Nhiều địa phương mở lớp truyền dạy di sản văn hóa cho thế hệ trẻ với sự tham gia của nghệ nhân
09/12/2025 | 19:42Trong thời gian gần đây, hoạt động truyền dạy các loại hình văn hóa truyền thống của đồng bào dân tộc thiểu số đang được các địa phương đẩy mạnh nhằm tạo điều kiện để thế hệ trẻ tiếp cận, học hỏi và tiếp nối những giá trị văn hóa đặc sắc của cộng đồng.
Nhiều lớp học được mở tại nhà văn hóa thôn, trung tâm văn hóa huyện hoặc ngay trong gia đình nghệ nhân, với sự hỗ trợ của cơ quan chuyên môn và sự hưởng ứng của người dân địa phương.

Các lớp truyền dạy nghệ thuật truyền thống được tổ chức ngày càng thường xuyên hơn.
Ở các vùng dân tộc phía Bắc, nhiều nghệ nhân đã chủ động đứng lớp giảng dạy những loại hình văn hóa truyền thống như hát then – đàn tính, hát sli – lượn, trình diễn khèn Mông, múa xòe Thái, nghi lễ cấp sắc hay kiến thức về trang phục truyền thống. Các lớp học thường diễn ra vào buổi tối hoặc cuối tuần, thu hút đông đảo học sinh, thanh niên đến tham gia. Nhiều bạn trẻ cho biết đây là cơ hội hiếm có để được học trực tiếp từ nghệ nhân – những người nắm giữ kỹ năng biểu diễn và vốn tri thức bản địa phong phú.
Tại khu vực miền Trung và Tây Nguyên, các lớp truyền dạy nghệ thuật cồng chiêng, nghề dệt thổ cẩm, chế tác nhạc cụ, múa dân gian và các nghi thức truyền thống được tổ chức ngày càng thường xuyên hơn. Các nghệ nhân không chỉ hướng dẫn kỹ năng, mà còn kể cho học viên nghe về ý nghĩa lịch sử, tinh thần của mỗi tiết mục, mỗi nhạc cụ và phong tục liên quan. Nhờ vậy, người học không chỉ biết biểu diễn mà còn hiểu sâu về văn hóa, giá trị tinh thần gắn với di sản.
Một số địa phương còn mạnh dạn đưa nội dung truyền dạy văn hóa vào chương trình ngoại khóa tại các trường học. Thông qua các câu lạc bộ nghệ thuật dân gian, học sinh có thể học hát dân ca, múa truyền thống, chơi nhạc cụ dân tộc dưới sự hướng dẫn của nghệ nhân và giáo viên. Việc đưa giá trị văn hóa bản địa đến trường học giúp thế hệ trẻ chủ động gìn giữ bản sắc dân tộc của mình, đồng thời tạo môi trường thuận lợi để lan tỏa những nét đẹp văn hóa trong cộng đồng.

Hoạt động truyền dạy còn mở ra cơ hội phát triển sinh kế cho cộng đồng
Song song với truyền dạy trực tiếp, nhiều nghệ nhân còn phối hợp với các cơ quan văn hóa địa phương để biên soạn tài liệu, ghi hình tư liệu, xây dựng bài giảng số nhằm lưu lại kỹ năng và tri thức văn hóa cho thế hệ sau. Một số đơn vị đã tiến hành số hóa kho tư liệu di sản, giúp việc tiếp cận thông tin trở nên dễ dàng hơn đối với thanh niên và người nghiên cứu. Đây được xem là bước đi quan trọng để bảo tồn di sản trong thời đại công nghệ số.
Hoạt động hỗ trợ nghệ nhân cũng được quan tâm. Nhiều địa phương đã tiến hành rà soát, đề xuất xét tặng hoặc khen thưởng nghệ nhân nhân dân, nghệ nhân ưu tú, đồng thời có chính sách hỗ trợ kinh phí để nghệ nhân duy trì lớp học. Một số nghệ nhân lớn tuổi được hỗ trợ truyền dạy, nhận phụ cấp hàng tháng hoặc cung cấp nhạc cụ, trang thiết bị phục vụ giảng dạy. Nhờ đó, nghệ nhân có thêm điều kiện để truyền đạt kinh nghiệm, còn người trẻ có môi trường tiếp cận di sản.
Không chỉ dừng lại ở việc giữ gìn văn hóa, hoạt động truyền dạy còn mở ra cơ hội phát triển sinh kế cho cộng đồng. Những học viên được đào tạo bài bản có thể tham gia vào đội văn nghệ phục vụ du lịch cộng đồng, biểu diễn trong các sự kiện văn hóa hoặc sản xuất sản phẩm thủ công phục vụ du khách. Đây là hướng đi giúp kết nối bảo tồn văn hóa với phát triển kinh tế, đảm bảo tính bền vững cho di sản.
Việc các địa phương tổ chức nhiều lớp truyền dạy di sản cho thế hệ trẻ cho thấy sự nỗ lực mạnh mẽ trong bảo tồn và phát huy giá trị văn hóa truyền thống. Vai trò của nghệ nhân tiếp tục được khẳng định là lực lượng quan trọng trong việc lưu giữ tri thức và duy trì không gian văn hóa. Thông qua sự phối hợp chặt chẽ giữa chính quyền, người dân và nghệ nhân, các chương trình truyền dạy đang góp phần tạo dựng nền tảng vững chắc để văn hóa dân tộc tiếp tục lan tỏa trong đời sống hôm nay.












