Trong bối cảnh đặc biệt giai đoạn 2021 - 2025, phong trào thi đua yêu nước của ngành Văn hóa, Thể thao và Du lịch nói chung và Cục Văn hóa các dân tộc nói riêng đã có nhiều dấu ấn đáng ghi nhận. Đại dịch Covid-19 gây ngưng trệ hàng loạt hoạt động văn hóa, lễ hội, sự kiện, thể thao quần chúng và du lịch quốc tế; song chính trong khó khăn, phong trào thi đua càng khẳng định sức mạnh, khơi dậy tinh thần trách nhiệm, sự sáng tạo và đoàn kết của toàn ngành, góp phần bảo tồn, phát huy giá trị văn hóa dân tộc và xây dựng con người Việt Nam phát triển toàn diện.

Gìn giữ bản sắc văn hóa giữa khó khăn

Trong những năm đại dịch, khi nhiều hoạt động văn hóa - du lịch bị gián đoạn, Cục Văn hóa các dân tộc đã nỗ lực, đoàn kết, phát động thực hiện nhiều phong trào thi đua thiết thực gắn với nhiệm vụ chính trị, chuyên môn, trong đó nổi bật là công tác gìn giữ, phát huy các giá trị văn hóa truyền thống các dân tộc tại Làng Văn hóa – Du lịch các dân tộc Việt Nam (Làng Văn hóa). Làng Văn hóa đã triển khai hàng loạt giải pháp linh hoạt, sáng tạo. Các sự kiện lớn như "Xuân vùng cao", "Sắc xuân trên mọi miền Tổ quốc", "Tháng Ba Tây Nguyên" vẫn được duy trì dưới hình thức phù hợp, vừa đáp ứng nhu cầu văn hóa của công chúng, vừa đảm bảo an toàn phòng dịch.

Hoạt động thường xuyên tại 12 - 15 làng dân tộc cũng được tổ chức ổn định, trở thành điểm tựa tinh thần, nơi giao lưu, gắn bó cộng đồng, đồng thời là điểm nhấn quảng bá bản sắc văn hóa các dân tộc Việt Nam. Đặc biệt, sau khi dịch bệnh được kiểm soát từ năm 2022, phong trào thi đua nhanh chóng bắt nhịp với giai đoạn bình thường mới, góp phần phục hồi du lịch, lan tỏa thông điệp "Làng – An toàn, xanh và sạch", thu hút đông đảo học sinh, sinh viên, gia đình đến tham quan, trải nghiệm.

Từ năm 2020 đến tháng 8/2025, đơn vị đã huy động gần 5.000 nghệ nhân, già làng, trưởng bản, đồng bào dân tộc đến từ hơn 220 lượt địa phương, đại diện cho 324 lượt dân tộc tham gia các sự kiện, hoạt động. Cùng với đó, tái hiện 116 lễ hội, nghi lễ, phong tục truyền thống. Hơn 200 chương trình giao lưu, biểu diễn, trưng bày, triển lãm đã được tổ chức, giới thiệu các di sản văn hóa phi vật thể quốc gia và quốc tế được UNESCO vinh danh như Không gian văn hóa Cồng chiêng Tây Nguyên, Dân ca quan họ, Hát xoan Phú Thọ, Nghệ thuật Bài chòi…

Những con số này không chỉ minh chứng cho sức sống mạnh mẽ của phong trào thi đua yêu nước, mà còn cho thấy vai trò trung tâm của Làng Văn hóa trong việc bảo tồn, phát huy di sản văn hóa của cộng đồng 54 dân tộc Việt Nam. Đồng thời khẳng định vị thế là một "Ngôi nhà chung" – nơi hội tụ, giao lưu, lan tỏa và tôn vinh những giá trị văn hóa đặc sắc.

Thi đua gắn với nhiệm vụ chính trị, chuyên môn

Điểm nổi bật của phong trào giai đoạn này chính là sự gắn kết chặt chẽ giữa thi đua với nhiệm vụ chính trị. Các phong trào không chạy theo hình thức mà bám sát yêu cầu của từng thời điểm, từng đơn vị, góp phần thực hiện thắng lợi mục tiêu kép: vừa phòng chống dịch hiệu quả, vừa phát triển văn hóa, thể thao và du lịch.

Công tác lãnh đạo, chỉ đạo được chú trọng, trong đó vai trò nêu gương của người đứng đầu được phát huy mạnh mẽ. Mỗi phong trào thi đua đều gắn với nhiệm vụ cụ thể như: bảo tồn di sản văn hóa, xây dựng môi trường văn hóa lành mạnh, phát triển phong trào thể thao quần chúng, thúc đẩy sáng tạo trong công tác chuyên môn.

Đáng chú ý, phong trào thi đua còn gắn với những sự kiện chính trị, văn hóa quan trọng của đất nước: kỷ niệm các ngày lễ lớn, các hội nghị, festival văn hóa - thể thao, tạo nên bầu không khí sôi nổi, động viên cán bộ, công chức, viên chức, nghệ nhân và đồng bào dân tộc thiểu số.

Công tác khen thưởng: Kịp thời, công bằng, lan tỏa

Trong giai đoạn 2021 – 2025, nhiều tập thể, cá nhân tiêu biểu đã được khen thưởng ở các cấp. Năm 2022, dơn vị vinh dự nhận Cờ thi đua của Chính phủ. Nhiều tập thể được Bộ trưởng Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch tặng danh hiệu "Tập thể lao động xuất sắc", nhiều cá nhân được tặng danh hiệu Chiến sĩ thi đua cấp Bộ, Bằng khen của Bộ trưởng và Kỷ niệm chương Vì sự nghiệp Văn hóa, Thể thao và Du lịch. Ở cấp cơ sở, hàng năm nhiều cá nhân được Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch, Ban Quản lý Làng Văn hóa – Du lịch các dân tộc Việt Nam xét tặng danh hiệu Lao động tiên tiến, Chiến sĩ thi đua cơ sở và Giấy khen.

Công tác khen thưởng được triển khai công khai, minh bạch, theo đúng quy định, vừa khích lệ tinh thần phấn đấu, vừa tạo hiệu ứng lan tỏa trong toàn ngành. Việc tôn vinh nghệ nhân, đồng bào dân tộc có đóng góp trực tiếp vào việc gìn giữ, phát huy bản sắc văn hóa cũng là điểm sáng nổi bật. Họ chính là những "hạt nhân" lặng thầm, góp phần giữ gìn giá trị truyền thống, lan tỏa tinh thần thi đua trong cộng đồng.

Tạo đà cho giai đoạn mới

Với những kết quả đạt được, phong trào thi đua yêu nước giai đoạn 2021 – 2025 của Cục Văn hóa các dân tộc đã khẳng định vị trí quan trọng trong công tác bảo tồn và phát huy di sản văn hóa dân tộc, góp phần xây dựng nền văn hóa Việt Nam tiên tiến, đậm đà bản sắc.

Bước vào giai đoạn 2025 – 2030, Cục đặt ra mục tiêu tiếp tục đẩy mạnh phong trào thi đua yêu nước, cụ thể hóa mục tiêu Chiến lược phát triển văn hóa đến năm 2030 với phương châm "thi đua thực chất – công tâm – kịp thời – truyền cảm hứng".

Cùng với đó chú trọng ứng dụng công nghệ thông tin, truyền thông số trong phát động, tuyên truyền và lan tỏa, theo dõi, đánh giá kết quả các phong trào thi đua; tăng cường sử dụng các phương tiện truyền thông để lan tỏa các gương điển hình.

Ngoài ra, mở rộng hợp tác trong nước và quốc tế, tiếp tục tạo mối liên kết chặt chẽ giữa Bộ với các địa phương, bảo tàng, trung tâm văn hóa trong cả nước để triển khai hiệu quả các phong trào thi đua yêu nước. Đặc biệt tiếp tục gắn thi đua khen thưởng với sáng kiến, đổi mới; kịp thời biểu dương, tôn vinh những điển hình tiên tiến, nghệ nhân, đồng bào và cán bộ có thành tích xuất sắc; chú trọng khuyến khích những sáng kiến, ý tưởng đổi mới, mô hình hay trong việc gìn giữ, quảng bá văn hóa dân tộc. Sự kết hợp giữa thi đua và đổi mới sáng tạo sẽ góp phần tạo nên những bước đột phá, lan tỏa tinh thần thi đua yêu nước gắn với sự nghiệp bảo tồn, gìn giữ văn hóa dân tộc.

Phong trào thi đua yêu nước của Cục Văn hóa các dân tộc Việt Nam giai đoạn 2021 – 2025 đã trở thành động lực quan trọng, khích lệ tinh thần trách nhiệm, đoàn kết, sáng tạo trong toàn thể cán bộ, công chức, viên chức, nghệ nhân và cộng đồng các dân tộc. Từ những việc làm cụ thể, thiết thực, phong trào không chỉ góp phần gìn giữ bản sắc văn hóa, mà còn lan tỏa những giá trị tốt đẹp trong xã hội, đồng hành cùng sự nghiệp đổi mới, hội nhập và phát triển đất nước./.