Liên hoan là hoạt động thiết thực kỷ niệm 5 năm triển khai chương trình hành động quốc gia bảo vệ và phát huy giá trị Di sản văn hóa phi vật thể "Thực hành tín ngưỡng thờ Mẫu Tam phủ của người Việt" được UNESCO công nhận là di sản văn hóa phi vật thể đại diện nhân loại. Đối tượng tham gia là các diễn viên, nghệ nhân của 18 đơn vị thuộc các tỉnh, thành trên toàn quốc có nghệ thuật hát Văn, hát Chầu văn.

Liên hoan được tổ chức với mục đích bảo tồn, truyền dạy và phát huy giá trị thể loại nghệ thuật cổ truyền hát văn, hát chầu văn có xuất xứ ở vùng đồng bằng Bắc Bộ trong khoảng thời gian thế kỷ 12, 13 của tín ngưỡng thờ Mẫu và Đức thánh Trần, nhằm tưởng nhớ ân đức của các bậc tiền nhân có tinh thần tương thân, tương ái, gắn kết cộng đồng, phát huy truyền thống dân tộc, đánh đuổi giặc ngoại xâm bảo vệ đất nước.  

Phát biểu khai mạc Liên hoan, Phó Cục trưởng Cục Văn hóa cơ sở Nguyễn Công Trung nhấn mạnh, thông qua hoạt động  này đã góp phần đưa nghệ thuật hát Văn, hát Chầu văn vốn trước đây “ngủ quên” trong những trang sách phủ bụi thời gian hoặc lẩn khuất đâu đó trong các sinh hoạt đền, phủ thì nay đàng hoàng bước ra trình diễn trước công chúng bằng những vũ điệu thánh thần, dìu dặt và mê hoặc trên nền nhịp phách độc đáo, mềm mại, quyến rũ, khỏe khoắn và vui tươi.

“Lời văn đầy ắp chất thơ mang ý nghĩa nhân văn sâu sắc. Sự phối hợp nhịp nhàng, chính xác tới từng chi tiết của trang phục, đạo cụ, phong cách trình diễn biểu đạt bộ điệu, hành động trong chiến đấu chống giặc ngoại xâm, trong lao động sản xuất, xây dựng và bảo vệ đất nước của các vị anh hùng dân tộc có thật trong lịch sử. Các yếu tố nghệ thuật trong nghi thức thực hành tín ngưỡng, dưới góc độ nghệ thuật đương đại xứng đáng được coi là một tác phẩm nghệ thuật mẫu mực với lực lượng tham gia sáng tạo đông đảo, gồm các nhạc công, diễn viên, nghệ sĩ múa, trang phục đạo cụ… được dân gian trân trọng bằng danh xưng thanh đồng, hầu dâng và cung văn”, ông Nguyễn Công Trung phát biểu.

Phó Cục trưởng nhấn mạnh, thật hiếm có thể loại nghệ thuật nào chứa đựng nhiều chất nữ tính của Thánh Mẫu trong Tứ phủ lại tạo được hưng phấn tột độ, góp phần làm nghiêng ngả cả bóng cô đồng lẫn người thưởng lãm. Đó chính là nghệ thuật của trái tim hướng thiện, khiến công chúng phải tò mò, háo hức khám phá. Đồng thời, lý giải sức sống mãnh liệt của hát Văn, hát Chầu văn trong đời sống tâm linh người Việt, cũng như tính xã hội hóa cao của di sản văn hóa phi vật thể này.

Liên hoan là cơ hội gặp gỡ, quy tụ các diễn viên, nghệ nhân đến từ 18 đơn vị tỉnh, thành trên toàn quốc có nghệ thuật hát Văn, hát Chầu văn về Đền Chân Suối, trong khung cảnh tĩnh lặng giữa rừng già thâm nghiêm của khu vực núi thiêng Tam Đảo - nơi yên nghỉ của hai mẹ con Quốc Tổ mẫu Đào Liễu và Quốc Mẫu Tây Thiên Lăng Thị Tiêu đã có công giúp vua Hùng đánh đuổi quân xâm lược nhà Thục.

“Với tài năng, tâm huyết bảo tồn và gìn giữ vốn di sản văn hóa phi vật thể đại diện của nhân loại, các nghệ nhân, diễn viên sẽ đem đến  cho khán giả nhiều chương trình, tiết mục đặc sắc, thể hiện tốt nội dung, mục đích Liên hoan đề ra, để lại ấn tượng sâu sắc trong lòng du khách…”, Phó Cục trưởng Nguyễn Công Trung bày tỏ tin tưởng.

Ngay trong đêm khai mạc, khán giả đã được thưởng thức những tiết mục đặc sắc đến từ các đoàn Vĩnh Phúc, Thanh Hóa, Nam Định. Đoàn “chủ nhà” Vĩnh Phúc “thết đãi” người xem với các tiết mục: Nghi thức Chúa Bà đệ Nhất Tây Thiên, Vĩnh Phúc Thiên anh hùng ca, hát văn Ai về Vĩnh Phúc hôm nay, Chầu văn Quan Hoàng Mười.

Trung tâm Văn hóa tỉnh Thanh Hóa với Nghi thức Quan đệ nhị, Nghi thức Chúa Thác Bờ, Nghi thức Cô chín Giếng, Nghi thức Quan lớn Tuần Tranh. Trung tâm Văn hóa tỉnh Nam Định với các tiết mục: Nghi thức Ông Hoàng Mười, Cô đôi thượng Ngàn và hát văn Hội làng, Tây Thiên miền đất linh thiêng.

Trong các ngày 16-18.4.2021, Liên hoan sẽ tiếp tục diễn ra với nhiều nội dung, tiết mục trình diễn đặc sắc, tôn vinh nét đẹp và giá trị văn hóa, nghệ thuật của loại hình nghệ thuật hát Văn, hát Chầu văn.