Xem xét bổ sung di sản địa chất vào phạm vi điều chỉnh của dự thảo luật

Tại Hội nghị đại biểu Quốc hội chuyên trách diễn ra cuối tháng 8 vừa qua, đại biểu Hoàng Thị Thanh Thúy Đoàn ĐBQH tỉnh Tây Ninh cho rằng cần xem xét bổ sung di sản địa chất vào phạm vi điều chỉnh của dự thảo luật.

Theo nữ đại biểu, hiện nay di sản địa chất đang được đưa vào phạm vi điều chỉnh của dự thảo Luật Địa chất và khoáng sản và được giải thích là tập hợp một hoặc nhiều di sản địa chất được công nhận xếp hạng và di sản địa chất được hiểu là tập hợp các dấu hiệu, đặc điểm của các hoạt động địa chất có giá trị nổi bật về khoa học, giáo dục, thẩm mỹ và kinh tế ở một khu vực xác định trên mặt hoặc trong lòng đất, được phát hiện và ghi nhận trong quá trình điều tra địa chất. Điều này có nghĩa di sản địa chất chính là một dạng của di sản thiên nhiên, chứa đựng trong đó các giá trị về văn hóa, lịch sử, thẩm mỹ.

"Đưa di sản địa chất vào trong phạm vi điều chỉnh của luật là phù hợp với bản chất đặc trưng của nó, đồng thời để có cách ứng xử và chính sách, phương pháp quản lý, khai thác, phát huy giá trị của di sản này một cách hợp lý, hiệu quả và đồng bộ" - đại biểu Hoàng Thị Thanh Thúy nêu ý kiến.

Đại biểu Hồ Thị Kim Ngân Đoàn (ĐBQH tỉnh Bắc Kạn) bày tỏ quan tâm đến Điều 18 có quy định về bảo vệ di sản văn hóa phi vật thể có nguy cơ bị mai một, thất truyền. Đại biểu cho biết, tại khoản 1 quy định tiêu chí di sản văn hóa phi vật thể có nguy cơ mai một, thất truyền được đảm bảo một trong các tiêu chí sau, đó là: Khả năng tồn tại, thực hành và trao truyền trong cộng đồng chủ thể đang bị ngăn cản hoặc đe dọa, khó có khả năng phục hồi và có thể bị biến mất; thứ hai là suy giảm số lượng nghệ nhân, người thực hành và thế hệ kế cận; thứ ba là suy giảm biến đổi điều kiện và hình thức thực hành; thứ tư là thu hẹp hoặc biến mất không gian văn hóa liên quan môi trường thực hành di sản văn hóa phi vật thể.

Tuy nhiên, theo đại biểu các tiêu chí này theo tôi còn quy định rất chung chung và mang tính chất định tính, khó khăn cho các cơ quan chuyên môn trong việc xác định để đề xuất di sản văn hóa phi vật thể có nguy cơ bị mai một, thất truyền. Vì vậy, đại biểu đề nghị Ban soạn thảo nghiên cứu quy định các tiêu chí cụ thể và được quy định ở trong luật.

Ngăn chặn hiện tượng làm mới những di tích lịch sử mà không đảm bảo được yếu tố về lịch sử, kiến trúc

Cho ý kiến về dự án Luật này, Trưởng Ban Công tác đại biểu Nguyễn Thanh Hải bày tỏ quan tâm vấn đề các quy định về trùng tu, tu bổ, tôn tạo di sản, các di tích, hiện nay trong quy định của luật đang được quy định ở các Điều 34, 35, 36.

Cho rằng, việc trùng tu phải bảo đảm làm sao di tích vừa giữ nguyên được giá trị kiến trúc, giá trị thẩm mỹ, tăng khả năng di tích chống đỡ lại được với tác động của môi trường. Mặc dù cũng đã có hành lang pháp lý tương đối đầy đủ nhưng tuy nhiên trong thời gian qua việc trùng tu, tu bổ, tôn tạo di tích cũng như làm mới lại các di tích cũng vẫn gây ra những xôn xao trong dư luận.

"Có những chùa đang rất cổ kính, đang rất đẹp nhưng khi sau khi tu bổ, tôn tạo, mất một khoản tiền nhưng lại trở thành như một ngôi chùa mới rất hiện đại nên đảm bảo giá trị lịch sử cũng chưa được đầy đủ" - bà Nguyễn Thanh Hải nêu ví dụ.

Theo bà Nguyễn Thanh Hải, trong 3 điều trên chưa nêu rõ những nguyên tắc, có những nguyên tắc phải đảm bảo giữ gìn những bản sắc và có những chế tài nếu xảy ra những việc ảnh hưởng. Bởi vì, có những di tích không thể nào tìm kiếm lại được hình dáng kiến trúc đấy nữa.

"Trong này có một số điều đều giao cho Chính phủ quy định chi tiết khoản 2, khoản 3, khoản 4... của các điều này, theo Luật Ban hành văn bản quy phạm pháp luật thì cơ quan soạn thảo cần phải trình kèm theo những văn bản hướng dẫn. Vì vậy đề nghị sớm hoàn thiện, làm rõ các văn bản này để ngăn chặn được hiện tượng làm mới những di tích lịch sử mà không đảm bảo được những yếu tố về lịch sử, về kiến trúc" - bà Nguyễn Thanh Hải nêu ý kiến./.