Báo cáo cho biết, trên địa bàn tỉnh Lào Cai có 02 tuyến đường thủy nội địa chính gồm: Tuyến đường thủy nội địa trên sông Hồng (sông Thao) và Tuyến đường thủy trên sông Chảy, hồ Thác Bà. Hình thức vận tải hành khách bằng phương tiện thủy nội địa trên địa bàn tỉnh đang hoạt động với 03 loại hình chính là: vận tải khách theo tuyến cố định; hợp đồng và bến khách ngang sông. Đến thời điểm báo cáo, trên địa bàn tỉnh chưa cấp biển hiệu cho phương tiện tàu, thuyền hoạt động theo hình thức du lịch (tour). Theo thống kê, số lượng khách du lịch đường thủy trong thời gian qua đạt gần 22.000 lượt khách. Doanh thu từ hoạt động du lịch đường thủy là hơn 13 tỷ đồng.

Nhằm đảm bảo hoạt động cho các phương tiện hoạt động, trên địa bàn có khoảng hơn 340 người có chứng nhận khả năng chuyên môn thuyền trưởng các hạng, chứng chỉ thủy thủ, thợ máy, điều khiển phương tiện tốc độ cao.

Tuy nhiên, do chưa có hoạt động du lịch theo tour nên số người được cấp chứng chỉ hoạt động chuyên môn về du lịch trên các phương tiện thủy còn thấp, dẫn đến việc tuyên truyền giới thiệu cho khách khi thăm quan trên lòng hồ còn hạn chế.

Công tác đảm bảo an ninh, an toàn cho khách du lịch đường thủy được Ủy ban nhân dân tỉnh, Ban An toàn giao thông tỉnh, các Sở, ngành có liên quan, chính quyền địa phương thường xuyên ban hành văn bản, thông báo, đôn đốc việc thực hiện nghiêm các quy định về hoạt động đường thủy nội địa, đặc biệt trong các dịp nghỉ.

Các lực lượng chức năng như: phòng Cảnh sát giao thông Công an tỉnh, Thanh tra Sở Giao thông vận tải (nay là Sở Xây dựng), Cảng vụ Phú Thọ thường xuyên tổ chức các Đoàn kiểm tra, thực hiện công tác tuần tra kiểm soát để kịp thời phát hiện, xử lý các trường hợp hoạt động vận tải chưa đảm bảo các điều kiện về an toàn phương tiện, người lái theo quy định.

Đến thời điểm báo cáo, chính sách thúc đẩy du lịch đường thủy chủ yếu là các phát triển du lịch cộng đồng, khuyến khích các đơn vị kinh doanh ven hồ tham gia khai thác dịch vụ du lịch ngắm cảnh gắn với bảo vệ môi trường sinh thái (chủ yếu tại vùng hồ Thác Bà), chưa có các dự án khai thác du lịch lớn và kết hợp nhiều dịch vụ du lịch như: khách sạn, lưu trú, các khu vui chơi...

Theo đánh giá, các xã, phường có tuyến đường thủy đi qua nhiều tiềm năng du lịch văn hóa, trải nghiệm văn hóa các dân tộc, có lợi thế vùng ven hồ Thác Bà, hồ Cốc Ly, khu vực thủy điện xã Bảo Nhai đủ yếu tố tự nhiên để phục vụ du lịch đường thủy, các bến thủy nội địa được cấp phép sẵn sàng đáp ứng nhu cầu bến bãi của các tàu chở khách du lịch.

Trong thời gian tới đây, nhằm đẩy mạnh phát triển các hoạt động du lịch đường thủy, Sở VHTTDL Lào Cai đề xuất, Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch tham mưu, đề xuất Chính phủ phối hợp với các cơ quan hữu quan phía Trung Quốc xây dựng và ban hành Hiệp định vận tải đường thủy nội địa giữa Việt Nam – Trung Quốc để tạo cơ sở pháp lý triển khai hợp tác du lịch và vận chuyển hàng hóa theo đường thủy nội địa trên các tuyến sông biên giới giữa hai nước.

Có cơ chế chính sách khuyến khích và thu hút các doanh nghiệp, tập đoàn lớn có kinh nghiệm đầu tư vào hạ tầng và cơ sở vật chất du lịch (bến thuyền, nhà chờ, khách sạn, khu nghỉ dưỡng sinh thái, dịch vụ giải trí trên hồ...), góp phần nâng cao chất lượng dịch vụ, kéo dài thời gian lưu trú, thu hút nhiều hơn khách trong nước và quốc tế.

Về công tác quản lý đối với khách du lịch đường sông và các phương tiện đường sông. Xây dựng và ban hành quy chế quản lý khách du lịch đường sông áp dụng thống nhất, trong đó quy định rõ trách nhiệm của doanh nghiệp, chủ phương tiện trong việc đăng ký, quản lý danh sách khách, hướng dẫn an toàn, cung cấp áo phao và phương tiện cứu sinh trước mỗi chuyến đi. Có cơ chế cấp biển hiệu nhận diện phương tiện du lịch đường sông giúp cơ quan quản lý dễ kiểm soát.