ như đường giao thông, kênh mương, chỉnh trang khu dân cư. Chính cách làm “Nhà nước hỗ trợ – người dân quyết định và thực hiện” đã tạo sự lan tỏa mạnh mẽ, nâng cao tinh thần làm chủ của cộng đồng. Đây là bài học quan trọng đối với nhiều địa phương Việt Nam đang chuyển hướng từ giảm nghèo thụ động sang tăng nội lực và tự chủ sinh kế của người dân.

Trong khi đó, Chương trình Giảm nghèo có trọng điểm của Trung Quốc (Targeted Poverty Alleviation) nhấn mạnh việc “đúng đối tượng – đúng nhu cầu – đúng giải pháp”. Thay vì hỗ trợ dàn trải, chính quyền địa phương tại Trung Quốc áp dụng hệ thống dữ liệu chi tiết từng hộ, từng xã để xác định nguyên nhân nghèo và đưa ra giải pháp phù hợp, như chuyển đổi nghề, vay vốn ưu đãi, hỗ trợ giáo dục, hoặc di dời đến nơi có điều kiện sống tốt hơn. Mặc dù bối cảnh khác biệt, nhưng cách làm này là gợi ý quan trọng cho Việt Nam trong đẩy mạnh số hóa dữ liệu hộ nghèo và nâng cao hiệu quả của các chính sách chuyên biệt.

Tại Thái Lan, mô hình OTOP (Mỗi làng một sản phẩm) đã trở thành biểu tượng của phát triển kinh tế cộng đồng gắn với văn hóa bản địa. Thay vì đầu tư quy mô lớn, Thái Lan tập trung hỗ trợ các nhóm hộ sản xuất hàng thủ công, ẩm thực, nông sản đặc trưng và kết nối họ với thị trường trong và ngoài nước. Đây là kinh nghiệm được nhiều địa phương Việt Nam tham khảo khi phát triển chương trình OCOP, tạo thêm nguồn thu, thúc đẩy du lịch và giải quyết việc làm tại chỗ.

Bên cạnh đó, nhiều quốc gia châu Phi đã triển khai mô hình chuyển tiền có điều kiện (Conditional Cash Transfer) gắn với giáo dục và y tế, giúp người nghèo cải thiện tiếp cận dịch vụ cơ bản, nâng cao chất lượng nguồn nhân lực. Một số nước Nam Á tổ chức các nhóm tiết kiệm tự quản dành cho phụ nữ, tạo môi trường để họ chia sẻ kinh nghiệm, vay vốn nhỏ và cải thiện thu nhập.

Những mô hình trên dù diễn ra trong bối cảnh khác nhau nhưng đều có điểm chung: lấy người dân làm trung tâm, phát huy nội lực, lựa chọn giải pháp sát với đặc thù từng vùng. Đó cũng là định hướng Việt Nam đang theo đuổi trong giai đoạn mới – hướng tới giảm nghèo đa chiều, bao trùm và bền vững, tạo cơ hội để người dân chủ động thoát nghèo và nâng cao chất lượng cuộc sống.