Quảng Ninh là mảnh đất địa đầu Đông Bắc của Tổ quốc hội tụ đầy đủ các yếu tố đặc thù về điều kiện vị trí, địa hình, tự nhiên, xã hội, kinh tế, con người và văn hóa. Trong suốt chiều dài lịch sử, các thế hệ người dân Quảng Ninh đã quần tụ tạo ra nền văn hóa giao thoa, hội tụ và thống nhất trong đa dạng. Những dấu ấn đó đều được ghi lại trong một kho tài liệu phong phú về địa chí Quảng Ninh.

Ngay từ khi được thành lập, Thư viện tỉnh đã chú trọng và quan tâm tạo dựng kho tài liệu địa chí, phục vụ nhiệm vụ chính trị, kinh tế, văn hóa, xã hội lâu dài của địa phương. Đồng thời, khai thác có hiệu quả các nguồn tài liệu địa chí phục vụ đông đảo bạn đọc trong và ngoài tỉnh.

Kho tài liệu địa chí của Thư viện tỉnh được hình thành từ năm 1956 đến nay có trên 2.500 tài liệu, gần 200 cuốn báo Quảng Ninh đóng bìa. Đây là những tài liệu tiêu biểu phản ánh tổng quan về Quảng Ninh thông qua các nhóm: Chính trị xã hội; kinh tế - khoa học kỹ thuật; văn hóa nghệ thuật; tài liệu khác (gồm niên giám thống kê, kỷ yếu, tranh ảnh, bản đồ, biểu đồ…).

Đến nay, công tác địa chí tại Thư viện tỉnh đã có kết quả đáng ghi nhận. Công tác sưu tầm, bổ sung tài liệu địa chí được chú trọng cả về số lượng và chất lượng, cung cấp nhiều tư liệu quý giá về địa phương phục vụ bạn đọc thực hiện các đề tài nghiên cứu, luận án, luận văn, góp phần vào việc xây dựng, bảo tồn và khai thác các di sản văn hóa địa phương, giáo dục truyền thống địa phương, tình yêu quê hương, đất nước, trách nhiệm nghĩa vụ đối với Tổ quốc cho bạn đọc và nhân dân trong và ngoài tỉnh.

Hàng năm, lượt phục vụ tài liệu địa chí liên tục tăng. Bình quân mỗi năm thư viện phục vụ tài liệu địa chí cho khoảng 50-90 đề tài nghiên cứu khoa học, luận án, luận văn của các nghiên cứu viên, học sinh, sinh viên và đáp ứng nhu cầu đọc tin của các đối tượng bạn đọc tìm hiểu về địa danh, danh nhân, văn hóa, du lịch… của tỉnh.

Trong thời đại hiện nay, cuộc cách mạng công nghiệp 4.0, kỷ nguyên của công nghệ nghe nhìn tác động đến mọi lĩnh vực của đời sống xã hội, trong đó có văn hóa đọc nói chung và công tác địa chí nói riêng. Điều này tạo nên một nhu cầu thông tin mới, đặt ra cho Thư viện tỉnh nhiệm vụ phải thay đổi phương thức phục vụ, đổi mới tổ chức, quản lý thông tin, để đáp ứng nhu cầu học tập, nghiên cứu.

Để chủ động trước tình hình đó, Thư viện tỉnh đã bước đầu tạo lập các cơ sở dữ liệu địa chí toàn văn, số hóa các loại hình tài liệu quý, độc bản, đổi mới phương thức phục vụ, tạo điều kiện cho bạn đọc khai thác thông tin nhanh chóng, phù hợp nhu cầu, không bị giới hạn bởi không gian và thời gian, làm tiền đề tiến đến phát triển thư viện số những năm tiếp theo.

Bên cạnh đó, Thư viện tỉnh đã ban hành kế hoạch xây dựng Tủ sách Văn hiến Quảng Ninh. Trong đó, chú trọng công tác thu thập tài liệu cổ, quý hiếm, tài nguyên thông tin về tiếng nói, chữ viết của đồng bào các dân tộc thiểu số, tài nguyên thông tin của địa phương và về địa phương, xây dựng cơ sở dữ liệu, thư viện số về địa phương, góp phần khai thác hiệu quả điều kiện tự nhiên phong phú và đa dạng của tỉnh nhà, hướng tới xây dựng và phát triển văn hóa, con người Quảng Ninh đáp ứng yêu cầu phát triển bền vững.

Đồng thời tổ chức trưng bày, triển lãm tài liệu địa chí dưới nhiều hình thức, chú trọng việc triển khai triển lãm trực tuyến sao cho phù hợp với tình hình dịch Covid-19, đẩy mạnh công tác phục vụ tài liệu địa chí Quảng Ninh qua phần mềm Thư viện số, hướng dẫn bạn đọc tra cứu những tài liệu địa chí có giá trị về mặt lịch sử, chính trị, văn hóa... phục vụ cho các cuộc thi lớn trong và ngoài tỉnh. Đặc biệt là đối tượng bạn đọc thiếu nhi tham gia các cuộc thi tuyên truyền, giới thiệu sách về Quảng Ninh.

Ông Phạm Văn Triển, Phó Giám đốc phụ trách Thư viện tỉnh, cho biết: Trong thời gian tới, Thư viện tỉnh Quảng Ninh sẽ tiếp tục tập trung sưu tầm, bổ sung các tài liệu quý hiếm trên địa bàn tỉnh, biên soạn hệ thống thư mục các tài liệu địa chí tiêu biểu, từng bước thực hiện số hóa Tủ sách Văn hiến Quảng Ninh, phối hợp truyền thông qua các Cổng thông tin điện tử của các cơ quan, ban, ngành phục vụ nhu cầu học tập, nghiên cứu, giải trí cho mọi đối tượng bạn đọc một cách kịp thời, nhanh chóng và hiệu quả.