Lạng Sơn là mảnh đất hội tụ của 7 dân tộc anh em gồm: Nùng, Tày, Kinh, Dao, Hoa, Sán Chay, Mông và các dân tộc ít người khác. Theo thống kê, tỉnh Lạng Sơn hiện có 280 lễ hội; 139 di tích được xếp hạng các cấp (gồm 2 khu di tích quốc gia đặc biệt, 29 di tích quốc gia, 108 di tích cấp tỉnh). Tiêu biểu là các di tích: Khu di tích lịch sử Chi Lăng, Khu di tích Khởi nghĩa Bắc Sơn… góp phần làm phong phú thêm sản phẩm du lịch.

Thời gian qua, công tác quản lý nhà nước về du lịch trên địa bàn tỉnh Lạng Sơn tiếp tục được tăng cường, đảm bảo sự thống nhất trong xây dựng, ban hành và chỉ đạo tổ chức thực hiện các chương trình, kế hoạch phát triển du lịch của tỉnh và các địa phương. Công tác tham mưu, điều phối, huy động và tập trung nguồn lực, nhất là các nguồn vốn hỗ trợ đầu tư, được triển khai đồng bộ. Trong đó, đặc biệt chú trọng mời gọi các doanh nghiệp lớn tham gia đầu tư phát triển du lịch, nhằm tạo động lực mạnh mẽ thúc đẩy tăng trưởng ngành du lịch địa phương.

Việc đầu tư xây dựng mới, nâng cấp kết cấu hạ tầng kinh tế - xã hội, hệ thống giao thông, cơ sở lưu trú, khu vui chơi giải trí, nhà hàng, khách sạn và các cơ sở dịch vụ du lịch khác đã góp phần khai thác hiệu quả tiềm năng du lịch, từng bước hình thành các tuyến, điểm du lịch đặc trưng, có sức hấp dẫn. Công tác bảo tồn, trùng tu, tôn tạo di tích lịch sử, văn hóa được thực hiện kịp thời, đồng bộ, phục vụ tốt nhu cầu tham quan, nghiên cứu, học tập và trải nghiệm của du khách.

Tỉnh đã và đang triển khai có hiệu quả Dự án 6 Bảo tồn, phát huy giá trị văn hóa truyền thống tốt đẹp của các dân tộc thiểu số gắn với phát triển du lịch thuộc Chương trình mục tiêu quốc gia phát triển kinh tế - xã hội vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi giai đoạn 2021-2025.

Theo đó, tỉnh đã thực hiện 01 cuộc khảo sát, kiểm kê, sưu tầm, tư liệu hóa di sản văn hóa truyền thống của đồng bào dân tộc thiểu số; khôi phục, bảo tồn và xây dựng 02 lễ hội truyền thống các dân tộc thiểu số; hỗ trợ 26 nghệ nhân nhân dân, nghệ nhân ưu tú người dân tộc thiểu số; tổ chức 40 lớp tập huấn, bồi dưỡng, truyền dạy văn hóa phi vật thể; hỗ trợ 03 dự án nghiên cứu, phục hồi, bảo tồn, phát huy văn hóa phi vật thể các dân tộc thiểu số có nguy cơ bị mai một; hỗ trợ xây dựng 02 mô hình văn hóa truyền thống các dân tộc thiểu số; hỗ trợ xây dựng 23 câu lạc bộ sinh hoạt văn hóa dân gian các thôn thuộc các xã của 10 huyện; hỗ trợ hoạt động cho 303 đội văn nghệ truyền thống tại các thôn vùng đồng bào dân dân tộc thiểu số và miền núi; hỗ trợ đầu tư xây dựng 01/01 điểm du lịch có giá trị tiêu biểu của các dân tộc thiểu số; hỗ trợ 05 hoạt động thi đấu thể thao truyền thống các dân tộc thiểu số trong các ngày hội, liên hoan, giao lưu nhằm bảo tồn các môn thể thao truyền thống, các trò chơi dân gian của các dân tộc thiểu số; hỗ trợ 04 chương trình quảng bá, xúc tiến du lịch tại các vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi kết hợp với nghiên cứu, khảo sát tiềm năng du lịch, lựa chọn xây dựng các sản phẩm du lịch đặc trưng cho các vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi; hỗ trợ 03/03 dự án bảo tồn làng, bản văn hóa truyền thống tiêu biểu của các dân tộc thiểu số; hỗ trợ đầu tư 85/115 thiết chế văn hóa, thể thao tại các thôn vùng đồng bào dân tộc thiểu số; …

Những kết quả tích cực của Dự án số 6 đã góp phần vào hiệu quả triển khai Chương trình mục tiêu quốc gia phát triển kinh tế - xã hội vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi giai đoạn 2021-2025. Từ đó, tác động mạnh mẽ đến quá trình phát triển kinh tế - xã hội của tỉnh, đặc biệt là các xã, thôn đặc biệt khó khăn trên địa bàn tỉnh. Sự đầu tư của Chương trình đã làm thay đổi diện mạo nông thôn vùng đồng bào dân tộc thiểu số thông qua các kết cấu hạ tầng xã hội, hạ tầng kinh tế - kỹ thuật; đời sống, điều kiện tiếp cận các dịch vụ cơ bản xã hội, thu nhập của người dân ngày càng được nâng lên, tỷ lệ hộ nghèo giảm qua các năm; từ đó hình thành nên tính bền vững của Chương trình. Bên cạnh đó, Chương trình đã thu hút đông đảo các lực lượng xã hội tham gia, đặc biệt là người dân vùng đặc biệt khó khăn trên địa bàn tỉnh; qua đó góp phần nâng cao nhận thức, ý chí vươn lên thoát nghèo của người dân, thúc đẩy phát triển kinh tế - xã hội vùng đồng bào dân tộc thiểu số, thu hẹp khoảng cách giàu nghèo với các địa phương khác; củng cố quốc phòng, an ninh, tạo niềm tin của nhân dân vào chủ trương, đường lối đúng đắn của Đảng và Nhà nước; tăng cường khối đại đoàn kết toàn dân tộc.

Cùng với dự án số 6, tỉnh cũng quan tâm triển khai và ban hành nhiều chính sách hỗ trợ du lịch trên địa bàn tỉnh nhằm tạo thêm thu nhập, phát triển kinh tế cho người dân, đặc biệt là vấn đề phát triển kinh tế gắn với du lịch trong vùng đồng bào dân tộc thiểu số. Điển hình, Nghị quyết số 17/2020/NQ-HĐND ngày 14/12/2020 của HĐND tỉnh Quy định chính sách hỗ trợ phát triển du lịch cộng đồng trên địa bàn tỉnh Lạng Sơn giai đoạn 2021 - 2025 được ban hành đã hỗ trợ nhiều cộng đồng dân cư xây dựng Làng du lịch cộng đồng tại địa phương, góp phần thúc đẩy kinh tế hộ gia đình như: Làng du lịch cộng đồng Hữu Liên, Làng du lịch cộng đồng Yên Thịnh; Làng du lịch cộng đồng Quỳnh Sơn, Làng du lịch cộng đồng Vũ Lăng, Làng du lịch cộng đồng Hoan Trung; Làng du lịch cộng đồng Mông Ân... Nhìn chung các điểm du lịch cộng đồng sau khi được đầu tư và đi vào hoạt động đều thu hút lượng khách du lịch đáng kể và huy động được sự tham gia cộng đồng trong cung ứng dịch vụ và đảm bảo các lợi ích từ du lịch đóng góp và phát triển kinh tế xã hội địa phương.

Ngoài ra, UBND tỉnh đã chỉ đạo, đôn đốc các sở, ban, ngành, địa phương đẩy mạnh việc xây dựng thương hiệu, nâng cao chất lượng, giá trị sản phẩm đặc trưng của tỉnh đáp ứng nhu cầu ngày càng cao của khách du lịch.

Trong năm 2024, tỉnh đã thực hiện hỗ trợ 27 sản phẩm OCOP, sản phẩm tiềm năng nâng cao thương hiệu, hoàn thiện nhãn mác, mẫu mã bao bì; Thực hiện tôn vinh sản phẩm nông nghiệp có giá trị nhằm phục vụ phát triển du lịch thông qua việc tổ chức các lễ hội quảng bá sản phẩm du lịch như: Quýt, Na, Hồi, Vịt quay, Lợn quay, rượu Mẫu Sơn,… Duy trì và nâng cao chất lượng các sản phẩm du lịch văn hóa tâm linh, lễ hội đặc trưng, lợi thế của tỉnh.

Có thể thấy, việc phát triển du lịch đã đóng góp quan trọng vào tăng trưởng kinh tế xã hội, đặc biệt là ở vùng dân tộc thiểu số. Giai đoạn 2021- 2025, kinh tế - xã hội vùng đồng bào dân tộc thiểu số trên địa bàn tỉnh có nhiều chuyển biến tích cực, kinh tế phát triển khá toàn diện; tốc độ tăng tổng sản phẩm (GRDP) đến hết năm 2024 đạt 6,01%, thu nhập bình quân đầu người (GRDP) năm 2024 đạt 61,1 triệu đồng./.